Γράφει ο Mahfi Eğilmez*

Η Τουρκία, οδεύοντας από το 2017 προς το 2018, αύξησε το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της. Ως αποτέλεσμα της οικονομικής ύφεσης το 2019, το τρέχον έλλειμμα αυξήθηκε υπερβολικά. Αν και το τρέχον έλλειμμα είναι ύψους 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων τους δύο πρώτους μήνες του 2020, φαίνεται ότι αυτό σε δωδεκάμηνη βάση θα μετατραπεί σε πλεόνασμα 6,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι εξαγωγές της Τουρκίας θα μειωθούν το 2020 λόγω της οικονομικής συρρίκνωσης που παρατηρείται στις χώρες εισαγωγής. Όσον αφορά τις εισαγωγές, αυτές θα μειωθούν περισσότερο, λόγω της μείωσης της παραγωγής και λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου.

Τα τουριστικά έσοδα και τα έξοδα θα μειωθούν επίσης. Δεδομένου ότι τα τουριστικά μας έσοδα είναι πολύ υψηλότερα από τα έξοδά μας, αυτές οι μειώσεις θα βλάψουν το τρέχον έλλειμμά μας. Οι άμεσες επενδύσεις θα μειωθούν επίσης. Κι αυτό γιατί σε ένα τέτοιο περιβάλλον, κανείς δεν σκέφτεται να επενδύσει στο εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να παρατηρηθούν επιπτώσεις σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου (αγορές ομολόγων, μετοχών κ.λπ.). Οι επενδύσεις στο χαρτοφυλάκιο ενδέχεται να παρουσιάζουν σκαμπανεβάσματα ανάλογα με τις χαμηλές τιμές και τους κινδύνους.

Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας σε ξένο νόμισμα, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που δεν θα επιτρέψει στην τουρκική οικονομία να αναπτυχθεί.   Είναι χρήσιμο να εξετάσουμε προσεκτικά αυτές τις υποχρεώσεις. Στον πίνακα που ακολουθεί, φαίνονται οι υποχρεώσεις της Τουρκίας σε συνάλλαγμα που λήγουν έως το Φλεβάρη του 2021 (πηγή: Κεντρική Τράπεζα, Στατιστικά Ισοζυγίου Πληρωμών).

Σύμφωνα με αυτόν τον πίνακα, το ποσό των υποχρεώσεων εξωτερικού, το οποίο θα καταβληθεί έως τον Φεβρουάριο του 2021, με άλλα λόγια, για ανανέωση ή πληρωμή, ανέρχεται σε 168,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Το ποσό αυτό είναι περίπου ίδιο κάθε χρόνο. Προσθέτοντας σ’ αυτό το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, η απαίτηση εξωτερικής χρηματοδότησης υπερέβαινε τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια. Όπως εξηγήσαμε παραπάνω, φέτος το ισοζύγιο πληρωμών πιθανότατα θα αποφέρει πλεόνασμα και επομένως δεν θα υπάρχει επιπλέον ποσό. Εάν  το 2020 έχουμε πλεόνασμα όσο το περασμένο έτος, το ποσό αυτό θα μειωθεί στα 160 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Τουρκία, που τα άλλα χρόνια έβρισκε 200 δισεκατομμύρια δολάρια για να καλύψει τις υποχρεώσεις εξωτερικού, φέτος δεν θα μπορέσει να βρει αυτό το ποσό;

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κεντρικές τράπεζες των χωρών με αποθεματικά έχουν εκτυπώσει χρήματα και έχουν μειώσει τα επιτόκια στο μηδέν, μπορούμε να προβλέψουμε ότι ορισμένα από αυτά τα χρήματα θα πάνε σε χώρες που έχουν υψηλό ενδιαφέρον και θα δώσουν υψηλά επιτόκια, χωρίς όμως να χάσουν μεγάλη αξία. Από τη στιγμή που η Τουρκία είναι μία από τις χώρες αυτές, μπορεί να αναμένεται ότι ορισμένα από αυτά τα χρήματα θα έλθουν εδώ.

Φέρνοντας κάποιος 100 δολάρια εδώ και μετατρέποντάς τα με ισοτιμία δολαρίου/λίρας Τουρκίας 6,97, καταθέτει 697 λίρες με επιτόκιο 7,5% και στο τέλος του έτους έχει 107,6 δολάρια. Δεν είναι δυνατόν κανείς να πετύχει καθαρό επιτόκιο 7,6% στη χώρα του. Ο κίνδυνος εδώ είναι ο συναλλαγματικός κίνδυνος. Εάν η τουρκική λίρα χάσει περισσότερο από 10 τοις εκατό έναντι του δολαρίου, αυτός που θα επενδύσει τα χρήματά του στην Τουρκία θα χάσει. Σε αυτήν την περίπτωση, αυτό που θα προσελκύσει αυτόν τον επενδυτή εδώ θα είναι η ισορροπία μεταξύ επιτοκίου και συναλλαγματικού κινδύνου.

Δεδομένου ότι ο κίνδυνος ξένου νομίσματος ξεχωρίζει όσον αφορά τους ξένους πόρους, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε το ασφάλιστρο CDS, το οποίο είναι ο πιο σημαντικός και τρέχων δείκτης για τη μέτρηση των κινδύνων. Εάν κοιτάξουμε τον παγκόσμιο χάρτη κινδύνου παρακάτω, μπορούμε να δούμε την κατάσταση (πηγή: http://www.worldgovernmentbonds.com/sovereign-cds/):

Αυτός ο χάρτης δείχνει την κατάσταση κινδύνου των χωρών όσον αφορά τα ασφάλιστρα CDS. Με κόκκινο χρώμα είναι οι χώρες που έχουν 300 μονάδες βάσης για τα CDS ως όριο κινδύνου (Αργεντινή, Βενεζουέλα, Βραζιλία, Νότια Αφρική, Πακιστάν, Αίγυπτο, Ουκρανία και Τουρκία.)

Τα CDS της Τουρκίας έχει πάνω από 600 μονάδες βάσης. Σε αυτήν την περίπτωση, ο υψηλός κίνδυνος θα μας δημιουργήσει πρόβλημα να προσελκύσουμε αυτήν την άφθονη ρευστότητα που χρειαζόμαστε.

Σε αυτήν την περίπτωση, αυτό που κάνουμε μέχρι τώρα, από τη μια πλευρά να μειώνουμε το επιτόκιο και από την άλλη να αυξάνεται ο κίνδυνος,  δεν μπορούμε να πούμε ότι πολύ σωστή προσέγγιση.

Για να μην αντιμετωπίσετε δυσκολίες στην πληρωμή / ανανέωση αυτών των 160 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα πρέπει είτε να αυξήσετε το επιτόκιο είτε να μειώσετε τους κινδύνους και να διασφαλίσετε ότι η διολίσθηση της τιμής της τουρκικής λίρας θα υπερβεί το 10%.

*Οικονομολόγος

Μετάφραση από τα τουρκικά: Σάββας Καλεντερίδης

Πηγή: mahfiegilmez.com