Κορωνοϊός - Covid-19
28 Απριλίου 2020
Αυτή είναι η Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαντ, Γενική Διευθύντρια του ΠΟΥ από το 1998 έως το 2003.
Γιατί μας ενδιαφέρει; Γιατί είναι η ζωντανή απόδειξη ότι ναι μεν politics is politics, αλλά η προσωπικότητα εκείνου που κάνει τα politics, κάνει και τη διαφορά:
Στις 10 Φεβρουαρίου 2003, ο Ντέιβιντ Χέιμαν -ο οποίος εκείνη την περίοδο διευθύνει την υπηρεσία του ΠΟΥ για τις μεταδοτικές ασθένειες- παίρνει ένα email από τον γιο ενός πρώην συνεργάτη του ΠΟΥ στην Κίνα. Ο αποστολέας του μηνύματος, του γράφει για μια παράξενη, μεταδοτική ασθένεια, από την οποία έχουν ήδη πεθάνει εκατοντάδες άνθρωποι και για την οποία απαγορεύεται να υπάρξει ενημέρωση.
Το email επιβεβαιώνει όσα ο Χέιμαν και οι συνεργάτες του ήδη υποψιάζονται, όπως διαβάζουμε σε ένα θαυμάσιο σημερινό ρεπορτάζ της Süddeutsche Zeitung ). Ήδη από τον Νοέμβριο του 2002 είχαν τραβήξει την προσοχή τους μια σειρά από δημοσιεύματα σε κινεζικά μέσα ενημέρωσης που έκαναν λόγο για μια σειρά από περίεργα κρούσματα πνευμονίας στην επαρχία Γκουαγκντόγκ. Και όλο αυτό το διάστημα ο Χέιμαν, μαζί με την Γενική Διευθύντρια του ΠΟΥ, την Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαντ, ζητούσαν επιμόνως πληροφορίες από το Πεκίνο – επιμόνως αλλά ματαίως.
Όπως ανακαλεί η 80χρονη σήμερα Μπρούντλαντ, η κινεζική κυβέρνηση απέφευγε να δώσει απαντήσεις επί πολλές εβδομάδες. Δεν δέχονταν καν να μιλήσουν μαζί της στο τηλέφωνο, όπως λέει στην SZ. Μέχρι που η Μπρούντλαντ αποφάσισε να μιλήσει δημόσια.
Πριν αναλάβει το τιμόνι του ΠΟΥ, η Μπρούντλαντ -η οποία είναι γιατρός με ειδίκευση σε θέματα δημόσιας υγείας- ήταν πρωθυπουργός της Νορβηγίας. Είχε συνηθίσει να βάζει προτεραιότητες, να βρίσκει λύσεις και να παραβιάζει άγραφους κανόνες αν αυτοί οι κανόνες της στέκονταν εμπόδιο: Έτσι δεν δίστασε να βγει και να κατηγορήσει το κινεζικό καθεστώς ότι αποκρύπτει κρίσιμες πληροφορίες, βάζοντας σε κίνδυνο την παγκόσμια κοινότητα . “Μόνο τότε άρχισαν οι Κινέζοι να συνεργάζονται”, θυμάται ο Χέιμαν.
Το Πεκίνο αρχίζει να δίνει πληροφορίες. Στο μεταξύ, όμως, η επιδημία εξαπλώνεται, εμφανίζονται κρούσματα στο Χονγκ Κονγκ, στο Βιετνάμ, στον Καναδά. Οπότε με απόφαση της Μπρούντλαντ, ο ΠΟΥ παίρνει μια απόφαση που δεν έχει πάρει ξανά στην ιστορία του: Εκδίδει ταξιδιωτική οδηγία για τις πληττόμενες περιοχές του κόσμου. Και καθώς οι ταξιδιώτες μειώνονται, οι πολιτικές πιέσεις προς την Μπρούντλαντ αυξάνονται.
“Ναι, υπήρξαν φωνές που υποστήριζαν ότι οι ταξιδιωτικές οδηγίες παραήταν ριζοσπαστικό μέτρο. Άκουσα όλα τα επιχειρήματα και μετά πήρα την απόφασή μου”, λέει. Η Γκρο Μπρούντλαντ λέει ότι αν ο ΠΟΥ είχε ειδοποιηθεί εγκαίρως, ώστε να μπορέσει να παρέμβει και να προσφέρει βοήθεια, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές από τον Sars θα ήταν πολύ μικρότερες.
Μέχρι και σήμερα, η Γκρο Μπρούντλαντ είναι η ζωντανή απόδειξη ότι αυτό που καθιστά αποτελεσματικό έναν διεθνή οργανισμό με περιορισμένη επιρροή, είναι η προσωπικότητα του ανθρώπου που βρίσκεται στην ηγεσία του.
Και σήμερα; Οκ, σε σχέση με το 2003, επισημαίνει η SZ, η κινεζική οικονομική και πολιτική προπαγάνδα έχει απέναντί της έναν πολιτικά και οικονομικά αποδυναμωμένο ΠΟΥ. Κι αυτό παρόλο που το επικαιροποιημένο καταστατικό του 2007 του δίνει μεγαλύτερες ελευθερίες. Πλέον μπορεί να συγκεντρώνει πληροφορίες που σχετίζονται με μεταδοτικές ασθένειες και μέσα από ανεπίσημα κανάλια, καθώς και να απαιτεί από τις κυβερνήσεις να δώσουν στοιχεία. Μπορεί, επίσης, να δώσει αυτά τα στοιχεία σε άλλες χώρες και να εκδόσει παγκόσμιες οδηγίες παρά τις ενδεχόμενες αντιρρήσεις μεμονωμένων κρατών.
Όλα καλά στη θεωρία, αλλά στην πράξη τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, καθώς ο ΠΟΥ δεν έχει τη δυνατότητα να επιβάλει κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ενός κράτους-μέλους. Γιατί; Διότι δεν το ήθελαν χώρες όπως η Ρωσία, η Βραζιλία, η Ινδία και η Κίνα, φοβούμενες ότι αυτό θα καθιστούσε τον ΠΟΥ αμερικανικό εργαλείο πίεσης. Επιπλέον, κατά την τελευταία δεκαετία έχουν μειωθεί σημαντικά τα ποσά με τα οποία τα κράτη-μέλη προικίζουν τον οργανισμό, με αποτέλεσμα κάποια τμήματα να κλείσουν.
Οπότε τι μένει στον Γενικό Διευθυντή του ΠΟΥ; Μια διαρκής άσκηση ισορροπίας. Και δεν έχουν όλοι το χαρακτήρα και το ταλέντο της νορβηγίδας πολιτικού, όπως φαίνεται.
Στον Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους έτυχε να βρεθεί στην κορυφή του ΠΟΥ σε δύσκολους καιρούς. Την ίδια στιγμή, όμως, είναι φανερό πως ο σημερινός Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ δεν έχει την τόλμη -η έστω, την αγάπη για το ρίσκο;- που είχε η Μπρούντλαντ.
Για παράδειγμα, ο Γκεμπρεγέσους επέμενε ότι η κυβέρνηση της Κίνας τα πάει περίφημα και είναι μέσα στη διαφάνεια, ενώ έκανε τον κουφό στις εκκλήσεις της Ταϊβάν. Αλλά δεν είναι μόνο η Κίνα, που πες ότι είναι ο πιο μεγάλος παίκτης. Είναι και η περίπτωση του Ιράν: Όταν στις 2 Μαρτίου ρωτήθηκε κατά πόσο τον ανησυχούν τα αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας στοιχεία για κρούσματα που έδινε το Ιράν, ο Γκεμπρεγέσους είπε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις πως το Ιράν ψεύδεται.
Μια εβδομάδα νωρίτερα, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας του Ιράν Ιράτζ Χαρίρτσι, βήχοντας, ιδρώνοντας και ξεϊδρώνοντας, είχε δώσει συνέντευξη Τύπου όπου διαβεβαίωνε ότι η κυβέρνηση έχει τον έλεγχο της κατάστασης. Την επόμενη μέρα ανακοίνωνε ότι έχει κολλήσει τον ιό. Στο μεταξύ, ενώ στις 26/2 η ιρανική κυβέρνηση έκανε λόγο για 139 κρούσματα, από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τον Λίβανο, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έφταναν πληροφορίες για δεκάδες ανθρώπους που είχαν διαγνωστεί θετικοί μετά από ταξίδι τους στο Ιράν. Όλα τα κράτη που συνορεύουν με το Ιράν έκλεισαν τα σύνορά τους.
Αλλά ο Γκεμπρεγέσους το χαβά του: Έφτασε Μάρτιος και επέμενε ότι χρειαζόμαστε αποδείξεις. “Δεν μπορούμε να υιοθετούμε όσα λένε οι δημοσιογράφοι. Πού θα οδηγούσε αυτό;” αναρωτιέται. “Αυτό θα ήταν το τέλος”.
Οκ, έκανε διάνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο FacebookΑκολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook
Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter
Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube