Ακολουθήστε μας

Ιστορία - Πολιτισμός

Αντώνης Λιάκος (ΣΥΡΙΖΑ) για την επανάσταση του 1821: Μύθος η εθνική παλιγγενεσία

Δημοσιεύτηκε στις

ΜΥΘΟΣ “ΟΤΙ ΔΗΛΑΔΗ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΣΒΕΣΤΟ ΦΛΟΓΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ”

Την άποψη ότι η εθνική παλιγγενεσία είναι μύθος εξέφρασε ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.

Έγραψε συγκεκριμένα σε άρθρο του στα ΝΕΑ:

…Πρέπει να αποδεσμευθεί η Επανάσταση από μερικούς βαθειά εδραιωμένους μύθους. Ο πρώτος είναι ο μύθος της ωραίας κοιμωμένης, ή της εθνικής παλιγγενεσίας. Ότι δηλαδή η επανάσταση οφείλεται στην άσβεστο φλόγα της ελευθερίας ή οποία, αν και κρυφόκαιγε αιώνες, βρήκε εκείνη τη χρονική στιγμή, δηλ. το 1821, να λάμψει. Ότι το έθνος, μετά από αιώνες αφάνειας, ξαναγεννιέται και επανεμφανίζεται στη σκηνή της Ιστορίας.Ολόκληρο το άρθρο:

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821: ΩΡΑΙΑ ΚΟΙΜΩΜΕΝΗ Ή ΡΟΜΠΕΝ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ;
(Άρθρο προ πανδημίας, Τα Νέα, 7.3.2020).

Δεν θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να συνεορταστούν η Επανάσταση του 2021 μαζί με τα 200 χρόνια ιστορίας του νεοελληνικού κράτους.

Πέραν του γεγονότος ότι έχουμε όλο τον χρόνο ως το 2030, και να γιορτάσουμε και να αναστοχαστούμε τους δυο αιώνες πολιτικής ύπαρξης και συγκροτημένου εθνικού βίου (1830-2030), νομίζω ότι με τον συνεορτασμό συμπιέζουμε, πάντως υποβαθμίζουμε το ίδιο το γεγονός της ελληνικής επανάστασης.
Γιατί θα άξιζε, κατά προτεραιότητα, να την κατανοήσουμε αυτή καθεαυτή την Επανάσταση του 1821. Να την απελευθερώσουμε από τα σχήματα και τις ερμηνείες της ελληνικής ιστορίας που την επικαθορίζουν. Να την αντιληφθούμε και στις δυο διαστάσεις της: και ως κάτι που συμβαίνει και επομένως καθορίζεται από την εποχή της, και ως ιδρυτικό μύθο της σύγχρονης Ελλάδας.

Εξάλλου, όσο και να μας φαίνεται παράδοξο, είναι τελεολογικό να βλέπουμε τη δημιουργία του ελληνικού κράτους ως το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της Επανάστασης. Υπήρχαν πολλά ανοιχτά μέλλοντα πολιτικών συγκροτήσεων που θα μπορούσαν να γεννηθούν από την Επανάσταση, και το ελληνικό κράτος ήταν μόνο ένα από αυτά.

Ένα παράδειγμα είναι τα 200 χρόνια της γαλλικής επανάστασης (1789-1989). Γιορτάστηκε και κατανοήθηκε ως ένα γεγονός, και μάλιστα διαμορφωτικό της σύγχρονης ιστορίας, παρά ως δυο αιώνες γαλλικής ιστορίας.
Έχει όμως η ελληνική επανάσταση παρόμοια παγκόσμια εμβέλεια; Έχει εμβέλεια, πολύ μεγαλύτερη από τη μεταγενέστερη ιστορία του ελληνικού κράτους. Και αυτή πρέπει να αναδειχτεί: το 1821 ως παγκόσμιο γεγονός. Όχι ρητορικά και εγκωμιαστικά, αλλά πραγματολογικά. Πρέπει δηλαδή, πρώτα να καταλάβουμε, και στη συνέχεια να δείξουμε πώς το 1821 μπήκε στους πόρους της παγκόσμιας ιστορίας σε μια κρίσιμη εποχή μετασχηματισμών.

Για να καταδειχτεί αυτό θα πρέπει να αποδεσμευθεί η Επανάσταση από μερικούς βαθειά εδραιωμένους μύθους.

