REAL TIME |

Weather Icon
Γεωπολιτική , Κίνα 5 Απριλίου 2020

Η Κίνα διεκδικεί παγκόσμιο ρόλο

Η Κίνα διεκδικεί παγκόσμιο ρόλο
  Ξένια Τούρκη  
Ο κορωνοϊός δεν άλλαξε απλώς τις ζωές μας, εμφυσώντας τον φόβο και την ανασφάλεια. Φέρνει τα πάνω-κάτω στις σχέσεις μεταξύ των κρατών και δημιουργεί ευκαιρίες για να κτιστούν νέες συμμαχίες ή να ενισχυθούν παλιές αντιπαλότητες. Είναι λογικό πως μια παγκόσμια κρίση ή απειλή, όπως είναι η πανδημία που βιώνει τώρα ο πλανήτης να διαμορφώνει και νέους συσχετισμούς στο διεθνές τοπίο. Και παρότι είμαστε ακόμη στην αρχή, ήδη έχουν αρχίσει να φαίνονται ορισμένες τάσεις, οι οποίες αναμένεται πως θα αποδειχτούν καθοριστικές στη συνέχεια. Μιλώντας στον Φιλελεύθερο ο Γιώργος Τζογόπουλος, επιστημονικός συνεργάτης στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies στο Ισραήλ και στο ΕΛΙΑΜΕΠ, επεσήμανε πως είναι πολύ νωρίς για εκτιμήσεις όσον αφορά την ασφάλεια και τις διεθνείς σχέσεις στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα. Υπάρχουν τομείς όπως η οικονομία ή οι εργασιακές σχέσεις, ανέφερε, οι οποίες εντάσσονται βίαια στην ψηφιακή εποχή, όμως σίγουρες προβλέψεις κανείς δεν μπορεί να κάνει.
Το πέρασμα της πανδημίας είναι σαρωτικό και βλέπουμε πως τα δεδομένα αλλάζουν άρδην μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Στις αρχές του χρόνου η Κίνα προσπαθούσε να ανασυρθεί από τα ερείπια που αφήνει πίσω του ο φονικός ιός. Η οικονομία της βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση και η οργή των πολιτών ήταν έντονη εναντίον των Αρχών. Μέσα σε λίγες βδομάδες όμως το σκηνικό είναι εντελώς διαφορετικό. «Η κινεζική κυβέρνηση διαχειρίστηκε την κρίση με πρωτοφανή ταχύτητα παρά την αρχική καθυστέρηση των τοπικών Αρχών στην επαρχία Ουχάν. Το πρόβλημα με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ είναι πως την περίοδο που το Πεκίνο έδινε τη δική του μάχη, δεν έλαβαν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα για να προστατεύσουν τους πολίτες τους», επεσήμανε ο Έλληνας ειδικός.  
Έτσι η Κίνα απέκτησε ένα σοβαρό προβάδισμα, το οποίο τώρα, καθώς επιστρέφει στην κανονικότητά της, μπορεί να το εκμεταλλευτεί. Με τα εργοστάσιά της να μπαίνουν ξανά σε λειτουργία είναι σε θέση να μπορεί να εφοδιάσει τον υπόλοιπο κόσμο με ιατρικό υλικό και αναλώσιμα αλλά και να στείλει και τους επιστήμονες της και τους γιατρούς της που έχουν εμπειρία στην αναχαίτιση του Covid-19 να συνδράμουν τις προσπάθειες άλλων χωρών. Το Πεκίνο έσπευσε να βοηθήσει τη Ρώμη, προτού το πράξουν οι Βρυξέλλες. Έστειλε βοήθεια στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες και με κάθε τρόπο, έδειξε πως παραμένει στην καρδιά των εξελίξεων. 
Αυτή η κίνηση αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό. Δεν ήταν λίγοι όσοι είδαν υστεροβουλία και απέδωσαν κίνητρα ηγεμονίας στην κινεζική ηγεσία. Κατηγόρησαν την Κίνα πως προσπαθεί να μετατρέψει την κρίση στην υγεία σε μια γεωπολιτική ευκαιρία και ότι ξεκινώντας μια εκστρατεία ήπιας ισχύος, στόχο έχει να γεμίσει το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ, ώστε να μετατραπεί σε μια παγκόσμια δύναμη. Είναι αλήθεια, πως η αχανής χώρα βγήκε δυναμικά στο προσκήνιο και πως η πανδημία της έδωσε την ευκαιρία να παραμερίσει και να δυσφημίσει την αμερικανική ηγεσία σε ό,τι αφορά τις διεθνείς σχέσεις. 
Στόχος όμως της Κίνας δεν είναι να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, αλλά πρωτίστως να προασπίσει τα συμφέροντά της. «Ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Δύσης είναι η αδυναμία κατανόησης της Κίνας. Η κινεζική ηγεσία δρα με πρόγραμμα και οι ενέργειές της είναι προβλέψιμες. Ο Δρόμος του Μεταξιού για την υγεία υποστηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από το 2017. Απλώς η πανδημία τον φέρνει ξανά στο επίκεντρο. Η αλλαγή της παγκόσμιας διακυβέρνησης δεν προκαλείται επειδή το Πεκίνο εκμεταλλεύεται καιροσκοπικά ορισμένες καταστάσεις, αλλά επειδή η διεθνής του σημασία ενισχύεται φυσιολογικά σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και μονομέρειας», υπέδειξε ο Γιώργος Τζογόπουλος.  
Το Πεκίνο δεν πρόκειται ποτέ να επέμβει σε μια άλλη χώρα με τον ίδιο απροκάλυπτο τρόπο που έπραξε στο παρελθόν η Ουάσιγκτον εισβάλλοντας, για παράδειγμα στο Ιράν ή στο Αφγανιστάν για να φέρει «δημοκρατία». Μεθοδικά και χωρίς να χάνει χρόνο κτίζει γέφυρες επικοινωνίας και χρησιμοποιεί την οικονομική της ισχύ για να ασκεί επιρροή εκεί που χρειάζεται. Έτσι και τώρα η κινεζική ηγεσία κάνει κινήσεις προβάλλοντας την αποτελεσματικότητα της, θέλοντας να δείξει πως σε αντίθεση με τις ΗΠΑ αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα σταθερότητας στη διεθνή πολιτική σκηνή. Επιπλέον έχει και την ευκαιρία να τονίσει πως το δικό της πρότυπο διακυβέρνησης, που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην κρατική παρέμβαση και την κινητοποίηση πόρων, είναι αποτελεσματικό από τη δυτική έμφαση στο πολιτικό κόστος και την επικοινωνιακή διαχείριση. 
Έτσι, παρά το αρχικό μούδιασμα, η Κίνα φαίνεται πως παίρνει πολύ καλό βαθμό στη διαχείριση της πανδημίας και αυτό θα της δώσει πόντους για τη συνέχεια. «Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, φαίνεται πως οι κινεζικές τακτικές για τον περιορισμό της μόλυνσης, έφεραν καλά αποτελέσματα. Ωστόσο, επειδή ο ιός δεν έχει σύνορα και μπορεί να ξαναγυρίσει στην Κίνα, είναι νωρίς για οριστικές εκτιμήσεις. Πρέπει τώρα να μελετήσουμε τι κάνει η κινεζική κυβέρνηση για να προλάβει το ενδεχόμενο αυτό», κατέληξε ο Έλληνας ειδικός.

