ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΣΠΙΝΕΛΛΗΣ*

Τις τελευταίες εβδομάδες λειτούργησαν η άυλη συνταγογράφηση, η ηλεκτρονική έκδοση υπευθύνων δηλώσεων και εξουσιοδοτήσεων και η ηλεκτρονική εγγραφή στο Taxisnet για πρόσβαση σε δεκάδες υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης. Πολλοί ρωτούν γιατί τόσα χρόνια δεν είχαν γίνει αυτά τα εξαιρετικά πολύτιμα βήματα στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση; Τι μας κρατούσε πίσω και τι άλλαξε τώρα; Σίγουρα η ανάγκη να περιορίσουμε τις μετακινήσεις μας λόγω του νέου κορωνοϊού πίεσε προς αυτή την κατεύθυνση. Ομως οι βαθύτεροι λόγοι είναι πιο σύνθετοι· η κατανόησή τους θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε αυτήν την εκπληκτική δυναμική. Κοντολογίς, πίσω από την ανοιξιάτικη άνθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κρύβονται θαρραλέες αποφάσεις, καλύτερες διαδικασίες και άξια στελέχη.

Ξεκινώ από τον ρόλο του θάρρους. Σε μια δημόσια διοίκηση στην οποία το κόστος και η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών παραδοσιακά δεν αξιολογούνται, καίρια προτεραιότητα στην υλοποίηση έργων πληροφορικής είναι η αποφυγή σφαλμάτων. Ενώ σπάνια ένας προϊστάμενος εγκαλείται για τη χαμηλή αποδοτικότητα της υπηρεσίας του, ένα σφάλμα μπορεί να έχει σοβαρότατες επιπτώσεις: ένορκη διοικητική εξέταση, αστικές και ποινικές ευθύνες, οικονομικό καταλογισμό. Συνεπώς, σε αντίθεση με την τακτική των σύγχρονων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας «τρέχα χωρίς να φοβάσαι να σπάσεις αυγά», στο ελληνικό Δημόσιο τα έργα πληροφορικής υλοποιούνται με τον πιο συντηρητικό και ασφαλή τρόπο. Τα ογκώδη τεύχη τεχνικών προδιαγραφών και τα σύνθετα διαγωνιστικά στάδια μπορεί να απαιτούνται για τη δημοπράτηση ενός αυτοκινητοδρόμου, είναι όμως εντελώς ακατάλληλα για τη γοργή ανάπτυξη σύγχρονων ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Επίσης, για κάθε λύση που προσφέρει η πληροφορική, η διοικητική γραφειοκρατία θα εφεύρει δέκα προβλήματα τα οποία θα πρέπει ο δύσμοιρος ανάδοχος του έργου να επιλύσει με αυξημένη περιπλοκότητα και σημαντικό κόστος. Το αποτέλεσμα είναι φαραωνικά και δυσλειτουργικά έργα πληροφορικής, που παραδίδονται 5-10 χρόνια μετά τον σχεδιασμό τους. Οταν τελικά τέτοια έργα παραδοθούν, η αλματώδης τεχνολογική πρόοδος τα έχει καταστήσει ανεπίκαιρα και άχρηστα.

Σε αντίθεση με τις παραπάνω πρακτικές, για να λειτουργήσουν οι νέες υπηρεσίες κάποιοι είχαν το θάρρος να αποφασίσουν με γνώμονα ότι το τέλειο είναι εχθρός του καλού. Μπορεί η άυλη ηλεκτρονική συνταγογράφηση να μην προβλέπει όλους τους πιθανούς και απίθανους τρόπους καταστρατήγησής της. Μπορεί οι ηλεκτρονικές υπεύθυνες δηλώσεις και εξουσιοδοτήσεις να μην καλύπτουν πλήρως τις δεκάδες σύνθετες απαιτήσεις των ελληνικών νόμων και των ευρωπαϊκών κανονισμών και προτύπων. Μπορεί κάποιοι επιτήδειοι να αποκτήσουν κωδικούς Taxisnet χωρίς να τους δικαιούνται. Ομως, οι άνθρωποι που έλαβαν τις αποφάσεις για να λειτουργήσουν οι υπηρεσίες αυτές, επιτέλους, ζύγισαν το κόστος της έλλειψης αυτών των υπηρεσιών σε σχέση με τον κίνδυνο των όποιων ατελειών τους. Αντίστοιχα, οι πολίτες, σαν να ήταν έτοιμοι από καιρό, αγκάλιασαν τις νέες υπηρεσίες και πραγματοποίησαν ηλεκτρονικά σχεδόν ένα εκατομμύριο συναλλαγές.

για τη συνέχεια Kathimerini