Ο πρώτος είναι ο μύθος της ωραίας κοιμωμένης, ή της εθνικής παλιγγενεσίας. Ότι δηλαδή η επανάσταση οφείλεται στην άσβεστο φλόγα της ελευθερίας ή οποία, αν και κρυφόκαιγε αιώνες, βρήκε εκείνη τη χρονική στιγμή, δηλ. το 1821, να λάμψει. Ότι το έθνος, μετά από αιώνες αφάνειας, ξαναγεννιέται και επανεμφανίζεται στη σκηνή της Ιστορίας. Ο μύθος αυτός έχει γίνει μια χρόνια διανοητική έξη. Πρόκειται για μια βιογραφική προσέγγιση της ιστορίας που προσωποποιεί το έθνος και ερμηνεύει όλα τα προηγούμενα συμβάντα υπό το φως μιας εθνικής τελεολογίας.

Ο δεύτερος μύθος είναι του Ρομπέν των Δασών, ή της «πρωτόγονης επανάστασης». Η αντίληψη αυτή είναι εξίσου παλιά και καινούργια. Παλιά, με τον ρομαντικό μύθο των κλεφταρματωλών που πολεμούσαν στα άπαρτα βουνά για την ελευθερία, και καινούργια, με τη θεωρία του Χόμπσμπαουμ για τους «πρωτόγονους επαναστάτες» και την προνεωτερική επανάσταση, η οποία, σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, γέννησε ένα νεωτερικό κράτος. Πρόκειται για μια κοινωνική ερμηνεία της επανάστασης που δημιούργησε και αυτή τους αντι-μύθους της. Ότι δηλ. την επανάσταση την έκανε ο λαός, οι αγρότες, ενάντια στους Τούρκους και στους Κοτζαμπάσηδες και στον ανώτατο κλήρο.

Αν ο μύθος της ωραίας κοιμωμένης προβάλει το έθνος, τούτος προβάλει τον λαό. Αν ο πρώτος αναφέρεται στην εθνική επανάσταση, τούτος επιχειρηματολογεί ότι η εθνική είναι ταυτόχρονα και κοινωνική επανάσταση, ή η μετάβαση στη νεωτερικότητα και στον εκσυγχρονισμό. Και στις δυο όμως υπόβαθρο είναι η ιστορία ως βιογραφία του έθνους.

Συναφής με τον μύθο αυτόν είναι και η προβαλλόμενη συνάφεια της ελληνικής επανάστασης με τον Διαφωτισμό και τη Γαλλική επανάσταση. Η Ελλάδα δηλαδή από τα μέσα του 18ου αιώνα πορεύτηκε με τη Δύση, και η επανάσταση είναι η στιγμή που αποσπάται από την Οθωμανική αυτοκρατορία, παύει πια να είναι μια οθωμανική επαρχία και γίνεται ευρωπαϊκό κράτος. Καλά όλα αυτά, αλλά πρώτον είναι επιλεκτικά, και δεύτερο δεν αναδεικνύονται οι διαφορές ανάμεσα στο παράδειγμα της γαλλικής και σε εκείνο της ελληνικής επανάστασης. Η Γαλλική επανάσταση μας πάει ως τον Ρήγα. Όχι ως τον Υψηλάντη.

Όλες αυτές οι ερμηνείες περιέχουν ένα κομματάκι αλήθειας. Υπήρχαν και οι ιεράρχες που εύχονταν την αποκατάσταση του γένους, και το ένοπλο στοιχείο που μπαινόβγαινε στην οθωμανική νομιμότητα, και οι εμποτισμένοι με τις γαλλικές επαναστατικές ιδέες λόγιοι κήρυκες της εθνικής αναγέννησης, και λαϊκά κινήματα, όπως στην Ύδρα και στη Σάμο, και πρόκριτοι και κοτζαμπάσηδες, και υψηλά στελέχη της ευρωπαϊκής διπλωματίας, και αξιωματούχοι στην αυλή του Αλή Πασά, και ριζοσπάστες νέοι φαναριώτικης προέλευσης, και συνωμότες έμποροι όπως οι Φιλικοί, και αξιωματικοί του τσαρικού στρατού, και Φιλέλληνες όλων των αποχρώσεων.

Όλοι και όλα αυτά υπήρχαν. Αλλά αυτή η επανάσταση συνέβη γιατί είχε αλλάξει η εποχή. Η Ευρώπη, αλλά και ο κόσμος, στην τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα είχε μπει σε μια καινούργια τροχιά. Οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι ήταν ένας πρώιμος παγκόσμιος πόλεμος. Ήταν ένας πρώτος, πριν από τον πρώτο, παγκόσμιος πόλεμος. Όπως και οι παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ου αιώνα, κλόνισε συνθέμελα τις δομές του παλιού κόσμου. Κανείς δεν έμεινε που να μην αλλάξει μέσα από τον πόλεμο αυτό.

Αν βλέπουμε την Επανάσταση ως την κατάληξη των 400 χρόνων τουρκοκρατίας, έχουμε παγιδεύσει τη ματιά μας στην εθνική βιογραφία.

Πρώτο, η τουρκοκρατία δεν κράτησε παντού τέσσερις αιώνες. Ιδίως στο λίκνο της επανάστασης, την Πελοπόννησο, η οθωμανική αυτοκρατορία εναλλασσόταν με την Βενετική, και η τελευταία περίοδος είχε κρατήσει μόλις έναν αιώνα. Τόσο η Πελοπόννησος όσο και η δυτική Ελλάδα (Ρούμελη και Ηπειρος) βρίσκονταν στο σύνορο δυο αυτοκρατοριών, επομένως ήταν μια ασταθής ζώνη που ενίσχυε και αναπαρήγαγε ένα ισχυρό αυτόχθον ένοπλο στρώμα.

Δεύτερο οι τεκτονικές μεταβολές της εποχής είχαν προκαλέσει εκτεταμένες ανταρσίες στο εσωτερικό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, από την Γεωργία έως την Αφρική, και από τη Βοσνία έως την Βαγδάτη. Ανταρσίες των «αγιάνηδων», δηλαδή των ποικιλώνυμων Οθωμανών τοπαρχών. Η διελκυστίνδα ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και στα τοπικά κέντρα, ωθούσε σε μια γενική διεκδίκηση αναδιάταξης των εξουσιών σε όλα τα επίπεδα και σε όλες τις περιοχές, που κλόνισαν την αυτοκρατορία.

Γιατί άραγε, την ίδια εποχή που ξέσπασε η ελληνική επανάσταση, ξεσπούν κινήματα ανεξαρτησίας στην Νότια Αμερική, και εξεγέρσεις στην Ισπανία, Πορτογαλία και Ιταλία;

Διότι οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι κλονίζουν τις δυο αυτοκρατορίες, την Ισπανική και την Οθωμανική, τους δυο μεγάλους αντιπάλους στη Μεσόγειο από τον 15ο αιώνα. Αυτό δεν είχε περάσει απαρατήρητο στην εποχή εκείνη. Και οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος έσεισαν αυτοκρατορίες και παρήγαγαν εθνικά κράτη.

Και γιατί οι ίδιες ιδέες που ακούγονται στην Ελλάδα το 1821, ακούγονται επίσης στο Παλέρμο, στη Νάπολη, στο Πιεμόντε, την Ισπανία, την Πορτογαλία ακόμη και στη Ρωσία από τους Δεκεμβριστές, στη Νότια Αμερική από τους Μπολιβαριστές;

Γιατί βρίσκουμε σε όλα αυτά τα επαναστατικά κέντρα μυστικές εταιρείες, καινούργιες έννοιες όπως ελευθερία, εθνότητα και σύνταγμα, αλλά και θρησκευτικά σύμβολα που υπογραμμίζουν τη σημασία της πίστης; Πώς ο κλασικισμός δίνει το υπόβαθρο της αναγνώρισης σ’ αυτούς που θέλουν να γίνουν και να ονομάζονται Έλληνες;

Το να υποστηρίζει κανείς την επίδραση της γαλλικής επανάστασης στην ελληνική, είναι σαν να αποδίδει τον ελληνικό εμφύλιο του 1947 στην επιρροή του ρωσικού 1917. Βεβαίως το ένα γεγονός βρίσκεται στην παράδοση που δημιουργεί το άλλο. Αλλά εκείνο που πρέπει να προσέξουμε είναι οι διαφορές.

Διαφορές εποχής μεγάλες. Το 1821 ανήκει σε ένα άλλο παράδειγμα επαναστάσεων και σε μια διαφορετική διεθνή διάταξη δυνάμεων, εκείνο που θα διαρκέσει από το 1815 έως το 1914, στον πραγματικό 19ο αιώνα δηλαδή. Αλλά και διαφορές στις ιδέες. Οι επαναστάσεις του 1820-21 δεν είναι άθεες όπως η γαλλική και θέτουν έντονα ζητήματα των ορίων της κρατικής και εθνικής κυριαρχίας, συγκρότησης εθνικής κοινότητας, αντιπροσώπευσης και συντάγματος κλπ. Ανήκουν επομένως σε ένα διαφορετικό κύμα επαναστάσεων, του οποίου τα χαρακτηριστικά αξίζει να αναδειχτούν τώρα, και ακόμη να τα κουβεντιάσουμε και πέραν των ιστορικών τους συμφραζομένων, ως αξίες συγκρότησης του πολιτικού βίου αλλά και της εθνικής ταυτότητας.

