Ενας στενός διάδρομος στο υπόγειο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας στο Μαρούσι οδηγεί στο κέντρο επιχειρήσεων. Σε γραφεία σχήματος «Π» κάθονται 15 γιατροί και νοσηλευτές, καθένας με ένα τηλέφωνο και ένα αντισηπτικό μπροστά του. Σκύβουν πάνω από τις συσκευές, κρατούν σημειώσεις, μιλούν ακατάπαυστα. Ενας βόμβος διευκρινίσεων, οδηγιών και συστάσεων. Εάν δεν συμμετέχεις σε κάποια από αυτές τις συνομιλίες είναι δύσκολο, ως εξωτερικός παρατηρητής, να απομονώσεις τις λέξεις. Σε μια οθόνη, ορατή από όλους στο δωμάτιο, εμφανίζονται τα τελευταία δεδομένα για την παγκόσμια εξάπλωση του νέου κορωνοϊού. Πόσοι διαγνώσθηκαν, πόσοι πέθαναν και πόσοι έχουν αναρρώσει.

Εδώ βρίσκεται η καρδιά του ΕΟΔΥ. Ημερησίως δέχονται σε αυτή την αίθουσα από 15.000 έως και 20.000 κλήσεις. Λειτουργούν σε κυλιόμενες βάρδιες και καλύπτουν όλο το 24ωρο. Αλλωστε, ακόμη και τα ξημερώματα οι κλήσεις δεν σταματούν, απλώς αραιώνουν.

Λαμβάνουν πληροφορίες από πολίτες, ιδιώτες γιατρούς και νοσοκομεία, μεταφέρουν τις επίσημες οδηγίες του οργανισμού σχετικά με τον κορωνοϊό και ενημερώνονται για τα εργαστηριακά αποτελέσματα ύποπτων κρουσμάτων. Αποστολή τους είναι να δώσουν λύσεις. Να συντονίσουν και να εξασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία όλων των επαγγελματιών υγείας οι οποίοι εμπλέκονται στην αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας.

«Είναι πολλές οι ώρες δουλειάς και τα ερωτήματα πιεστικά. Πολύς κόσμος είναι αγχωμένος. Προσπαθείς να γίνεις ο κυματοθραύστης αυτής της κατάστασης. Προσπαθείς να καθησυχάσεις, αλλά και να πεις κάποιες φορές σε έντονο τόνο ότι δεν χρειάζεται πανικός. Ο πανικός δεν βοηθάει κανέναν», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Ηλιόπουλος, τμηματάρχης Συντονισμού, Ετοιμότητας και Απόκρισης στον ΕΟΔΥ.

Τις τελευταίες ημέρες οι πολίτες μπορούν να καλούν για γενικές πληροφορίες σχετικά με τον κορωνοϊό και στο 1135, τηλεφωνικό κέντρο που στεγάζεται σε άλλες εγκαταστάσεις. Ωστόσο, στην αίθουσα που βρίσκεται στο Μαρούσι εξυπηρετούνται και οι πιο εξειδικευμένες περιπτώσεις. «Αυτά που δεν δύναται να απαντηθούν, οι γκρίζες ζώνες, όσα δεν διευκρινίζονται μέσω της ιστοσελίδας, απαντώνται στην τηλεφωνική γραμμή του κέντρου επιχειρήσεων», εξηγεί στην «Κ» ο Σπύρος Σαπουνάς, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ετοιμότητας και Απόκρισης στον ΕΟΔΥ.

Εδώ θα κριθεί εάν υπάρχει λόγος να κινητοποιηθεί κάποιο νοσοκομείο εκτός προγράμματος εφημεριών και θα δοθούν διευκρινίσεις στο ΕΚΑΒ ή κάποιο νοσοκομείο για μια διακομιδή. Εδώ θα εξεταστούν και πιο σύνθετα υποθετικά σενάρια, όπως ποια θα ήταν η ενδεδειγμένη διαχείριση αιμοκαθαιρόμενων ασθενών, οι οποίοι μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού και κλινική εικόνα που παραπέμπει σε ύποπτο κρούσμα κορωνοϊού, ή τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση που νοσήσει μια γυναίκα σε μαιευτήριο.

Το κέντρο επιχειρήσεων δεχόταν τηλεφωνήματα ήδη από την περίοδο που είχαν εμφανιστεί τα πρώτα κρούσματα στην Κίνα. Τότε η συχνότητα ήταν σαφώς μικρότερη και όσοι καλούσαν ήταν κυρίως ταξιδιώτες. Μόλις πέρασε ο ιός και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πολλαπλασιάστηκαν και τα ερωτήματα των πολιτών. «Δεχόμασταν πλέον 20 κλήσεις το λεπτό», λέει ο κ. Ηλιόπουλος.

Η πρώτη θετική διάγνωση στην Ελλάδα έφερε νέο κύμα τηλεφωνημάτων στο κέντρο επιχειρήσεων. Πλέον ο κόσμος που καλεί αναφέρεται μόνο σε πιθανή συμπτωματολογία ή ρωτάει τι μέτρα πρέπει να λάβει εάν βρίσκεται μεταξύ των επαφών κάποιου επιβεβαιωμένου κρούσματος. «Υπάρχει φοβερή πίεση στο θέμα της εξέτασης», παρατηρεί ο κ. Ηλιόπουλος. Οι περισσότεροι πολίτες ζητούν να παραπεμφθούν σε κάποιο νοσοκομείο για να διαπιστώσουν εάν έχουν προσβληθεί από τον νέο κορωνοϊό. «Εχουμε πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο στο ποιος πρέπει να υποβληθεί στην εξέταση. Η εξέταση δεν γίνεται για προληπτικούς λόγους, δεν γίνεται από ασυμπτωματικούς πολίτες», προσθέτει ο κ. Σαπουνάς.