 

Επιτακτική ανάγκη για διεθνή συνεργασία 
Οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα δεν βρίσκονταν το τελευταίο διάστημα και στην καλύτερη τους φάση. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε τιμωρητικούς δασμούς το 2018, πυροδοτώντας έναν εμπορικό πόλεμο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό που χωρίζει τις δύο πλευρές. Από τη Huawei έως τη Νότια Σινική Θάλασσα, οι βαθιές πολιτικές διαφορές μεταξύ τους αναμένεται να διατηρηθούν, παρά τη σημαντική εξέλιξη στις εμπορικές τους σχέσεις, καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποκρούσουν μια ολοένα ισχυρότερη και πιο αποφασιστική Κίνα.
Στην εποχή της πανδημίας η συνεργασία ΗΠΑ και Κίνας δοκιμάζεται σκληρά. Καθώς όπως επεσήμανε ο Γιώργος Τζογόπουλος υπάρχουν παραδοσιακά προβλήματα στις σινοαμερικανικές σχέσεις το ζητούμενο είναι η διαχείρισή τους. «Η επικοινωνιακή αντιπαράθεση για το ξεκίνημα της πανδημίας είναι ήσσονος σημασίας. Το βασικό είναι να συνεργαστούν οι Ντόναλντ Τραμπ και ο Σι Τζινμπίνγκ, ώστε να παγώσουν τακτικές όπως η επιβολή δασμών μέχρι να λυθεί το πρόβλημα. Επίσης, χρήσιμη θα είναι η κοινή δέσμευσή τους για εύρεση εμβολίου». Πάντως, η κρίση κατέδειξε την ανάγκη για συνεργασία, κάτι που δεν βλέπουμε να συμβαίνει παρόλο που πλέον επιβεβαιωμένα κρούσματα αλλά και θύματα έχουν σχεδόν όλες οι χώρες.
Εξάλλου, το πόσο γρήγορες και αποτελεσματικές θα είναι στην αντίδρασή τους οι χώρες και πόσο πρόθυμα να τείνουν το χέρι συνεργασίας προς τις άλλες θα κρίνει και την ταχύτητα που θα βγουν από την κρίση, ειδικά όταν θα έρθουν αντιμέτωπες με τις τεράστιες οικονομικές συνέπειες του Covid-19. Πάντως, υπάρχουν περιθώρια αισιοδοξίας. «Η τελευταία σύνοδος των G20 αποτυπώνει την διάθεση διεθνούς συνεργασίας. Πολλά θα εξαρτηθούν από την διάθεση του Αμερικανού και του Κινέζου προέδρου. Η τελευταία τους επικοινωνία έγινε σε καλό κλίμα. Πρόβλημα αποτελεί η συνεχιζόμενη ιδεολογική αντιπαράθεση και η καχυποψία για την Κίνα στις ΗΠΑ», επεσήμανε ο Έλληνας ειδικός.