Πηγή: timeline.gr

Ο Σταύρος Καλεντερίδης, ξεκίνησε τις σπουδές του στην Αθήνα, σπουδάζοντας Πολιτική Επιστήμη στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έπειτα από τέσσερα χρόνια συμμετοχής στα φοιτητικά όργανα συνδιοίκησης της σχολής του και σε διάφορες οργανώσεις νέων, αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό. Στη Βοστόνη των Η.Π.Α. ολοκλήρωσε δύο μεταπτυχιακά προγράμματα, στις Διεθνείς Σχέσεις (Αμερικανική εξωτερική πολιτική) και στην Επικοινωνία (Πολιτική Επικοινωνία), ενώ παράλληλα εργάστηκε στο Ελληνικό Προξενείο της Βοστόνης, στη σχολή του ως βοηθός έρευνας και σε δύο πολιτικές καμπάνιες Αμερικανών πολιτικών (Δημοκρατικών – Ρεπουμπλικάνων). Μετά από τρία χρόνια στις Η.Π.Α., άκουσε το κάλεσμα της πατρίδας του και επέστρεψε πίσω με μεγάλο πόθο για προσφορά στην Ελλάδα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος δύο κοινωφελών οργανισμών, του δέλτα – πολιτική επανάσταση (πολιτικός οργανισμός) και της Λεοντίδας (ίδρυμα προώθησης θεμάτων ιστορίας, πολιτισμού και δημοκρατίας). Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αθήνα, ασχολείται με διάφορα εγχειρήματα πολιτικής διπλωματίας και δημοκρατίας, γράφει πολιτικά άρθρα, σχολιάζει την επικαιρότητα και συνεχίζει την προσωπική του μελέτη στην ιστορία και την πολιτική φιλοσοφία.

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιστορία - Πολιτισμός

17 Ιουλίου 1918: Το τέλος μιας δυναστείας! Πώς η εκτέλεση της οικογένειας Ρομανόφ σφράγισε τη μετάβαση στη σοβιετική εποχή

Το 2000, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αγιοποίησε τον Νικόλαο Β΄ και τα μέλη της οικογένειας ως νεομάρτυρες.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Σαν σήμερα, τα ξημερώματα της 17ης Ιουλίου 1918, γράφτηκε το πιο σκοτεινό κεφάλαιο στην ιστορία της τσαρικής Ρωσίας. Στην αυλή της οικίας Ιπάτιεφ, στο Εκατερίνμπουργκ, η αυτοκρατορική οικογένεια των Ρομανόφ εκτελείται από μπολσεβίκους φρουρούς, με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς κανένα νομικό πρόσχημα.

Ο Νικόλαος Β΄, η αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα, οι τέσσερις κόρες τους – Όλγα, Τατιάνα, Μαρία και Αναστασία – και ο δεκατετράχρονος διάδοχος Αλεξέι, εκτελούνται εν ψυχρώ, λίγες μόλις ημέρες πριν την προέλαση φιλομοναρχικών δυνάμεων στην περιοχή. Η απόφαση εκτελέσεως, αν και δεν ανακοινώθηκε ποτέ επίσημα, αποδίδεται στον ίδιο τον Λένιν, ο οποίος θεωρούσε την ύπαρξη των Ρομανόφ απειλή για τη σταθερότητα του νέου καθεστώτος.

Η πολιτική παρακαταθήκη του Νικολάου Β΄

Ανέβηκε στον θρόνο το 1894, κουβαλώντας υψηλές προσδοκίες και την πίστη ότι η εξουσία του ήταν θεόσταλτη. Όμως ο τελευταίος Τσάρος της Ρωσίας δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας χώρας που άλλαζε με ταχείς ρυθμούς. Η επανάσταση του 1905 τον υποχρέωσε να δεχθεί κοινοβουλευτική μεταρρύθμιση, χωρίς όμως ουσιαστική εκχώρηση εξουσιών.

Η Ρωσία μπαίνει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο απροετοίμαστη, και το βάρος της σύγκρουσης γονατίζει τον λαό και τον στρατό. Το Φεβρουάριο του 1917, εν μέσω κρίσης ανεφοδιασμού και λιποταξιών, ο Νικόλαος παραιτείται. Σύντομα, η εξουσία περνά στα χέρια των Μπολσεβίκων, οι οποίοι κρατούν την οικογένεια υπό περιορισμό.

Η εκτέλεση ως πολιτικό μήνυμα

Η εκκαθάριση της αυτοκρατορικής οικογένειας είχε συμβολικό χαρακτήρα: η παλιά Ρωσία έπρεπε να εξαλειφθεί πλήρως. Οι Μπολσεβίκοι δεν επιζητούσαν απλώς το τέλος μιας δυναστείας, αλλά και την εξάλειψη οποιουδήποτε εν δυνάμει συμβόλου αντίστασης ή νομιμοποίησης του παλιού καθεστώτος. Οι Ρομανόφ, ακόμη και σε καθεστώς αιχμαλωσίας, συνιστούσαν επικοινωνιακό και πολιτικό κίνδυνο.

Το ιστορικό τραύμα και η μεταγενέστερη αναγνώριση

Η μνήμη της οικογένειας των Ρομανόφ δεν σβήστηκε. Το 2000, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αγιοποίησε τον Νικόλαο Β΄ και τα μέλη της οικογένειας ως νεομάρτυρες. Το 2007, τα λείψανα των δύο τελευταίων παιδιών, της Μαρίας και του Αλεξέι, ταυτοποιήθηκαν επιστημονικά, οδηγώντας στην πλήρη επανένωση της οικογένειας – έστω και μετά θάνατον.

Η τραγική τους μοίρα προοιωνίστηκε τη βία και τις διώξεις που θα ακολουθούσαν στα χρόνια του σταλινισμού. Σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα μετά, το τέλος των Ρομανόφ εξακολουθεί να στοιχειώνει την ιστορική συνείδηση της Ρωσίας – όχι μόνο ως πολιτική πράξη, αλλά και ως υπαρξιακό τραύμα για μια χώρα που δεν πρόλαβε να γεφυρώσει το παρελθόν με το μέλλον.

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιστορία - Πολιτισμός

Η ημέρα του προδοτικού πραξικοπήματος που οδήγησε στην τουρκική εισβολή το 1974

Πενήντα ένα χρόνια μετά, το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή παραμένουν ανεξίτηλες πληγές στη συλλογική μνήμη της Κύπρου.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Πενήντα ένα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, μια σκοτεινή σελίδα στην ιστορία της Κύπρου που άνοιξε τον δρόμο για την τουρκική εισβολή και τη διχοτόμηση του νησιού. Το στρατιωτικό κίνημα, με έμπνευση και καθοδήγηση από τη χούντα των Αθηνών και την εμπλοκή της ΕΟΚΑ Β’, εκδηλώθηκε με στόχο την ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου Προέδρου Μακαρίου Γ΄.

Με τον κυπριακό ελληνισμό αποδυναμωμένο αμυντικά, μετά την απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας και υπό καθεστώς εσωτερικής αποσταθεροποίησης, το πραξικόπημα εκδηλώθηκε νωρίς το πρωί της Δευτέρας, 15 Ιουλίου. Ο Πρόεδρος Μακάριος επέστρεφε εκείνη την ώρα στο Προεδρικό Μέγαρο από το Τρόοδος και συναντούσε παιδιά της ομογένειας από την Αίγυπτο. Το κτίριο σύντομα βρέθηκε υπό πολιορκία από τα τεθωρακισμένα της Εθνικής Φρουράς.

Αψηφώντας τις ανακοινώσεις των πραξικοπηματιών για τον θάνατό του, ο Μακάριος διέφυγε από αφύλακτη δίοδο στα δυτικά του Μεγάρου, καταφεύγοντας πρώτα στη Μονή Κύκκου και ύστερα στην Πάφο. Από εκεί, μέσα από έναν αυτοσχέδιο ραδιοσταθμό, έστειλε το ιστορικό του μήνυμα στον κυπριακό λαό:

«Είμαι ο Μακάριος. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα… Η Χούντα απεφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο. Να την διχοτομήσει. Αλλά δεν θα το κατορθώσει.»

Την επόμενη ημέρα, ο Μακάριος μεταφέρθηκε με βρετανικό στρατιωτικό αεροσκάφος στο Λονδίνο, όπου είχε συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία της Βρετανίας, ενώ οι ΗΠΑ τόνιζαν την ανάγκη διατήρησης της κυπριακής ανεξαρτησίας.

Η τουρκική εισβολή και το τίμημα του πραξικοπήματος

Η τουρκική κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε το πραξικόπημα ως πρόσχημα για να προχωρήσει, στις 20 Ιουλίου, σε στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο. Παρά τα διεθνή ψηφίσματα, οι τουρκικές δυνάμεις προχώρησαν σε δύο φάσεις κατάληψης, ελέγχοντας τελικά το 36,2% της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Περίπου 200.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίστηκαν βίαια από τα σπίτια τους, ενώ άλλοι 20.000 που παρέμειναν στις κατεχόμενες περιοχές, αναγκάστηκαν με τον καιρό να εγκαταλείψουν και αυτοί τις εστίες τους.

Μέχρι σήμερα, εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι εξακολουθούν να αγνοούνται από τις διακοινοτικές συγκρούσεις του ’60 και την εισβολή του ’74.

Μνήμες που παραμένουν ζωντανές

Πενήντα ένα χρόνια μετά, το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή παραμένουν ανεξίτηλες πληγές στη συλλογική μνήμη της Κύπρου. Η σημερινή επέτειος είναι όχι μόνο μέρα μνημοσύνης, αλλά και υπενθύμιση των κινδύνων που κρύβουν οι εκτροπές από τη δημοκρατική νομιμότητα.

