25η Μαρτίου 2020 και
Ο ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΕΝΟΣ
9η Ιουλίου 1821
ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑΣ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ

Σήμερα Τετάρτη 25η Μαρτίου 2020 που με ειδική άδεια κυκλοφορίας στο εν Κύπρω «κέρφιου» του Κορωνοϊού,
πήγαμε με τον ΕΞΑΙΡΕΤΟ συνάδελφο ΜΑΡΙΟ ΠΟΥΛΛΑΔΟ
στον ραδιοθάλαμο του ΡΑΔΙΟ ΠΡΩΤΟ και κάναμε
την 3ωρη εκπομπή 6-9πμ,
ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ για τα 199 χρόνια
από την ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΤΟΥ 1821,
ακούοντας και τους ΙΚΑΝΟΤΑΤΟΥΣ ιστορικούς μας
Πέτρο Παπαπολυβίου και Κωστή Κοκκινόφτα,
θυμηθήκαμε (πάντα «επικαιροποιούμενη» σε ύψιστη πολιτική σημασία) και την… κριτική που ο γράφων, ΕΚ ΤΩΝ ΠΟΛΥ ΥΣΤΕΡΩΝ (ύστερα από… 186 χρόνια), έγραφε ακόμη και για την… πολιτική του απαγχονισθέντος Εθνάρχη
του υπόδουλου τέσσερεις αιώνες
στην 1η Τουρκοκρατία (1570-1821),
ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΚΥΠΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ, το 2007
στο ΕΙΡΗΣΘΩ της «Σημερινής».

Το βρήκαμε στο αρχείο με τον τίτλο
«Τους λας που πολεμούσι»,
στίχο απ’ το κορυφαίο έργο
του Βασίλη Μιχαηλίδη μας
«Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου»:

ΕΙΡΗΣΘΩ Πέμπτη 12.7.2007

Τους λας που πολεμούσιν…

Ε Ρ Γ Ο του Αρχιεπισκόπου, μετέπειτα εθνομάρτυρα, Κυπριανού, ήταν το 1812 η ίδρυση της «Ελληνικής Σχολής» πρόγονης του Παγκυπρίου Γυμνασίου.

Για την ανόρθωση του μορφωτικού επιπέδου του υπόδουλου στους Οθωμανούς ποιμνίου του.

Αν, όμως, τον φώτιζε ο Θεός και οργάνωνε τότε και τη μυστική ένοπλη εκπαίδευση και, μαζί με τα βιβλία, εξασφάλιζε για το ποίμνιό του και κ α ρ ι ο φ ί λ ι α , ίσως να μην κατέληγε στο «σφάξε μας ούλλους τζι ας γενεί το γαίμαν μας αυλάτζιν», που όρθωσε ως ανυπεράσπιστο αρχιπρόβατο επί σφαγήν, στον αιμοβόρο Μουσελλίμ-αγά, εννιά του Δευτερογιούνη του 1821.

Κι όταν τον προσέγγισαν οι μυστικοί της Φιλικής Εταιρείας, στην προετοιμασία της Εθνεγερσίας, δεν σκέφτηκε(;) πειστικά να προτείνει τη στρατηγική της ταυτόχρονης έκρηξης της Επανάστασης και στην Κύπρο και στη Σμύρνη και στην Τραπεζούντα και στα άλλα πολλά κέντρα του υπόδουλου γένους, όχι μόνο στη Μολδοβλαχία και στον Μωριά;

Π Ο Ι Μ Η Ν άοπλου κι άμαχου ποιμνίου,
σύρθηκε δέσμιος, με τον Πάφου Χρύσανθο,
τον Κιτίου Μελέτιο, τον Κυρηνείας Λαυρέντιο
κι άλλους εκατοντάδες προύχοντες,
«στην συρτοθηλειάν τζιαι το μασαίριν»
του Τούρκου αγά.

Πριχού τους ματζελλέψει, «εμείναν μανισοί τους. Εγονατίσαν ούλλοι τους για να προσευκηθούσιν. Στην υστερκάν της προσευκής έτσι γονατισμένοι, είπαν κλαμένοι σϊανά τζιαι με φωνήν κομμένην. Θεέ μου τζιαι στερέωννε τους λας που πολεμούσιν. Θεέ μου τζιαι ξησκλάβωσε την άχαρην φυλήν μας!»

(«Οι λας» = λαός).

Φράση κλειδί και… στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα:

«Οι λας που πολεμούσιν»!

Διότι, ναι μεν «η ρωμιοσύνη έν’ φυλή συνότζιαιρη του κόσμου», τζιαί «σσέπει την ΄που τά ΄ψη ο Θεός μου»,
αλλά, γιατί βρε αδελφέ ν’ αφήνει
τον κάθε Μουσελλίμ-αγά
να κάμνει «τον κόσμον ματζιελιόν
τζιαί τους Ρωμιούς τραούλια»;

Γιατί να τού προσπίπτει
με τις προσκλαύσεις της ότι,
«εδώκαμέν σου τ’ άρματα ούλλοι
μιτσιοί τζιαί μϊάλοι, ευτύς ότι τζι’ εγύρεψες
να μας ηξαρματώσεις»;

Α Π Ο ΤΟΤΕ, 186 χρόνια (1821-2007).
Και 70 από τον θάνατο του εθνικού
ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη.

Την «9η Ιουλίου» του,
μαζί μ’ άλλα ποιήματά του,
σε αρμονικότατη δραματική προσαρμογή του καθηγητή Μιχάλη Πιερή, παρουσίασε, σε συγκλονιστική παράσταση, το Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου Κύπρου, τη Δευτέρα και την Τρίτη, στο Αρχοντικό της οδού Αξιοθέας.

Μαζί με τα θερμά συγχαρητήριά μας σε όλες και όλους τους συντελεστές του Θ.Ε.ΠΑ.Κ., θελήσαμε κι εδώ να καταθέσουμε σήμερα και μια «συνομιλία» με το ίδιο το έργο. Αλλά και με την ίδια την Ιστορία που το παρήγαγε. Για τους λας τους συντζιαιρινούς μας, κυρίως.
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ παλαιότερη εν στουντίω Ράδι Πρώτο.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ.
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΑΣ ΕΘΝΟΣ.