Του Anton Mardasov

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως πρότεινε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να διαχειριστούν οι δυνάμεις τους από κοινού τα κοιτάσματα πετρελαίου στην συριακή επαρχία Ντιέρ εζ Ζόρ, ελπίζοντας η Τουρκία να υποκαταστήσει τις Συριακές Δυνάμεις SDF, στις οποίες ηγήτορες είναι οι Κούρδοι, οι οποίοι ελέγχουν μέχρι στιγμής τα εδάφη της περιοχής.

”Έκανα την προσφορά στον κ. Πούτιν, τονίζοντας, πως εάν παρέχει οικονομική υποστήριξη, μπορούμε να κατασκευάσουμε από κοινού πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και να βοηθήσουμε την περιοχή της Συρίας να σταθεί ξανά στα πόδια της”, δήλωσε ο Ερντογάν στις 10 Μαρτίου.

Ο Ερντογάν ανέφερε πως η Ρωσική ηγεσία εξετάζει αυτή την πρόταση, την οποία παρουσίασε η Τουρκική Αντιπροσωπεία κατά την διάρκεια της πρόσφατης συνόδου στην Μόσχα. Ο Ερντογάν ανέφερε πως η ίδια προσφορά μπορεί να γίνει από την πλευρά του Ντόναλντ Τραμπ.

”Αντί να επωφελούνται οι τρομοκράτες της περιοχής, θα έχουμε την ευκαιρία να ανοικοδομήσουμε την Συρία από τα έσοδα του πετρελαϊκού τομέα” προσέθεσε ο Ερντογάν.

Τα λόγια του Ερντογάν δείχνουν πως όχι μόνο Ρωσία-Τουρκία συμφώνησαν να παγώσουν την σύγκρουση της Ιντλίμπ και να ξεκινήσουν κοινές περιπολίες στον αυτοκινητόδρομο Μ4, αλλά και να διεξάγουν κοινές διπλωματικές ενέργειες με σκοπό να πείσουν τους Κούρδους της Συρίας να συμβιβαστούν με τις πολιτικές Δαμασκού-Μόσχας.

Δεν είναι σαφής πάντως ο τρόπος με τον οποίο τα εμπλεκόμενα μέλη μπορούν να βρουν ισορροπία στις πολιτικές τους, στην περιοχή της Συρίας. Όπως ανέφερε το al Monitor, η Άγκυρα έχει κάθε λόγο να υποπτεύεται την συνεργασία Ρωσίας-Συρίας-Κούρδων, καθώς μόλις εγκριθεί ο οδικός χάρτης μεταξύ Μπασάρ αλ Ασάντ και Κούρδων, οι κουρδικές δυνάμεις θα επιδιώξουν να παραγκωνίσουν την Τουρκία από την περιοχή. Η Τουρκία έχει αρχίσει να συμμαχεί στην περιοχή με την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Σαουδική Αραβία, οι οποίες ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τους αραβικούς πληθυσμούς.

Ωστόσο, μία συμφωνία συνεργασίας για την βορειοδυτική Συρία, είναι εμφανώς καλύτερη από από μία νέα συμφωνία τύπου Sochi, η οποία θα καθυστερούσε μία ένοπλη κλιμάκωση, αλλά δεν θα εμπόδιζε την εξωτερική πολιτική της Δαμασκού: εναλλασσόμενη μεταξύ κατάπαυσης του πυρός και επιθέσεων για να αποσπάσει όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη στην επαρχία Idlib και να αποδυναμώσει περισσότερο το τουρκικό στοιχείο.

Ο Αλεξέι Μαλασένκο, αναλυτής με έδρα την Μόσχα, σημείωσε ”Όταν ο Ερντογάν βρέθηκε στην Μόσχα για να συνομιλήσει με τον Πούτιν, δήλωσε πως παρά τις διαμάχες στην Idlib οι σχέσεις  μεταξύ των δύο κρατών παραμένουν εταιρικές και δεν μπορούν να έρθουν σε πλήρη ρίξη. Από αυτήν την άποψη μία κοινή χρήση των πετρελαιοπηγών είναι συμβολική. Δύσκολα μπορεί κανείς να αποκομίσει μεγάλα κέρδη από τις πετρελαιοπηγές της Συρίας. Ωστόσο η ιδέα -ας συνεργαστούμε και ότι γίνει- στον τομέα των οικονομικών, αποτελεί θετική εξέλιξη για τις διενέξεις στην Συρία.