Θα μπορούσαν να αποφευχθούν πραξικόπημα και τουρκική εισβολή

Θα μπορούσαν να αποφευχθούν το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή, είπε στο ΚΥΠΕ ο Πέτρος Παπαπολυβίου, Αναπληρωτής καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστήμιο Κύπρου, αναφερόμενος στη στάση της χουντικής ηγεσίας στην Ελλάδα, στον βαθμό ετοιμότητας των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποτρέψουν το πραξικόπημα, αλλά και στο ότι ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο όφειλαν να πράξουν πολύ περισσότερα.

Ερωτηθείς από το ΚΥΠΕ κατά πόσον θα μπορούσαν να αποφευχθούν το πραξικόπημα και η εισβολή, ο κ. Παπαπολυβίου σημείωσε ότι «είναι καθολικώς αποδεκτό ότι οι δύο κύριες πτυχές της κυπριακής τραγωδίας του 1974, το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και η τουρκική εισβολή του Ιουλίου – Αυγούστου είναι γεγονότα που αντιστρατεύονται το διεθνές δίκαιο και τα δημοκρατικά θέσμια και θα έπρεπε να μην είχαν γίνει ποτέ». «Τώρα, ως προς το καθαρά υποθετικό, δυστυχώς πλέον, ερώτημα εάν θα μπορούσαν να αποφευχθούν θεωρώ πως η απάντηση είναι σαφώς και για τα δύο καταφατική», πρόσθεσε.

Ως προς το πραξικόπημα, ανέφερε, «αυτό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν, πρώτα-πρώτα, αυτοί που το σχεδίασαν, η χουντική ηγεσία στην Ελλάδα (Δ. Ιωαννίδης, Φ. Γκιζίκης, Γρ. Μπονάνος, Α. Ανδρουτσόπουλος) διέθεταν τη στοιχειώδη λογική και την ελάχιστη αίσθηση της πραγματικότητας και των ευθυνών τους απέναντι στον Ελληνισμό της Κύπρου και προς τον όρκο τους που καταπάτησαν βάναυσα, ώστε να αντιλαμβάνονταν το μέγεθος του εγκλήματος που διέταξαν αβασάνιστα να υλοποιηθεί το πρωινό της 15ης Ιουλίου 1974».

Από εκεί και πέρα, πρόσθεσε, υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για την ετοιμότητα των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποτρέψουν το πραξικόπημα.

«Πολλοί εκ των τότε συνεργατών του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του καταλογίζουν μια σχετική διστακτικότητα στο να πάρει ριζικά μέτρα ώστε να αποφύγει τις πιθανότητες εκδήλωσης του πραξικοπήματος, συλλαμβάνοντας και απελαύνοντας, για παράδειγμα, τους εξ Ελλάδος αξιωματικούς των οποίων είχε ζητήσει τη μετάθεση από την Κύπρο μέχρι τις 20 Ιουλίου 1974 με τη γνωστή επιστολή του προς Γκιζίκη», είπε.

Ο κ. Παπαπολυβίου σημείωσε ότι, μια τέτοια ενέργεια μπορεί σήμερα να φαίνεται απλή «και εκ των γεγονότων που ακολούθησαν απολύτως δικαιολογημένη, ωστόσο θα ήταν εξαιρετικά ακραία, ακόμη και για την ένταση των σχέσεων Αθηνών – Λευκωσίας όπως είχε κορυφωθεί το καλοκαίρι του 1974».

«Κατά γενική ομολογία, πάντως, ενώ ο Μακάριος είχε καταγγείλει κατ’ επανάληψη το πού θα οδηγούσε η υπονόμευσή του από τη χούντα των συνταγματαρχών και η ένοπλη δράση της ΕΟΚΑ Β φαίνεται ότι πίστευε ότι η δικτατορία του Ιωαννίδη δεν θα προχωρούσε στην πραγματοποίηση πραξικοπήματος εναντίον του ή αν το αποτολμούσε αυτό δεν θα επιτύγχανε», ανέφερε. «Δυστυχώς πίστωνε στην ηγεσία της ιωαννιδικής χούντας λογική και στοιχειώδη πατριωτισμό που αποδείχθηκε ότι δεν διέθεταν», είπε, σημειώνοντας ότι «είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και οι αξιωματικοί που ανέλαβαν να υλοποιήσουν το πραξικόπημα στην Κύπρο (Γεωργίτσης και Κομπόκης) είχαν εκφράσει, λίγες ημέρες πριν τις 15 Ιουλίου, τις ανησυχίες τους προς την Αθήνα για την τουρκική στάση και πιθανή αντίδραση». Ωστόσο, ανέφερε ο κ. Παπαπολυβίου, ο στρατηγός Μπονάνος, αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων από τον Νοέμβριο του 1973, τους διαβεβαίωσε ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος και τους διέταξε να προχωρήσουν στην εκτέλεση του πραξικοπήματος.