Οθόνη όπου εμφανίζονται τα παγκόσμια στατιστικά της πανδημίας. (Φωτογραφία: Enri Canaj)
Εξηγούν ότι για κάθε περιστατικό πρέπει να αξιολογηθούν τα συμπτώματα και η κλινική εικόνα, εάν και πού έχει ταξιδέψει ο πολίτης, εάν έχει έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο ή πιθανό κρούσμα, για να ακολουθήσει η παραπομπή σε κάποιο από τα νοσοκομεία αναφοράς. «Πολύς κόσμος πηγαίνει χωρίς σοβαρό πρόβλημα για να εξεταστεί και με αυτόν τον τρόπο μπλοκάρει το σύστημα. Αυτό προσπαθούμε να αποτρέψουμε», τονίζει ο κ. Ηλιόπουλος και προσθέτει ότι όποιος έχει υποψίες νόσου θα πρέπει να συμβουλεύεται πρώτα και τον προσωπικό του γιατρό. Η συμφόρηση στα νοσοκομεία χωρίς σημαντική αιτία μπορεί να καθυστερήσει αρκετά την εξέταση κάποιου σοβαρού περιστατικού.

Μετά τα δελτία ειδήσεων
Πέρα από την Αττική και τη Θεσσαλονίκη, άλλες περιοχές της χώρας από τις οποίες δέχεται τις περισσότερες κλήσεις το κέντρο επιχειρήσεων είναι μέχρι στιγμής η Ηλεία και η Αχαΐα. Εκεί είχε εντοπιστεί, άλλωστε, μεγάλος αριθμός κρουσμάτων. Οι τηλεφωνικές γραμμές είναι απασχολημένες διαρκώς. Η κορύφωση των κλήσεων, όμως, καταγράφεται καθημερινά μετά το τέλος των δελτίων ειδήσεων. Μαζικά τηλεφωνήματα δέχονται και μόλις βγαίνει κάποια έκτακτη είδηση από τα ΜΜΕ για νέα κρούσματα, συνήθως μετά την καθιερωμένη ενημέρωση των δημοσιογράφων από τον καθηγητή λοιμωξιολόγο και εκπρόσωπο του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, Σωτήρη Τσιόδρα.

Οπως εξηγεί ο κ. Ηλιόπουλος, το ιδεατό είναι να έχει ολοκληρωθεί μια κλήση πολίτη προς το κέντρο επιχειρήσεων μέσα σε 2,5 λεπτά. «Εκτός κι αν πρόκειται για συνομιλία με κάποιο νοσοκομείο ή το ΕΚΑΒ. Οσο περισσότερο κρατάς ένα τηλεφώνημα τόσο πιο πολύ αγχώνεις τον άνθρωπο που βρίσκεται στην επόμενη γραμμή και περιμένει». Ακόμη και τα ξημερώματα μεταξύ 2 π.μ. και 4 π.μ. τα λαμπάκια στις τηλεφωνικές συσκευές του κέντρου επιχειρήσεων εξακολουθούν να αναβοσβήνουν. Σε αυτή τη ζώνη, όμως, συνήθως τους καλούν άλλοι γιατροί για επείγοντα περιστατικά και ασθενείς με βαριά κλινική εικόνα, οι οποίοι μπορεί να χρήζουν διακομιδής σε κάποιο νοσοκομείο αναφοράς.

Στο κέντρο επιχειρήσεων έχουν αντιμετωπίσει και στο παρελθόν έκτακτα γεγονότα δημόσιας υγείας. «Δεν έχει υπάρξει όμως καμία αντίστοιχη κατάσταση που να απαιτούσε τόσο πολύ προσωπικό», διευκρινίζει ο κ. Σαπουνάς. Και άλλοι συνάδελφοί τους στα υπόλοιπα τμήματα που βρίσκονται στο υπόγειο του ΕΟΔΥ εργάζονται εντατικά εδώ και μέρες. Σε ένα από αυτά τα γραφεία, πίσω από τις μισάνοιχτες περσίδες στην τζαμαρία, διακρίνεται μια ομάδα υπαλλήλων. Φαίνεται ότι συσκέπτονται. Είναι μέλη του τμήματος Επιδημιολογικής Επιτήρησης, το οποίο έχει αναλάβει την απαιτητική αποστολή της ιχνηλάτησης των επαφών κάποιου επιβεβαιωμένου κρούσματος.

«Πολύς κόσμος παίρνει τηλέφωνο, ανεξαρτήτως ώρας, ηλικίας ή επαφής με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα», λέει ο κ. Ηλιόπουλος. «Η οδηγία από εμάς είναι: ψυχραιμία. Παραμονή στο σπίτι και μείωση των άσκοπων μετακινήσεων. Ακόμη κι αν κάποιος δεν έχει συμπτώματα, αυτός είναι ένας βασικός τρόπος να περιοριστεί η εξάπλωση του ιού».

Έντυπη