 

Φουλάρει μηχανές η κινεζική προπαγάνδα
Όταν κάποια στιγμή επιστρέψει η υφήλιος σε τροχιά ανάκαμψης έχοντας πια αφήσει πίσω της την υγειονομική απειλή, τότε η Κίνα θα είναι εκεί για να μας υπενθυμίζει ότι αυτή στήριξε τους άλλους όταν οι άλλοι δεν μπορούσαν καν να στηρίξουν τον εαυτό τους, με την αποστολή ιατρικής βοήθειας ώς τα πέρατα του κόσμου. Και τότε ίσως πολλοί ίσως να έχουν ξεχάσει και το γεγονός ότι ο Covid-19 ξεκίνησε από μια λαϊκή αγορά κάπου στην κεντρική Κίνα τον χειμώνα του 2019. Έτσι, από επικοινωνιακή σκοπιά, η κινεζική προπαγάνδα φροντίζει να υπερτονίζει κάθε κίνηση και προσφορά για να την αξιοποιήσει στο μέλλον.

 

Ενισχυμένος ο Σι Τζινμπίνγκ
Με το που ξέσπασε η πανδημία η κινεζική ηγεσία δέχτηκε πολλά πυρά, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό για τους χειρισμούς της. Μάλιστα, σε αρκετές εφημερίδες παρουσιάστηκαν ρεπορτάζ, τα οποία αναρωτιόντουσαν αν θα μπορούσε ο κορωνοϊός να γίνει άραγε το «Τσερνόμπιλ» του Σι Τζινμπίνγκ, δηλαδή να τον πλήξει, όπως είχε κοστίσει το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ στη διακυβέρνηση του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Πλέον λίγοι υιοθετούν αυτή την άποψη. Η Κίνα, αν αληθεύουν τα στοιχεία που η ίδια δημοσιοποιεί, εμφανίζεται να έχει πια θέσει υπό έλεγχο (έστω μερικό, πλην όμως αξιοσημείωτο) την υγειονομική απειλή εντός των συνόρων της και να αφιερώνει πλέον τις προσπάθειές της στην υπεράσπιση της παγκόσμιας υγείας, παρέχοντας σε άλλες χώρες τα απαιτούμενα μέσα άμυνας και συντονίζοντας διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κρίσης. Λίγες, ως ελάχιστες είναι οι επικρίσεις για τον Κινέζο ηγέτη, τουλάχιστον αυτές που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αν λάβει κανείς υπόψη του πόσο καλά ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης αλλά και τα κοινωνικά δίκτυα το Πεκίνο. Ο Σι Τζινμπίνγκ κατάφερε να σταθεί δυναμικά, αν και δεν υπήρχε αμφιβολία πως δεν θα άφηνε την πανδημία να εξελιχθεί σε μια πλατεία Τιανανμέν.

