Φανούλα Αργυρού

Δεν υπάρχει καθαρή αμερικανική πολιτική έναντι του Κυπριακού, κάτι που αποτελεί μια διαχρονική κατάσταση, και ο λόγος είναι πολύ απλός: To Κυπριακό ουδέποτε υπήρξε αμερικανικό πρόβλημα, ήταν και παραμένει βρετανικό. Η Κύπρος δεν υπήρξε αποικία των ΗΠΑ, αλλά της Μεγάλης Βρετανίας. Η Κύπρος ανήκει στην Κοινοπολιτεία. Οι ΗΠΑ δεν υπέγραψαν «εγγυήτριες» της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά η Μεγάλη Βρετανία

Μέρος Α’

«Δεν υπάρχει σαφής αμερικανική πολιτική, ούτε είναι ξεκάθαρο ποιος την καθορίζει», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Δρ Βαγγέλης Κουφουδάκης στον συνάδελφο Μιχάλη Παπαδόπουλο, που δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή» στις 19 Ιανουαρίου 2020.

«Και δεν φαίνεται να υπάρχουν σαφείς δεσμεύσεις από αμερικανικής πλευράς όσον αφορά τα διακυβευόμενα, ένεκα της τουρκικής επιθετικότητας, ελληνικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα, τόσο στο Αιγαίο, όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Θράκη και στην Κύπρο. Και σ’ αυτό το θέμα, δυστυχώς, δεν υπάρχει ξεκάθαρη θέση εκ μέρους των Αμερικανών, παρά τη ρητορική στήριξη από πλευράς Ουάσιγκτον ή τις γνωστές γενικόλογες τοποθετήσεις ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό σημείο εδώ και δεκαετίες…», είπε, μεταξύ άλλων, ο γνωστός διακεκριμένος Καθηγητής.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Δρ Βαγγέλης Κουφουδάκης τα λέγει αυτά. Όσον αφορά, δε, καθαρά το Κυπριακό:

Στις 27 Σεπτεμβρίου 2017, σε τηλεφωνική συνέντευξη από τη Φλώριδα των ΗΠΑ, όπου διαμένει, στο Ράδιο Πρώτο της Κύπρου, στο πρόγραμμα των δημοσιογράφων Λάζαρου Μαύρου και Μάριου Πούλλαδου, ο Καθηγητής, ερωτηθείς ποια η αμερικανική πολιτική έναντι του Κυπριακού, απάντησε: «Είναι πολύ δύσκολο να ξέρει κανείς τι σκέπτεται ο κ. Τραμπ (Αμερικανός Πρόεδρος Donald Tramp), γιατί άλλα λέει στις ομιλίες τις οποίες διαβάζει και έχει προετοιμασμένες, άλλα κάνει στην πρακτική εφαρμογή της πολιτικής του. Και, μέχρι τώρα, δυστυχώς, δεν ξέρουμε πού πάει η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών. Για το Κυπριακό, δεν περιμένω κάτι παραπάνω από την πολιτική της αμερικανικής γραφειοκρατίας μέχρι τώρα, διότι ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Εάν πετύχουμε μια λύση, θα είναι αποδεκτή, διότι θα ικανοποιήσει την Τουρκία, την Αγγλία και μερικούς άλλους. Αλλά, στο σύνολο, ΣΟΒΑΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ των Ηνωμένων Πολιτειών για το Κυπριακό ΔΕΝ υπάρχει».