Ταυτόχρονα, η δήλωσε του Ερντογάν αποτελεί μία μορφή τρολ, όπως και όλα τα λόγια των πολιτικών αποκλίνει από την πραγματικότητα. Μπορούμε επί του παρόντος να μιλήσουμε για διάφορες οδούς εξαγωγής πετρελαίου από κοιτάσματα ελεγχόμενα από το SDF.

Η πρώτη είναι να προμηθεύσει το καθεστώς Άσαντ με πετρέλαιο την Τουρκική επικράτεια. Μετά την κατάσχεση των πετρελαιοπηγών από το SDF, τους Ρώσους μισθοφόρους και τις φιλοϊρανικές δυνάμεις, η Δαμασκός συνειδητοποίησε την ματαιότητα του σχεδίου απώθησης του ISIS από την περιοχή. Οι αδερφοί Ktaerji της Συρίας αποπροσανατολίζουν τις προσπάθειες  συνεργασίας μεταξύ ISIS και Δαμασκού (σε ζητήματα σχετικά με το πετρέλαιο) από το 2019. Ο αποπροσανατολισμός πυροδότησε αμερικανικές κυρώσεις εκείνο το διάστημα.

Η δεύτερη είναι η παροχή πετρελαίου στην Συριακή αντιπολίτευση εντός της Τουρκικής ουδέτερης ζώνης. Οι Κούρδοι είχαν διακόψει αυτήν την διαδικασία, η οποία φαίνεται να ξανάρχισε.

Η τρίτη είναι η εξαγωγή πετρελαίου μέσω του Ιρακινού Κουρδιστάν. Οι ΗΠΑ έχουν χτίσει μία νέα γέφυρα στα σύνορα Συρίας-Ιράκ, η οποία στηρίζει μία τέτοιου είδους συνεργασία. Στην συνέχεια το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, χρησιμοποίησε δορυφορικές εικόνες για να κατηγορήσει τις ΗΠΑ για λαθρεμπόριο πρώτων υλών, με σκοπό να εξάγει 30 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως από αυτήν την δραστηριότητα. Ο ρωσικός στρατός υποστήριξε πως τα κεφάλαια αυτά διοχετεύονται σε ξένους στρατούς, παραστρατιωτικές οργανώσεις και ιδιωτικούς στρατούς της περιοχής.

Αν και δεν είναι σαφές το τι κερδίζουν οι ΗΠΑ από αυτήν την επιχείρηση, το σημαντικό είναι πως τελικά το πετρέλαιο εξάγεται μέσω Τουρκίας. Παρεμπιπτόντως οι Ρώσοι αξιωματικοί και ο ίδιος ο Πούτιν μίλησαν λεπτομερώς για αυτό το ενδεχόμενο στο παρελθόν. Η ανάλυση από μέρους τους είχε γίνει μετά την κατάρριψη Ρωσικού μαχητικού από τουρκικό F-16 στα σύνορα Ρωσίας Συρίας το 2015. Προς το παρόν τα ρωσικά υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών εκφράζουν την αντίθεσή τους σχετικά με τις αμερικανικές ενέργειες στον τομέα του πετρελαίου στην ανατολική Συρία, προτιμώντας να μην αναφέρουν την συμμετοχή της Τουρκίας στο σχέδιο πώλησης πετρελαίου. Ωστόσο αυτό δεν εμποδίζει τον Άσαντ και τον Μπασάρ Τζαφαρί (εκπρόσωπο της Συρίας στον ΟΗΕ) να κατηγορήσουν τις ΗΠΑ για πώληση κλεμμένου πετρελαίου στην Τουρκία.

Σύμφωνα με τις πηγές του Al Monitor στην βόρεια Συρία, τα οικονομικά κέρδη βοηθούν τον SDF και τους Κούρδους να τα βγάλουν πέρα.  ”Η Τουρκία συνεργάζεται με με το SDF και δύναται να προσπαθήσει να συνεργαστεί και με τους Κούρδους, οι οποίοι ήδη συνεργάζονται με την Δαμασκό”.

Η al Monitor έχει κάνει αναφορά και για μία άλλη πετρελαϊκή οδό στο Ισραήλ. Ενώ ο αμερικανοϊσραηλινός επιχειρηματίας Moti Kahana, αρνήθηκε κατηγορηματικά τη βοήθεια του Συριακού Δημοκρατικού Συμβουλίου για την πώληση πετρελαίου στο Ισραήλ, το εβραϊκό κράτος έχει δείξει αυξημένο ενδιαφέρον στο θέμα της υποστήριξης των Κούρδων της Συρίας, αναφορικά με την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του Ιράν. Η ίδια η Τεχεράνη χρειάζεται την ανατολική Συρία για να χαράξει μία αδιάλειπτη πορεία παροχής δυνάμεων στο Λίβανο και την Συρία. Αυτός είναι και ο λόγος βάση του οποίου το Ιράν έχει ενισχύσει τις σχέσεις του με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα. 

Όπως σωστά επισήμανε ο Malashenko, ο πετρελαϊκός πλούτος της Συρίας δεν είναι τόσο σημαντικός. Είναι σαφές πως η Ρωσία θα ήθελε από την Συρία να ελέγξει καθ’ ολοκλήρου τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις για να φτάσει σε ένα αυξημένο επίπεδο βιωσιμότητας, αλλά ο όγκος παραγωγής πετρελαίου στην Συρία θα μειωθεί σημαντικά, βάση μίας διαδικασίας που ξεκίνησε πολύ πριν την Αραβική Άνοιξη. Ακόμα και αν λάβουμε υπόψη το μηνιαίο εισόδημα των 30 εκατομμυρίων δολαρίων, όπως ανέφερε το Υπουργείο Άμυνας και Εξωτερικών της Ρωσίας, ο αριθμός αυτός είναι ασήμαντος στον κόσμο του Παγκόσμιου Οργανισμού Ενέργειας. 

Μεσοπρόθεσμα η Μόσχα θα μπορούσε να γίνει συνήγορος των Κούρδων. Θα μπορούσε να προσφέρει στις μονάδες SDF την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε μία δομή όπως το 5ο Σώμα (το οποίο λειτουργεί υπό την αιγίδα του Ρωσικού Υπουργείου Άμυνας) με ελκυστικούς όρους. Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για τους Ιρανικούς σχεδιασμούς και να βοηθήσει στην επανέναρξη του διαλόγου με τις χώρες της Δύσης και του Κόλπου, με αντίστοιχα οφέλη για την Συρία.

Υπάρχει ωστόσο και μία άλλη επιλογή: να βρει τρόπους να καλύψει το κενό των κρατικών αρχών ανατολικά του Ευφράτη με την βοήθεια μονάδων πιστών στο Ιράν εντός του συριακού στρατού. Αυτό είναι που η Δαμασκός και η Τεχεράνη θα πιέσουν την Μόσχα να κάνει. Ένα τέτοιο σενάριο είναι βολικό για τους στρατηγικούς συμμάχους της Ρωσίας. Το Ιράν και την Συρία δηλαδή…αλλά δεδομένου του παράγοντα Ισραήλ, μία αυξημένη ιρανική επιρροή στην περιοχή θα έφερνε αντιπαραθέσεις. Επιπλέον οι ΗΠΑ έχουν την δυνατότητα να μεταλλάξουν την δομή του SDF δημιουργώντας μία νέα, που θα βασίζεται σε τοπικές φυλές, οι οποίες θα υποστηρίζονται τόσο από αμερικανικές ΜΚΟ όσο και από τα πετρελαϊκά κέρδη στην περιοχή της Συρίας.

Μετάφραση Χωριανόπουλου Άγγελου

πηγή: www.al-monitor.com