Αποτροπή, μια διαφορετική προσέγγιση

του Γιώργου Χατζηθεοφάνους*

Πριν λίγους μήνες παρακολουθήσαμε τον Υπουργό Εξωτερικών κ. Τσαβούσογλου να επιμένει με προκλητικό τρόπο να αποκαλεί ¨ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» τη γείτονα Χώρα κι όχι Β.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ όπως πλέον είναι η επίσημη ονομασία της,  επιπλήττοντάς τους μάλιστα δημόσια διότι συμφώνησαν στην  αλλαγή του ονόματός τους.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών, υπάρχει συμφωνία μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ερντογάν και του Αλβανού πρωθυπουργού Ράμα για μετεγκατάσταση 30.000 μουσουλμάνων μεταναστών από την Τουρκία στην αλβανική επικράτεια και συγκεκριμένα δίπλα σε συνοριακές διαβάσεις με την Ελλάδα (Κακαβιά, Ρίπεση, Μαυρομάτι, Τρεις Γέφυρες, Καπεστίτσα). Τελευταίες πληροφορίες όμως, από την Βόρειο Ήπειρο, κάνουν λόγο όχι απλά για δημιουργία «δομών φιλοξενίας» σε παραμεθόριες περιοχές αλλά για εγκατάσταση μουσουλμάνων εποίκων εντός των χωριών Βουλιαράτες και Πέπελη του μειονοτικού Δήμου Δρόπολης (Himara.gr)

Και βέβαια,  βρίσκεται σε εξέλιξη επιχείρηση του Τουρκικού κράτους διάσπασης των ελληνοτουρκικών συνόρων στον Έβρο και διοχέτευσης δεκάδων χιλιάδων μεταναστών στην Ελλάδα. Είναι μια απροκάλυπτα εχθρική ενέργεια, ένας ιδιόμορφος  πόλεμος, που διεξάγεται από το στρατό, τη στρατοχωροφυλακή και παραστρατιωτικές ομάδες. Οι τελευταίες δρουν υπό την υποστήριξη του κράτους όπως αυτές των γεγονότων του 1955 στην Κωνσταντινούπολη.

Οι Ελληνοτουρκικές διαφορές αποτελούν ένα διαχρονικό πρόβλημα με την ένταση στα χρόνια της μεταπολίτευσης σταθερά αυξανόμενη εξαιτίας των αναβαθμισμένων τουρκικών προκλήσεων-διεκδικήσεων παρά την κατά διαστήματα ύφεση-εκτόνωση εξαιτίας κυρίως των ελληνικών υποχωρήσεων.  Η συνεχής αυτή αναβάθμιση των προκλήσεων θα έπρεπε από την πρώτη στιγμή να απασχολήσει σοβαρά τους διαχειριστές των εθνικών θεμάτων της Χώρας και να αναζητηθούν τρόποι ανάσχεσης. Τα γεγονότα μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως αυτό δεν έγινε ή έγινε με τις γνωστές αναποτελεσματικές, κρινόμενες εκ του αποτελέσματος,  πολιτικές-στρατηγικές επιλογές του κατευνασμού και της επίδειξης ψυχραιμίας.

Η σταδιακή αναβάθμιση των προκλήσεων σημαίνει πως έχει χαθεί η αποτροπή. Δεν αναφέρομαι στην αποτροπή πολέμου για την οποία έχουν γραφεί πολλά άρθρα και βιβλία. Αναφέρομαι στην αποτροπή των προκλήσεων για την οποία καμιά κουβέντα μέχρι σήμερα δεν έγινε. Αναφέρομαι στην προβολή μιας απειλής  σε κάθε τουρκική πρόκληση, χωρίς την εμπλοκή ενόπλων δυνάμεων,  που δύναται να επιφέρει σημαντικό κόστος στην Τουρκία.  Τέτοιων διαστάσεων που θα λειτουργεί αποτρεπτικά ακόμη και στη σκέψη εχθρικής προς τη Χώρα μας ενέργειας.  Εάν π.χ. η Τουρκία γνώριζε ότι στη Συμφωνία με τη Λιβύη, που αποτέλεσε μια μονομερή σε βάρος της Χώρας μας ενέργεια, κατά παράβαση της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Ελλάδα θα αντιδρούσε άμεσα με επέκταση των χωρικών της υδάτων, αναφαίρετο δικαίωμά σύμφωνα με την προαναφερθείσα διεθνή σύμβαση, στα 12 νμ πιστεύει κανείς πως θα υπέγραφε ποτέ αυτή τη Συμφωνία;  Αν η Τουρκία γνώριζε πως στις εχθρικές της  ενέργειες σε βάρος της Χώρας μας όπως αυτές που αναφέρθηκαν στην αρχή του άρθρου, η Ελλάδα θα απαντούσε με αντίστοιχες ενέργειες όπως καταγγελία της Τουρκίας στους διεθνείς οργανισμούς και πρωτίστως στην ΕΕ για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως φυλακίσεις δημοσιογράφων, πολιτικών αντιπάλων, διαφθορά, δολοφονίες Κούρδων κ.α. θα προέβαινε και μάλιστα τόσο απροκάλυπτα σε αυτές;  Υπάρχουν πολλά πολιτικά-διπλωματικά τέτοια μέσα με τα οποία η Ελλάδα θα μπορούσε να γεμίσει τη φαρέτρα της πέρα από το να κλαψουρίζει εδώ και χρόνια στο ΝΑΤΟ για τις τουρκικές προκλήσεις χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Είναι αδιανόητο τη στιγμή που η Τουρκία υπογράφει αυτή την κατάπτυστη με βάση το διεθνές δίκαιο συμφωνία με την Λιβύη, προσαρτώντας ελληνικές θαλάσσιες ζώνες (Υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ) στην κυριαρχία της (αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα), εμείς να συνεχίζουμε να συζητάμε για ΜΟΕ. Συμφωνώ πως δεν πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε και πως πρέπει να υπάρχουν ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας. Όχι όμως κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες όπως τελευταία πολλοί εννοούν στην Ελλάδα. Πρέπει να πειστεί η Τουρκία πως σε κάθε εχθρική της ενέργεια θα αντιμετωπίζει συνέπειες.

Στο δια ταύτα η Ελλάδα οφείλει  άμεσα να φροντίσει για το είδος αυτό της αποτροπής  στο πλαίσιο της ανάσχεσης των τουρκικών εχθρικών ενεργειών μέσα από έναν αποτελεσματικό στρατηγικό σχεδιασμό (Εθνική Στρατηγική) η πληρότητα του οποίου υποχρεωτικά  περιλαμβάνει ένα εξαντλητικό risk management για την αντιμετώπιση των απειλών και εκμετάλλευση των ευκαιριών,  που μπορούν να προκύψουν κατά την εφαρμογή των σχεδίων της (βήμα-βήμα),   με την εκπόνηση και εφαρμογή εναλλακτικών σχεδίων (Contingency plans).  Αν δεν το πράξει και μάλιστα άμεσα, πολύ φοβάμαι πως σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπη με εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις. Ψυχραιμία δεν σημαίνει απραξία.

*Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΘΕΟΦΑΝΟΥΣ είναι υποστράτηγος ε.α., οικονομολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Εθνική Στρατηγική-Πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο», η Β’ έκδοση του οποίου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.  

Hellas Journal