 

Στο τραπέζι οι ευθύνες για διαχείριση της πανδημίας 
Μεγάλη αργοπορία στην επιβολή περιοριστικών μέτρων, έλλειψη διαγνωστικών μέτρων, αγνόηση της σοβαρότητας της πανδημίας: ήδη αυξάνεται η δυσαρέσκεια κατά των κυβερνήσεων που δεν έλαβαν μέτρα προστασίας των πληθυσμών, την ώρα που ο κορωνοϊός πλήττει πλέον ολόκληρο τον πλανήτη. «Άνθρωποι που μπορούσαν να σωθούν, πεθαίνουν, διότι δεν έχουν πρόσβαση σε μονάδες εντατικής θεραπείας», διαπίστωσε γιατρός νοσοκομείου της Μαδρίτης
Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, η συρροή των ασθενών στα υπερκορεσμένα νοσοκομεία και οι ελλείψεις στα μέσα προστασίας βρίσκονται στο επίκεντρο των επικρίσεων στις χώρες όπου οι νεκροί μετρώνται κατά χιλιάδες. Η διαχείριση της πανδημίας από τις αρχές βρίσκεται στο στόχαστρο. Στην Ισπανία οι Αρχές επικρίνονται διότι επέτρεψαν τις μεγάλες συναθροίσεις προϊούσης της επιδημίας στη χώρα, στην Γαλλία για τις ελλείψεις σε προστατευτικές μάσκες, στη Βρετανία για την πολύ καθυστερημένη αφύπνιση του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, που προσμετράται στα κρούσματα, αφού πέρασε όλο τον Μάρτιο κάνοντας χειραψίες σε αμέριμνες επισκέψεις στα νοσοκομεία, στις ΗΠΑ για την ανεύθυνη στάση του Ντόναλντ Τραμπ, που το μόνο που ήθελε να σώσει ήταν η οικονομία.

 

Μετά την έξοδο από την κρίση αυτή, η απειλή τιμωρίας των κυβερνήσεων στις κάλπες μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ, που καλούνται να εκλέξουν πρόεδρο τον προσεχή Νοέμβριο. «Είναι πολύ νωρίς για να υπάρξουν συμπεράσματα, αλλά αυτή η κρίση πιθανόν περισσότερο να βλάψει παρά να ωφελήσει τον Αμερικανό πρόεδρο. Η διαχείρισή του ήταν βραδεία και αδέξια», σύμφωνα με τον Charles Kupchan, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Georgetown University στην Ουάσιγκτον. Δυσκολίες μπορεί επίσης να συναντήσει ο Βραζιλιάνος φίλος του Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο οποίος μιλά για «ψύχωση» και απορρίπτει το μέτρο του περιορισμού στο σπίτι.

 

Όμως, πέρα του πολιτικού μέλλοντος των κυβερνώντων, αρχίζει επίσης να εμφανίζεται το θέμα της δικαστικής δίωξης. Στη Γαλλία έχουν κατατεθεί αγωγές κατά μελών της κυβέρνησης για ανθρωποκτονία εξ αμελείας. «Ο πολλαπλασιασμός των αγωγών αποτελεί ένδειξη ότι πολίτες παραμένουν σε επαγρύπνηση», είπε ο συνταγματολόγος Ντομινίκ Ρουσό, ακόμη και αν οι πιθανότητες συνέχισης αυτών των δικαστικών διαδικασιών είναι ελάχιστες, κατά την γνώμη των δικαστικών.

 

Στην Κίνα, κύμα οργής ξέσπασε απέναντι στην απόλυτη έλλειψη διαφάνειας εκ μέρους των Αρχών ως προς τον πραγματικό απολογισμό αυτής της επιδημίας, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι ο ανακοινωμένος αριθμός των 3.320 θανάτων δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. «Η Κίνα είναι ένα αυταρχικό καθεστώς με ελεγχόμενη επικοινωνία. Δεδομένου ότι η επιδημία ξεκίνησε από μία αγορά της Ουχάν, το καθεστώς έκτοτε ακολουθεί μία πολιτική με στόχο την αποκατάσταση της εικόνας του», είπε η Κάριν Μίλσεντ, ειδικός σε θέματα υγείας.

 

Και ακόμη και στην περίπτωση των χωρών που αναφέρονται ως υπόδειγμα στη διαχείριση της επιδημίας, όπως η Νότια Κορέα, με τη λήψη μέτρων παραβίασης των προσωπικών δεδομένων για τον εντοπισμό κρουσμάτων, η μέθοδος δεν είναι εύκολα εφαρμόσιμη. «Οι δυτικές δημοκρατίες δεν θέλησαν να λάβουν τέτοια μέτρα, διότι είναι εξαιρετικά επεμβατικά. Είναι ένα επίπεδο κρατικής παρακολούθησης το οποίο δεν τους είναι οικείο», σημείωσε από την πλευρά του ο Τζέρεμι Σαμίρο, αναλυτής του European Council on Foreign Relations.
Φιλελεύθερος

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube