Δρ Λάμπρος Γ. Καούλλας

Μπορεί η πρωτόγνωρη η παγκόσμια κρίση του κορωνοϊού να έστρεψε την προσοχή αλλού, όμως αυτό δεν εξαφάνισε τα πραγματικά περιφερειακά προβλήματα που υπήρχαν πριν από την κλιμάκωση της επιδημίας. Ένα από τα σημαντικότερα είναι η «οπλοποίηση» των μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία στο πλαίσιο του «υβριδικού πολέμου» που διεξάγει κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.

Ένα από τα μέτωπα της σύγκρουσης είναι τα ανατολικά όρια του Νομού Έβρου της Ελλάδας. Από τις 28 Φεβρουαρίου που ο Recep Tayyip Erdoğan έδωσε το σύνθημα, μετανάστες και πρόσφυγες πολιορκούν ανεπιτυχώς τα ελλαδικά σύνορα. Στήριγμα σε αυτήν τους την προσπάθεια το τουρκικό κράτος, το οποίο με τους παρακρατικούς μηχανισμούς τους διοχετεύει στα σύνορα, αλλά και τους κρατικούς μηχανισμούς, όπως την Αστυνομία και την Στρατοχωροφυλακή, οι οποίοι είτε υποβοηθούν την πολιορκία είτε απωθούν βιαίως όσους θα ήθελαν να εγκαταλείψουν την παράνομη προσπάθεια. Μέχρι στιγμής, η υβριδική πολιορκία έχει αποτύχει, αφού προσκρούει στη σθεναρή αντίσταση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Ελληνικού Στρατού, του Πυροσβεστικού Σώματος και των Ελλαδιτών εθελοντών.

Σε αυτήν την ιστορική προσπάθεια ασφάλισης των ελλαδικών συνόρων συνδράμει μια επίλεκτη αποστολή αποτελούμενη από 21 στελέχη της Αστυνομίας Κύπρου.

Η πολιτική απόφαση

Μετά την κλιμάκωση στον Έβρο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης ενημέρωσε με τουΐτ το απόγευμα της 8ης Μαρτίου πως «πλήρης αντιδιαδηλωτική ομάδα της Αστυνομικής Δύναμης Κύπρου» αναχώρησε «για να αναλάβει καθήκοντα φύλαξης των συνόρων της Ελλάδας και της Ευρώπης, στον Έβρο». Ήταν υλοποίηση της πρότασης που είχε κάνει προς τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κυριάκο Μητσοτάκη, την οποία ο τελευταίος αποδέχθηκε με ικανοποίηση.

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος είπε πως και «η Κύπρος δέχεται αυτήν τη στιγμή και η ίδια επίθεση με τις ροές των μεταναστών. Δεν μπορούμε να ζητούμε μόνο βοήθεια όταν εμείς δεν την προσφέρουμε. Και ναι, η Κύπρος ήταν και είναι έτοιμη να συνδράμει στα σύνορα τής Ευρώπης και ο Έβρος είναι σύνορα της Ευρώπης, απειλείται η ίδια η Ευρώπη και τυγχάνει εκβιασμού από την Τουρκία. Δεν μπορούσαμε να παραμείνουμε απαθείς. Θα έπρεπε λοιπόν να συμπαρασταθούμε στην Ελλάδα, θα έπρεπε να συμπαρασταθούμε στην Ευρώπη, όπως έχουμε και εμείς απαίτηση να μας συμπαρασταθεί ολόκληρη η Ε.Ε. στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Και ναι, νιώθουμε και περήφανοι που συμμετέχουμε στην προστασία των συνόρων της Ευρώπης με τον ίδιο τρόπο που θα θέλαμε όλες οι χώρες της Ε.Ε. να συνδράμουν στην Κύπρο».

Αμέσως ετοιμάστηκε η κυπριακή αστυνομική αποστολή που θα μετέβαινε με C-130 της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στην Αλεξανδρούπολη. Στο Αεροδρόμιο τούς αποχαιρέτησε συγκινημένος ο Υπουργός Δικαιοσύνης & Δημοσίας Τάξεως, Γιώργος Σαββίδης, ο οποίος σε τουΐτ του δήλωσε «υπερηφάνεια και σεβασμό προς όλους εσάς που φυλάτε Θερμοπύλες». Ο ΥΔΔΤ διατηρεί ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τον Ελλαδίτη Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, για συντονισμό των ενεργειών των Κυπρίων αστυνομικών.

Σύνθεση της κυπριακής αποστολής

Η κυπριακή αστυνομική αποστολή αριθμεί 21 στελέχη και εκπροσωπεί πολλά τμήματα της Αστυνομίας Κύπρου. Η σύνθεση έχει ως εξής: 1 από ΕΟΦ (Ειδικός Ουλαμός Φρουράς) των Αντιοχλαγωγικών Διμοιριών Λευκωσίας, 1 Λοχίας από ΤΑΕ (Τμήμα Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων) Λεμεσού, 1 Λοχίας από ΟΠΕ (Ουλαμός Πρόληψης Εγκλημάτων) Λάρνακας, 1 από ΔΑΣΑ (Διεύθυνση Ασφαλείας Αεροδρομίων) Λάρνακας, 1 από ΥΑΜ (Υπηρεσία Αλλοδαπών & Μετανάστευσης) και 1 από Σταθμό Λακατάμειας. Παράλληλα με τα άλλα καθήκοντά τους (με την εξαίρεση του πρώτου), τα στελέχη αυτά εκπροσωπούν την Κύπρο σε αποστολές στο εξωτερικό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, της FRONTEX. Τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής ανήκουν σε διάφορους ουλαμούς της ΜΜΑΔ (Μηχανοκίνητη Μονάδα Άμεσης Δράσης), με εξαίρεση τον ΕΑΟ (Ειδικός Αντιτρομοκρατικός Ουλαμός). Επικεφαλής της αποστολής είναι ο Υπαστυνόμος Μιχάλης Μανώλη, που υπηρετεί ως Αξιωματικός Επιχειρήσεων της ΜΜΑΔ.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Αστυνομίας Κύπρου, τις τελευταίες ημέρες έχουν ενισχυθεί οι επιχειρήσεις στην περιοχή του Έβρου με άλλα περίπου 100 μέλη της FRONTEX.

Όπως μας δήλωσε ο Υπαστυνόμος Μανώλη «και οι 21 είμαστε εθελοντικά», διευκρινίζοντας πως «όταν λέω εθελοντικά, ερωτηθήκαμε και είπαμε εντάξει, βεβαίως και μπορούμε να πάμε και θέλουμε να πάμε». Αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά παράδοση κυπριακής παρουσίας σε όλους τους εθνικούς αγώνες της Ελλάδας, από την Επανάσταση του 1821, τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο, αλλά και τις φονικές πυρκαγιές του 2007 και του 2018 όπου έδρασαν με αποτελεσματικότητα Κύπριοι Πυροσβέστες, Δασοπυροσβέστες, Διασώστες και Νοσηλευτές.

Δράση & συνεργασία με ΕΛ.ΑΣ.

Η διμοιρία έφτασε στις 9 Μαρτίου. Όπως ανέφερε ο Αναπληρωτής Εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας Κύπρου, Στέλιος Στυλιανού, στο «Σίγμα» (09/03/2020), η διμοιρία εστάλη για να συνδράμει στις προσπάθειες των ελλαδικών Αρχών «στο πλαίσιο της αλληλεγγύης των κρατών-μελών της Ε.Ε., και πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για την Ελλάδα, εμείς είμαστε πάντοτε πρόθυμοι να βοηθήσουμε». Είναι στελέχη καταρτισμένα γι’ αυτόν τον σκοπό και εστάλησαν για όσο καιρό χρειαστεί.

Όπως μας πληροφόρησε ο Υπαστυνόμος Μανώλη, η κυπριακή αποστολή λειτουργεί σε συντονισμό με την Ελληνική Αστυνομία. Λαμβάνει εντολές και οδηγίες από Αστυνόμο Β’ της ΕΛΑΣ, υπεύθυνο του Αστυνομικού Τμήματος Τυχερού, που είναι συνοριακό τμήμα.

Η επί τόπου οργάνωση έγινε άμεσα και οι Κύπριοι αστυνομικοί φρουρούν ένα από τα σημαντικότερα σημεία στις όχθες του ποταμού Έβρου, όπου έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά ζητήματα λαθρεμπορίου και λαθρομετανάστευσης. Οι Κύπριοι είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες και διεξάγουν περίπολα ανά τακτά χρονικά διαστήματα, καλύπτοντας απόσταση περίπου 6 χιλιομέτρων.

Η θέση τους είναι σε κομβικό σημείο και χρησιμοποιείται και ως βάση για περίπολα της ΕΛΑΣ, Συνοριοφυλακής αλλά και του Ελληνικού Στρατού. Η όλη δράση τους κρίνεται ως αποδοτική και έχουν πάρει τα εύσημα από την ιεραρχία και της Ελληνικής Αστυνομίας, αλλά και του Ελληνικού Στρατού.

Η συνεργασία λαμβάνει χώραν χωρίς υπερβολές αλλά στο πλαίσιο αυστηρού επαγγελματισμού με σκοπό την περιφρούρηση των ελλαδικών και ευρωπαϊκών συνόρων.

Εγκάρδιο τοπικό κλίμα

Όπως πληροφόρησε το «SigmaLive» (19/03/2020), η κυπριακή αποστολή έτυχε θερμής υποδοχής και φιλοξενίας από τις ελληνικές Αρχές και τους Ελλαδίτες συναδέλφους. Το ηθικό των μελών της κυπριακής αποστολής είναι ιδιαίτερα υψηλό, έχοντας επίγνωση των ευθυνών που προκύπτουν από τα κρίσιμα καθήκοντα τα οποία έχουν αναλάβει.

Όπως μας ανέφερε ο Υπαστυνόμος Μανώλη, οι κάτοικοι του διπλανού χωριού «μας συμπεριφέρονται σαν γονείς μας». Ό,τι χρειαστούν οι Κύπριοι τούς το παρέχουν, όπως εξοπλισμό και εργαλεία. Σε άλλο επίπεδο, όπως για παράδειγμα στην Αλεξανδρούπολη, «όταν ακούσουν Κύπριοι, αν και μέσα στα προβλήματα και λόγω κορωνοϊού, θα μας πουν μια κουβέντα, ευχαριστούμε, πάντα ακούμε το ευχαριστώ». Και σε ένα τρίτο επίπεδο, οι Ελλαδίτες συνάδελφοι τούς δείχνουν και τον σεβασμό αλλά και τις ευχαριστίες τους, «εκείνο το επαγγελματικό, το ωραίο, όχι το άππωμα», όπως χαρακτηριστικά μας ειπώθηκε.

Πληροφορίες της «Σημερινής» από την περιοχή αναφέρουν πως υπάρχουν επανδρωμένα τουρκικά φυλάκια στρατιωτικού τύπου, με καινούργιες σκηνές και ανά 200 μέτρα. Απέναντι είναι εξοπλισμένοι με βάρκες, όπλα και κάμερες που καταδεικνύουν ευρείας κλίμακας οργάνωση. Ο ποταμός Έβρος έχει πάρα πολλά περάσματα και ένα από αυτά τα σημεία είναι αυτό που κρατά ασφαλές η κυπριακή αποστολή.

Πολύτιμες εμπειρίες

Σχετικά με τις εμπειρίες που αποκομίζονται, ο επικεφαλής της ομάδας είπε «πως γι’ αυτές τις εμπειρίες, η κούραση δεν μετρά, ούτε η ταλαιπωρία, ούτε το ότι στερούμαστε την οικογένειά μας. Αντέχουμε, και αν μας πεις αύριο φύγετε, θα στεναχωρηθούμε. Τούτο κυριολεκτικά το λέω, απ’ όλα τα παιδιά. Μαθαίνουμε, νιώθουμε αυτό το πράγμα που κάνουμε», και αυτό όχι με πολεμική διάθεση αλλά με επαγγελματική. Όπως μας διευκρινίστηκε, οι Κύπριοι αστυνομικοί θα εργάζονταν με τον ίδιο επαγγελματικό ζήλο οπουδήποτε και αν τους έστελνε το καθήκον, το οποίο προέχει και εκεί είναι η έμφαση, αλλά σίγουρα το ότι βρίσκονται στην Ελλάδα τούς δίνει μια επιπλέον εθνική περηφάνια.

Η ομάδα, η οποία δεν ήταν συμπαγής πριν πάει, λειτουργεί πλέον με αποτελεσματικότητα και συναδελφικότητα. «Είναι κάτι που κερδίζουμε και ως άνθρωποι. Καταφέραμε να γίνουμε μια ωραία ομάδα, μας βλέπουν και οι άλλοι και μας χαίρονται, μας λεν τα καλύτερα. Βγάλαμε πιστεύω και την Αστυνομία μας και τη Δημοκρατία μας ψηλά», αναφέρει ο κ. Μανώλη.

Όπως υπογράμμισε ο επικεφαλής, «ήρωες δεν είμαστε. Απλώς κάνουμε σωστά το καθήκον μας και τη δουλειά μας. Ήρωες είναι άλλοι εδώ πάνω, είναι οι άνθρωποι που ζουν σε αυτά τα χωριά που τόσα χρόνια υπέφεραν και κρατούν και αντέχουν, όπως και οι εδώ αστυνομικοί».

Κορωνοϊός & Ασφάλεια

Σε σχέση με τον κορωνοϊό, ο αξιωματικός της ΜΜΑΔ καθησύχασε πως λαμβάνονται όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα που συμβουλεύουν οι ειδικοί, όπως περιορισμό των επαφών στους απολύτως απαραίτητους, εφαρμογή της «αρχής κοινωνικής απόστασης» και τακτική απολύμανση. Επίσης, μέτρα έχουν ληφθεί στους χώρους κατάλυσης και σίτισης της κυπριακής αποστολής.

Ειδικότερα, αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις από τον χώρο διαμονής τους κατά τον χρόνο ξεκούρασής τους, ενώ έχουν εφοδιαστεί με αντισηπτικά και φάρμακα, που τους στάλθηκαν από το σωματείο Κυπρίων Ξάνθης, όπως ανέφερε το «SigmaLive» (19/03/2020).

Υβριδικός Πόλεμος & Σώματα Ασφαλείας

Ο Joshua Tallis (22/04/2019) του Κέντρου Ναυτικών Ερευνών των ΗΠΑ αναφέρει πως οι «υβριδικές απειλές» δημιουργούν την ανάγκη για «αστυφυλακοποίηση της στρατηγικής», ειδικά όταν ο υβριδικός πόλεμος εκφεύγει του οικονομικού, κυβερνο-πληροφοριακού και προπαγανδιστικού πεδίου και μπαίνουμε στα πρώτα στάδια κλιμάκωσης, που είναι η χρήση βίας χωρίς όμως τη χρήση συμβατικών στρατευμάτων, για να μην υπάρχει δικαιολογία κήρυξης πολέμου. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο τρόπος αντιμετώπισης αυτών των συνδυασμένων απειλών, όπως για παράδειγμα της μαζικής τέλεσης ποινικών αδικημάτων και η προβοκατόρικη πρόκληση χαμηλής έντασης συγκρούσεων με την Αστυνομία για την αποκόμιση πολιτικού και διπλωματικού οφέλους.

Στην εποχή του υβριδικού πολέμου και των ασύμμετρων απειλών, τα Σώματα Ασφαλείας και οι αστυνομικές Αρχές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, αφού ο διαχωρισμός μεταξύ δημόσιας τάξης και εθνικής ασφάλειας θολώνει σε μεγάλο βαθμό. Οι ανταλλαγές δακρυγόνων μεταξύ αστυνομικών Αρχών στα σύνορα που είδαμε από τηλεοράσεως είναι χαρακτηριστική της εποχής που διανύουμε.

*Αστυνομικές Σπουδές, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Σημερινή