του Ergun Babahan

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Τουρκία βιώνει μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας της. Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε πριν από την κρίση του κορωνοϊού, έχει κορυφωθεί… Η τιμή του δολαρίου έφτασε τις 7 λίρες. Αυτό σημαίνει ότι η καθημερινή ζωή των ανθρώπων γίνεται πιο δύσκολη, λιγότερη κατανάλωση, περισσότερη φτώχεια.

Ο Αμπντουλάχ Γκουλ, που με προσκάλεσε στο γραφείο του όταν ήταν πρωθυπουργός, συνόψισε την οικονομική εικόνα ως εξής:

«Κοιτάζω τα παπούτσια σε κάθε τζαμί που πηγαίνω στην Ανατολία. Δεν υπάρχουν παπούτσια χωρίς να είναι τρύπιες οι σόλες τους. Η Ανατολία βρίσκεται σε τρομερή κατάσταση. Η φτώχεια έχει φτάσει σε κατώτατο σημείο. Πρέπει να αλλάξουμε αυτήν την κατάσταση… »

Δεν γνωρίζω ποια θα ήταν η κατάσταση στην Τουρκία, αν ο Αμπντουλάχ Γκιουλ συνέχιζε το έργο του ως πρωθυπουργός, πάντως είναι σίγουρο ότι δεν θα ήταν στην κατάσταση που είναι σήμερα η Τουρκία. Είναι η συγκυρία που περνά ο κόσμος και η διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης βοήθησε το AKP. Εκμεταλλεύθηκε τις ευνοϊκές συνθήκες και την πρώτη του περίοδο, έκανε έργα που θα άλλαξαν το πρόσωπο της χώρας στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης και των μεταφορών.

Ζήσαμε μια σύντομη, σουρεαλιστική περίοδο όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στον τομέα του κράτους δικαίου και των ατομικών ελευθεριών. Κάθε θέμα από το Κουρδικό έως τη γενοκτονία των Αρμενίων, την περίοδο εκείνη μπορούσε να συζητηθεί. Η μαντίλα και οι συντηρητικές αξίες έπαψαν να είναι τα πρότυπα της κοινωνίας.

Αλλά η μανία του Ερντογάν για εξουσία, η ισχυρή προσωπικότητά του και το αποτέλεσμα της ιδεολογικής και αυστηρής εκπαίδευσής του, τα έχουν σβήσει όλα αυτά μονοκοντυλιά. Μετά το τέλος της συνεργασίας με την κοινότητα Γκιουλέν, ο Ερντογάν πλησίασε και συνεργάστηκε με την ομάδα Ergenekon-MHP. Στην πραγματικότητα, τη στιγμή που ο κοσμικός χαρακτήρας έπαψε να είναι ζήτημα, αυτή η συνεργασία έγινε πραγματικότητα επειδή το κύριο ζητούμενό της ήταν η αντικουρδική πολιτική …

Η 15η Ιουλίου έγινε το σημείο καμπής για να οικοδομηθεί ένα νέο σύστημα εξουσίας από το μηδέν. Ο Ερντογάν, που θέλει να δημιουργήσει το νέο και να διαγράψει το παλιό, εκμηδένισε όλα τα κέρδη της οικονομικής πολιτικής που είχε ακολουθήσει την προηγούμενη περίοδο. Ακολούθησε απραγματοποίητα όνειρα όπως το Kanal Istanbul, κάτι που ήταν αδύνατο να γίνει.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της νέας περιόδου ήταν η διαγραφή όλων των αξιών και των συμβόλων της Δημοκρατίας του Μουσταφά Κεμάλ, όπως το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ, το Αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης… Ο Ερντογάν, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα  κτίρια και τα τερματικά του αεροδρομίου, έχτισε τα κτίρια του νέου νοσοκομείου για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, πάνω στους διαδρόμους προσγείωσης των αεροπλάνων, καταστρέφοντας το αεροδρόμιο και τις μνήμες που συνδέονταν μ’ αυτό και τ’ όνομά του.

Φυσικά, ο αγώνας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, δεν εξυπηρετούσε μόνο τον Ερντογάν στον πόλεμό του εναντίον των συμβόλων και στην προσπάθειά του να ξαναγράψει την ιστορία. Χρησιμοποίησε τον αγώνα εναντίον του ιού για την εκμηδένιση της αντιπολίτευσης. Απαγόρευσε τη διανομή βοήθειας στους πολίτες από τους Δήμους, απαγόρευσε τη λειτουργία δημοτικών νοσοκομείων. Χαρακτήρισε την εμπλοκή των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των δήμων ως παράλληλο κράτος, συνδέοντάς τους με την οργάνωση Γκιουλέν.

Φυσικά, η καταπίεση και οι διώξεις δεν αλλάζουν την πραγματική εικόνα. Η Τουρκία έχει βουλιάξει σε ένα τέλμα στη Συρία και το Ιράκ, που είναι αδύνατο να βγει από κει. Είναι ένας πόλεμος όπως αυτοί που έκανε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, που θα καταναλώσει τους πόρους της χώρας, θα πλήξει την ηρεμία της κοινωνίας και θα οδηγήσει την Τουρκία σε εσωτερική σήψη.

Οι σχέσεις με τη Δύση εστιάζονται εξ ολοκλήρου στο ζήτημα των προσφύγων και στην αξία της τουρκικής γης. Η αναβολή ενεργοποίησης των S-400, που είναι ένα σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις με τη Δύση, είναι ενδεικτικό του αδιεξόδου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αυτήν την κρίσιμη για την οικονομία περίοδο, επιτρέπουν σε πολλές χώρες την ανταλλαγή νομισμάτων swap με πολλές χώρες, εκτός από την Τουρκία. Η βοήθεια του ΔΝΤ απορρίφθηκε επίσης λόγω ιδεολογικής εμμονής του Ερντογάν, και έτσι χάθηκε η ευκαιρία να χρησιμοποιήσει η Τουρκία τη δυνατότητα των έξι δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Παρόμοιες ευκαιρίες θα προκύψουν μετά την πάροδο της πανδημίας, αλλά η Τουρκία δεν θα μπορέσει και πάλι να τις εκμεταλλευθεί, αφού έχει διαταράξει τις σχέσεις της με όλους, το νομικό και δικαϊκό της σύστημα έχει καταρρεύσει, όπως και η οικονομία της, ενώ η διοίκηση έχει χάσει τα λογικά της. Οι δυτικές χώρες μετά την κρίση του κορωνοϊού, είναι πιθανόν να απομακρύνουν ορισμένες από τις αλυσίδες εφοδιασμού τους από την Κίνα. 

Η Τουρκία, με το εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό και τη βιομηχανική υποδομή που διαθέτει, σε συνδυασμό με τις ισχυρές σχέσεις που έχει από το παρελθόν με τη Δύση, θα μπορούσε να είναι ένας παίκτης, αλλά όχι η Τουρκία του σήμερα… Εαν η Τουρκία δεν αλλάξει και δεν γίνει μια φυσιολογική χώρα, να μην περιμένουμε να δούμε θετικές εξελίξεις στην οικονομία, ούτε να γίνουν βήματα για την αντιμετώπιση της φτώχειας. Αυτό που βλέπουμε εμείς, το βλέπουν επίσης και οι πολιτικούς φορείς της αντιπολίτευσης στην Τουρκία. Το κύριο πρόβλημα κρύβεται στο εξής ερώτημα: Αφού έβλεπαν ότι οδεύουμε προς την καταστροφή, γιατί έμειναν απαθείς και δεν έπραξαν τίποτα…

Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης

Πηγή: ahvalnews