Ως προς την τουρκική εισβολή, όπως ανέφερε ο κ. Παπαπολυβίου, «όποιος συζητήσει με τους αξιωματικούς, τους στρατιώτες και όσους άλλους πολέμησαν υπερασπιζόμενοι την ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας τον Ιούλιο – Αύγουστο 1974 εναντίον της ξένης στρατιωτικής επίθεσης, αποκομίζει την πεποίθησή τους ‘ότι ήταν όλα προδομένα’». «Αυτή η πεποίθηση αντικατοπτρίζει και συγκεφαλαιώνει όλες τις εμπειρίες και τα βιώματά τους από τη στάση και την αντιμετώπιση της ηγεσίας του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) τις παραμονές και κατά τις πρώτες ώρες της τουρκικής εισβολής», πρόσθεσε. Σημείωσε ότι τα «σχέδια αμύνης» εγκαταλείφθηκαν και δεν ακολουθήθηκαν, ενώ, «από την Αθήνα οι εντολές που λαμβάνονταν τις κρίσιμες πρώτες ώρες ήταν «αυτοσυγκράτησις», η βοήθεια που προβλεπόταν από την Ελλάδα, σε υποβρύχια και αεροπλάνα δεν ήρθε ποτέ, ο φυσικός ηγήτορας του ΓΕΕΦ, στρατηγός Ντενίσης, δεν βρισκόταν στη θέση του καθώς είχε κληθεί παρελκυστικά στην Αθήνα από τις παραμονές του πραξικοπήματος». Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι «ο νόμιμος πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε ανατραπεί από τις 15 Ιουλίου, πολλά από τα τάγματα της Εθνικής Φρουράς είχαν καταπονηθεί, μέχρι και το βράδυ της 19ης Ιουλίου 1974, στην καταδίωξη και εκμηδένιση των αντιφρονούντων και καταγράφηκαν εικόνες χάους και διάλυσης σε πολλά σημεία του μετώπου, αποτέλεσμα και της σύγχυσης που επικρατούσε στην αποδειχθείσα παντελώς ανίκανη πραξικοπηματική ηγεσία του ΓΕΕΦ».

«Εάν δεν συνέβαιναν όλα αυτά, ναι, προφανώς η τουρκική εισβολή θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και να συντριβεί, καθώς ο αμυνόμενος, όταν είναι προετοιμασμένος και οχυρωμένος σωστά, διαθέτει το πλεονέκτημα εις βάρος του επιχειρούντος την εχθρική απόβαση», ανέφερε ο κ. Παπαπολυβίου.

Αναφέρθηκε σε ακόμη μία παράμετρο και συγκεκριμένα ότι, σύμφωνα με τους αξιωματικούς της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας «οι οποίοι ανέμεναν μάταια την τελική διαταγή για την αποστολή τους στην Κύπρο από την Κρήτη, στις 22 Ιουλίου 1974, για να συντρίψουν το τουρκικό προγεφύρωμα έξω από την Κερύνεια, η έλευσή τους στο νησί με τα Φάντομ θα ανέτρεπε ολοκληρωτικά τα όσα είχαν πετύχει μέχρι τότε οι εισβολείς». Ωστόσο, τα ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη δεν διατάχθηκαν ποτέ να απογειωθούν για την Κύπρο, σημείωσε.

Καταλήγοντας, ο κ. Παπαπολυβίου επεσήμαινε ότι δεν θα πρέπει να λησμονούμε και κάτι άλλο, «σε αυτή την πολύ συνοπτική σταχυολόγηση», ότι, τόσο η πρώτη «αλλά ακόμη περισσότερο η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και τα επακόλουθά τους, εδώ και πενήντα ένα χρόνια, καταρρίπτουν ως εντελώς ανυπόστατους και αδικαιολόγητους τους τουρκικούς ισχυρισμούς ότι η εισβολή έγινε, δήθεν, για «την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης» στην Κύπρο». Και από αυτή την άποψη, σημειώνει, τόσο η «διεθνής κοινότητα» όσο κυρίως οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι ΗΠΑ που ενδιαφέρονταν να μη ξεσπάσει ελληνοτουρκικός πόλεμος και η Βρετανία, εγγυήτρια από το 1960 της κυπριακής ανεξαρτησίας, όφειλαν να πράξουν πολύ περισσότερα από όσα δεν έπραξαν για την αποτροπή τόσο του πραξικοπήματος όσο και της τουρκικής εισβολής.

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιστορία - Πολιτισμός

Ομαδική βάπτιση 10 παιδιών στο ιστορικό μοναστήρι Ζβερνέτς της Αυλώνας

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Δέκα αγόρια, 10-13 ετών, που συμμετείχαν σε κατασκήνωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας, εισήλθαν στη ζωή και στο φως του Χριστού.

Η ομαδική βάπτιση έγινε, σε μια μεγάλη κολυμβήθρα,  από τον Μητροπολίτη Απολλωνίας και Φίερι Νικόλαο  στο ιστορικό μοναστήρι της Κοιμήσεως Θεοτόκου (γνωστή και ως μονή Σβερνέτς) που βρίσκεται στο μέσο της λιμνοθάλλασας Νάρτας Αυλώνας

Είναι και αυτό ένα από τα αποτελέσματα της ευεργετικής παρουσίας του Θεού στην Εκκλησία της Αλβανίας.

Οι τρεις ταυτόσημες λέξεις, Χριστός, φως, ζωή, είναι η αναγέννηση των παιδιών, που βαπτίστηκαν, είναι η νέα πραγματικότητά τους.

Ο Μητροπολίτης Νικόλαος και ο ιερέας, που τα βάπτισαν τα παιδιά, ένιωσαν να τα διαπερνά  η «αστραπή της θεότητας».

Αυτά τα αγόρια με τη βάπτιση ξεκίνησαν μια «μακρινή» εσωτερική πορεία, που προϋποθέτει συνεχώς κάθαρση των αισθήσεων. Πλέον οι νέοι αυτοί είναι Ορθόδοξοι.

Τι σημαίνει αυτό; Με άδολη και ειλικρινή καρδιά θα αγωνίζονται σταθερά να χτίσουν μια συνειδητή σχέση με το Χριστό, εντός της Εκκλησίας, εφαρμόζοντας ταπεινά το θέλημά Του.

Αυτή η σχέση δεν περιορίζεται μόνο σε μια τυπική επαφή με το Χριστό, αλλά κορυφώνεται στη μετάληψη του Αίματος και του Σώματός Του στη Θεία Ευχαριστία.

Οι ουρανοί άνοιξαν και για αυτά τα παιδιά. Και μπορούν και τα ίδια πλέον να γίνουν πνευματικοί κτίστες του εαυτού τους.

Να χτίσουν με τη φλόγα της καρδιάς τους το νέο οικοδόμημά τους. Με στόχο την αρετή και την ευωδία, κάτω από το βλέμμα του θεού, που τα αγαπά.

Με την ομορφιά του Θεού στο συναίσθημά τους, μακριά από το ψεύτικο, το υποκατάστατο, το φανταχτερό, το κατώτερο.

Στον ανθόκηπο του Χριστού, που πλέον ανήκουν, μπορούν και πρέπει να αγωνιστούν για να ανθίσουν και να καρποφορήσουν.

Όφελος των βαπτισμένων αγοριών είναι να μείνουν, καθώς ξανοίγονται στη ζωή, σταθερά στη συχνότητα του Χριστού.

Γιατί εκείνος, που αποζητά συνεχώς την αλλαγή και κυνηγά τα πολλά του κόσμου, θα τα χάσει όλα στο τέλος. Και εκείνα, που είχε, και εκείνα, που ζητά να κατακτήσει…

Κοντά στην Εκκλησία δεν κινδυνεύουν να σαπίσουν ψυχικά.

Συνέχεια ανάγνωσης

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Αναλύσεις24 λεπτά πριν

Χάος στη Συρία!

Παρέμβαση του Ευάγγελου Μπασάρ Μούσσα στον Focus Fm

Αναλύσεις54 λεπτά πριν

Παρά τρίχα Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος!

Ο Τραμπ υιοθετεί τον πόλεμο του Μπάιντεν με τη Ρωσία

Άμυνα1 ώρα πριν

Αμερικανοί βουλευτές εντείνουν τις πιέσεις για να παραμείνει εκτός F-35 η Τουρκία

Επιστολή προς τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, από μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου που προειδοποιούν για τους σοβαρούς κινδύνους...

Ενδιαφέροντα2 ώρες πριν

Οι Τούρκοι ομολογούν ξεδιάντροπα τις προθέσεις τους! “Ειρήνη με την Ελλάδα μόνο εάν δώσει νησιά”

Κρεσέντο προκλητικότητας από Τούρκο αναλυτή

Αναλύσεις2 ώρες πριν

Le Figaro: Οι παράνομοι μετανάστες που παραμένουν στην χώρα «κανονικά και με τον νόμο»

Οι πολίτες αδυνατούν να καταλάβουν πως άτομα στα οποία οι αρμόδιες δικαστικές αρχές δεν έχουν αναγνωρίσει το καθεστώς του πρόσφυγα...

Δημοφιλή