Το Κυπριακό είναι βρετανικό θέμα

Ο Δρ Κουφουδάκης άγγιξε την ουσία του θέματος με τη δήλωσή του στις 27 Σεπτεμβρίου 2017, όταν είπε το αδιαμφισβήτητο ότι: ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Γι’ αυτό ακριβώς δεν υπάρχει καθαρή αμερικανική πολιτική έναντι του Κυπριακού, κάτι που αποτελεί μια διαχρονική κατάσταση, και ο λόγος είναι πολύ απλός: To Κυπριακό ουδέποτε υπήρξε αμερικανικό πρόβλημα, ήταν και παραμένει βρετανικό. Η Κύπρος δεν υπήρξε αποικία των ΗΠΑ, αλλά της Μεγάλης Βρετανίας. Η Κύπρος ανήκει στην Κοινοπολιτεία. Οι ΗΠΑ δεν υπέγραψαν «εγγυήτριες» της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά η Μεγάλη Βρετανία. Οι ΗΠΑ δεν έχουν «βάσεις» στην Κύπρο, σύμφωνα με τις Συνθήκες του 1960, αλλά η Μεγάλη Βρετανία. Οι Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου και η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο καταρτισμός του Συντάγματός της πηγάζουν από το Λονδίνο και όχι από την Ουάσιγκτον… Και, έκτοτε, είναι το Λονδίνο που γράφει τα περί Κύπρου ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η βρετανική κυβέρνηση ήταν που κάλεσε τη σύσκεψη τον Ιανουάριο του 1964 στο Λονδίνο, μετά το πρώτο τουρκικό πραξικόπημα εναντίον των Ελλήνων για διάλυση της ΚΔ και αντικατάστασή της με δύο ομόσπονδα κράτη. Ο Sir Crispin Tickell του Τμήματος Σχεδιασμού του Φόρεϊν Όφις ανέλαβε στις 3.1.1964 να ετοιμάσει σχέδιο ανασύστασης της ΚΔ σε «δύο ομόσπονδα κράτη» βασισμένο στη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, που είχε συζητηθεί έντονα μεταξύ Βρετανών και Τούρκων το 1956-57… Το Φόρεϊν Όφις ήταν που, αφενός, κάλεσε τους Αμερικανούς μέσα στο 1964, και, αφετέρου, σταμάτησε τις αμερικανικές προσπάθειες του Dean Acheson, αφήνοντάς τον να πάει μέχρι ενός σημείου τον Αύγουστο του 1964, και ετοίμασε σχέδια για «το μέλλον της Κύπρου» όπως αυτό εξελίχθηκε το 1974… Ο James Callaghan και το Φόρεϊν Όφις ήταν που κάλεσαν τις δύο διασκέψεις, τη Γενεύη 1 και Γενεύη 2. O James Callaghan υπέγραψε στη Γενεύη 1 μαζί με τον Έλληνα και τον Τούρκο ΥΠΕΞ το κατάπτυστο έγγραφο, αναγνωρίζοντας δύο αυτόνομες διοικήσεις στο νησί, ενώ επί του εδάφους ο Αττίλας έσπερνε την αιματηρή προέλασή του, και ο ίδιος που προώθησε τη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, αφού έδωσαν το πράσινο φως για την πρώτη εισβολή και παθητικά και για τη δεύτερη, αφού είχαν αποφασίσει, από τις 17 Ιουλίου 1974 τουλάχιστον, την αλλαγή του στάτους στην Κύπρο όπως ήθελαν οι Τούρκοι και είχαν ετοιμαστεί και οι ίδιοι από το 1964… Έκτοτε, κάθε λίγο και λιγάκι είναι το Λονδίνο που καταρτίζει τα διάφορα σενάρια «λύσης» του Κυπριακού βάσει των βρετανο-τουρκικών σχεδιασμών δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας από το 1956… Και, όλοι όσοι αναμείχθηκαν μέχρι σήμερα ως «μεσολαβητές» για το Κυπριακό, πήραν και παίρνουν «οδηγίες» για το κάθε τους βήμα από το Λονδίνο…

Ακριβώς και επειδή, όπως ορθά ολοκλήρωσε στις 27 Σεπτεμβρίου 2017 ο Δρ Κουφουδάκης: «Στο σύνολο, σοβαρή πολιτική των ΗΠΑ για το Κυπριακό ΔΕΝ υπάρχει».

Οι ΗΠΑ από το 1956 ακολουθούν την πολιτική Λονδίνου στο Κυπριακό, όπως έγινε το 1959, το 1964, το 1974, το 1990 [αποκαλυπτικά τα πρόσφατα αποδεσμευμένα βρετανικά έγγραφα με τον σχεδιασμό από τον διπλωμάτη τότε David Frost (σήμερα Αρχιδιαπραγματευτή για το Brexit)] για «δύο κράτη» που μας έφεραν τις «Ιδέες Γκάλι το 1992 επί Γιώργου Βασιλείου και τα περιβόητα «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», που ξεκίνησε η συγγραφή τους στο Φόρεϊν Όφις από το 1990 και τα σέρβιραν το 1993 επί μ. Γλ. Κληρίδη. Το δε 2016/2017 στα ελβετικά θέρετρα είναι οι επικεφαλής του Φόρεϊν Όφις που βρέθηκαν εκεί, προεξαρχόντων του τότε Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, νυν Πρωθυπουργού Boris Johnson και του πρώην Υπουργού Ευρώπης Βορείου και Νοτίου Αμερικής Sir Alan Duncan, με την 30μελή ομάδα τους… Και όσες φορές αφέθηκαν οι Αμερικανοί να παίρνουν κάποιες πρωτοβουλίες, αυτές ήσαν πάντοτε «ελεγχόμενες» κατόπιν συνεννοήσεως με το Λονδίνο και της στενής παρακολούθησής του, για να μην προχωρούν πέρα απ’ ό,τι τους επιτρέπει. (Βιβλίο γράφουσας «Διζωνική vs Δημοκρατία», Λεμεσός 2019).

Ειδική Σχέση

Αυτή η συνεννόηση βασίζεται πάνω στην «ειδική σχέση» που έχουν οι δύο χώρες, και που επίσης χρονολογείται, όπως μη αναμειγνύεται η μία σε θέματα που άπτονται της ευθύνης της άλλης. Και έχουμε ορισμένα τρανταχτά παραδείγματα που η ειδική σχέση διασαλεύθηκε από τους Αμερικανούς, με τα γνωστά αποτελέσματα. Το ένα ήταν όταν οι Αμερικανοί έκαναν το λάθος να εισβάλουν στην Granada τo 1983, με αποτέλεσμα να πάρει φωτιά το κόκκινο τηλέφωνο της μ. Βρετανίδας Πρωθυπουργού Margaret Thatcher προς τον μ. Αμερικανό τότε Πρόεδρο Ronald Reagan, μέχρι που ο τελευταίος απολογήθηκε υποσχόμενος να μην ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. H πρόσφατη περίπτωση ήταν τον Μάιο του 2017, όταν η αμερικανική εφημερίδα «New York Times» δημοσίευσε απόρρητες πληροφορίες που είχε δώσει η βρετανική Αστυνομία του Manchester στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, στο πλαίσιο της ανταλλαγής απορρήτων πληροφοριών σχετικά με την τρομοκρατική έκρηξη στο Manchester, όπου δολοφονήθηκαν 22 άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι 59. Έξω φρενών είχε γίνει η βρετανική κυβέρνηση, με την Πρωθυπουργό Theresa May να εκφράζει δημόσια τον θυμό της και να επισημαίνει ότι η «ειδική σχέση» βασίζεται σε αμοιβαία εμπιστοσύνη και με τη διαρροή αυτή η εμπιστοσύνη είχε πληγεί πολύ σοβαρά. Χρειάστηκε να φθάσει στο Λονδίνο την επομένη ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, να απολογηθεί για το συμβάν και, τόσον ο ίδιος, όσο και ο πρόεδρος Donald Trump, να υποσχεθούν πλήρη έρευνα και να διαβεβαιώσουν ότι δεν θα επέτρεπαν επανάληψή του…

Η «ειδική σχέση» καλύπτει την ανταλλαγή ευαίσθητων μυστικών πληροφοριών, ενώ αναγνωρίζεται ότι σε θέματα που καλύπτουν τη Μέση Ανατολή μέχρι το Ιράκ και το Ιράν κύριο ρόλο έχουν οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Οι οποίες διατηρούν ένα «μονοπώλιο» στην περισυλλογή πληροφοριών από τους κατασκοπευτικούς σταθμούς των στην Κυπριακή Δημοκρατία, στις εγκαταστάσεις τους στον Άγιο Νικόλαο Αμμοχώστου, Τρόοδος, Επισκοπή και αλλού. Οι πληροφορίες μεταφέρονται στα Κεντρικά Γραφεία των Υπηρεσιών τους στο Cheltenham της Αγγλίας, όπου και γίνεται η επεξεργασία τους, η αποκωδικοποίησή τους, η ταξινόμηση και η ανάλογη διανομή. Ενημερώνονται οι διάφορες Επιτροπές, όπως η Intelligence Committee του Βρετανικού Κοινοβουλίου, Υπουργοί και σημαντικό μέρος αυτών των πληροφοριών μοιράζονται με τις αμερικανικές αντίστοιχες υπηρεσίες… Οι Βρετανοί, στο πλαίσιο της «ειδικής σχέσης», μοιράζονται αυτές τις πληροφορίες (αν όχι όλες) με τους Αμερικανούς και οι τελευταίοι τις δικές των, που περισυλλέγουν από την άλλη μεριά του κόσμου, με τους Βρετανούς…

Μείζονος σημασίας ήταν και παραμένει ο σταθμός παρακολουθήσεων στη βρετανική βάση Άγιος Νικόλαος, ο οποίος ονομάζεται και «No. 8 Signal Regiment Ayios Nikolaos» και συνέβαλε τα μέγιστα στον πόλεμο του Κόλπου… (Από το βιβλίο της γράφουσας «Από την Ένωση στην Κατοχή», Λευκωσία, 1995).

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος

Πηγή: Σημερινή