NYTIMES | Catrin Einhorn

Επιμέλεια κειμένου: Ανάργυρος Π. Ρούσσος

Η καταστροφή των δασών και ο κατακερματισμός τους αυξάνει την πιθανότητα να μεταπηδήσουν οι ιοί και άλλοι παθογόνοι οργανισμοί από άγρια ζώα σε ανθρώπους, σύμφωνα με μια μελέτη του πανεπιστημίου του Στάνφορντ που δημοσιεύθηκε αυτό το μήνα.

Η έρευνα, η οποία επικεντρώθηκε στην επαφή ανθρώπων και πρωτευόντων θηλαστικών στη δυτική Ουγκάντα, είναι ένα καλό μάθημα για τον κόσμο που ξεδιπλώνεται από την επιδημία του κοροναϊού και αναζητά στρατηγικές και λύσεις για την πρόληψη της επόμενης παγκόσμιας πανδημίας.

«Ο Covid μας έχει διδάξει ότι μόλις ξεκινήσει μια πανδημία, είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί», δήλωσε η Laura Bloomfield, υποψήφια διδάκτορας στο Στάνφορντ και κύρια συγγραφέας της μελέτης. «Αν μπορούμε να μειώσουμε τη δυνατότητα των ανθρώπων να έρχονται σε επαφή με άγρια ζώα, αυτός είναι ένας τρόπος για να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης επαναλαμβανόμενων πανδημιών».

Στην Ουγκάντα, ένας ραγδαία αυξανόμενος πληθυσμός σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι εκχερσώνουν δασικές εκτάσεις για να ταΐσουν τις οικογένειές τους.

Οι άνθρωποι έχουν ήδη διεκδικήσει πάνω από το ένα τρίτο της έκτασης της γης για γεωργική χρήση. Τα τροπικά δάση καταστρέφονται κάθε σε χρόνο ρεκόρ ετησίως. Σε μέρη όπως ο Αμαζόνιος και η Ινδονησία, για παράδειγμα, το παρθένο δάσος καίγεται για να καλλιεργηθούν  αγροτικά προϊόντα όπως η σόγια, το φοινικέλαιο ή να εκτραφούν τα βοοειδή. Πρόσφατα, η αποδάσωση του Αμαζονίου της Βραζιλίας αυξήθηκε απότομα υπό την κυβέρνηση του Προέδρου Jair Bolsonaro.

Ο Eric Lambin, καθηγητής της επιστήμης των συστημάτων γης στο Στάνφορντ και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το δικό τους παράδειγμα ασθένειας που μεταφέρεται από τα ζώα και που συνδέεται με τον κατακερματισμό των δασικών εκτάσεων κοντά σε περιαστικές και αγροτικές κοινότητες: Η ασθένεια Lyme, που εξαπλώνεται από την άγρια φύση στους ανθρώπους με ψύλλους.

«Βλέπουμε ότι τα ζώα μας μολύνουν, αλλά η εικόνα που προέρχεται από τη μελέτη και άλλες μελέτες είναι ότι πραγματικά εμείς πηγαίνουμε στα ζώα», δήλωσε ο Δρ Lambin. «Εμείς εισβάλλουμε στα ενδιαιτήματά τους».

Στην Ουγκάντα, οι ερευνητές συνδύαζαν δορυφορικά δεδομένα με προσωπικές συνεντεύξεις περισσότερων από 900 ατόμων κοντά στο Εθνικό Πάρκο Kibale, αναλύοντας τους γεωγραφικούς παράγοντες και τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που οδήγησαν σε αυξημένες φυσικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων και άγριων πρωτευόντων.

Μεταξύ των επαφών που καταγράφηκαν ανάμεσα σε ανθρώπους και ζώα είναι: Ένα αγόρι που έσκαβε στον κήπο της οικογένειάς του δαγκώθηκε από ένα ασπρόμαυρο πίθηκο Colobus. Ένας νεαρός που έψαχνε για ξυλεία στο δάσος προσπάθησε να απελευθερώσει έναν πίθηκο του l’Hoest από τα δόντια του σκύλου του. Μια γυναίκα βρήκε έναν νεκρό πίθηκο vervet στο καλαμποκοχώραφό της και πέταξε το πτώμα του.

Κάθε μία από αυτές τις αλληλεπιδράσεις προσέφερε στους ιούς μια ευκαιρία για να μεταπηδήσουν από τα άγρια πρωτεύοντα σε ανθρώπους.

Ενώ οι ερευνητές περίμεναν να βρουν τις περισσότερες επαφές κοντά στον πιο εύρωστο βιότοπο και τους πυκνότερους πληθυσμούς πρωτευόντων, βρήκαν το αντίθετο: τα φθίνοντα κατακερματισμένα τμήματα των δασών που απέμειναν καθώς οι άνθρωποι μετακινούνταν γύρω από τα άγρια πρωτεύοντα, οδήγησαν σε περισσότερες αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων και πρωτευόντων. Οι άνθρωποι έτρεχαν στο δάσος ψάχνοντας για ξύλο για κατασκευή ή φαγητό, και οι πίθηκοι και οι χιμπατζήδες επιχειρούσαν να επωφεληθούν από τις καλλιέργειες.

«Ήταν σε θέση να το μετρήσει επακριβώς, το οποίο ήταν σπουδαίο», δήλωσε ο Sadie J. Ryan, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη Stanford.

Οι μεγάλοι, υγιείς και ποικίλοι οικότοποι με λιγότερα σύνορα στους ανθρώπινους πληθυσμούς θα βοηθούσαν, όπως ανέφεραν οι ερευνητές, σε συνδυασμό με την οικονομική ανάπτυξη, ώστε οι οικογένειες να μην αναγκαστούν να εκχερσώνουν δασική γη για την επιβίωσή τους.

Μια άλλη μελέτη αυτού του μήνα, που δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Βασιλικής Εταιρείας Β, έλαβε μια ευρύτερη ματιά στις ζωονοσογόνες ασθένειες και υποστήριξε την ιδέα ότι η εξάπλωση των ασθενειών συνδέεται με την πιθανότητα αλληλεπιδράσεων ανθρώπου-ζώων.

Οι μολυσματικές ασθένειες έχουν μολύνει τους φτωχούς και τους περιθωριοποιημένους ανθρώπους για μεγάλο χρονικό διάστημα, είπε η κ. Bloomfield. «Είναι κρίμα που χρειάστηκε μια τέτοια καταστροφική ασθένεια για να έρθει σε κοινή γνώση το πρόβλημα».

Πηγή: nytimes.com, Δασαρχείο