του Pepe Escobar.

Ο Ερντογάν υποστηρίζει de facto το, τι απομένει από την Αλ Κάιντα, αντιμετωπίζοντας είτε μια ταπεινωτική απόσυρση είτε έναν ολικό πόλεμο εναντίον της Συρίας .

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ένας απίθανος νεο-οθωμανός, δεν είναι πραγματικά διατεθειμένος να διαπράξει το seppuku, την ιαπωνική πράξη τελετουργικής αυτοκτονίας.

Αλλά αν δεν είναι από τη σκοπιά του νεο-οθωμανισμού, πώς μπορούμε να εξηγήσουμε ότι υποστηρίζει εκ των πραγμάτων ταυτόχρονα τους επιζώντες της Αλ Κάιντα στη Συρία, αντιμετωπίζοντας δύο ελάχιστα αξιόπιστες επιλογές: μια ταπεινωτική απόσυρση ή έναν πλήρη πόλεμο κατά του Συριακού Αραβικού Στρατού;

Ολόκληρη η άτακτη σκακιέρα της Ιντλίμπ στηρίζεται στους αυτοκινητόδρομους: η επιταγή για τη κυβέρνηση της Δαμασκού να ελέγχει τόσο τον αυτοκινητόδρομο Μ5 μεταξύ Δαμασκού και Χαλεπιου όσο και τον αυτοκινητόδρομο Μ4 μεταξύ Λατάκιας και Χαλεπίου. Η πλήρης επανάκτηση αυτών των δύο κρίσιμων αξόνων θα επιτρέψει επιτέλους την αναβίωση της προβληματικής συριακής οικονομίας.

Πολύ λίγοι παράγοντες θυμούνται σήμερα το σημαντικό μνημόνιο συμφωνίας του Σότσι που  υπογράφηκε μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας τον Σεπτέμβριο του 2018.

Το ζήτημα του κατά πόσον η Δαμασκός θα συμμορφωνόταν ήταν πάντα στο επίκεντρο των δυτικών ανησυχιών. Είναι παράλογο. Στο μνημόνιο, η Άγκυρα εγγυόταν την προστασία της  κυκλοφορίας των πολιτών στους δύο αυτοκινητόδρομους. Είναι η Άγκυρα που δεν συμμορφώνεται, όχι μόνο όσον αφορά την εγγύηση της αποχώρησης των «ριζοσπαστικών τρομοκρατικών ομάδων» από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, αλλά κυρίως στο σημείο 8: «Για το συμφέρον της ελεύθερης κυκλοφορίας των κατοίκων και των τοπικών εμπορευμάτων, καθώς και για την αποκατάσταση των εμπορικών και οικονομικών δεσμών, η διαπεραστική κυκλοφορία στις οδούς Μ4 (Χαλέπι-Λατάκια) και Μ5 (Χαλέπι -Χαμά) θα αποκατασταθεί πριν από το τέλος του 2018 ».

Μεγάλες περιοχές της Ιντλίμπ βρίσκονται πράγματι υπό το ζυγό της Hayat Tahrir al Shams (HTS, “ο απελευθερωτικός στρατός του Λεβάντε”), άλλο όνομα για την Αλ Κάιντα στη Συρία, ή “μετριοπαθείς αντάρτες”, όπως τους αποκαλλούν στην Ουάσινγκτον – ακόμα και αν η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών την χαρακτηρίζει ως τρομοκρατική οργάνωση.

Για κάθε χρήσιμο σκοπό, το σύστημα Ερντογάν υποστηρίζει και εξοπλίζει την HTS στην Ιντλίμπ. Όταν ο Συριακός Αραβικός Στρατός (SAA) αντιδρά στις επιθέσεις της HTS, ο Ερντογάν θυμώνει και απειλεί να κάνει πόλεμο.

Η Δύση αγοράζει την προπαγάνδα της Άγκυρας χωρίς κριτική. Πώς τολμά το “καθεστώς Άσσαντ” να ξαναπάρει την οδό M5, η οποία “ήταν υπό τον έλεγχο των ανταρτών από του 2012”; Ο Ερντογάν επαινείται επειδή προειδοποίησε “το Ιράν και τη Ρωσία να σταματήσουν τη στήριξη τους στο καθεστώς Άσσαντ”. Το ΝΑΤΟ καταδικάζει πάντοτε τις “επιθέσεις εναντίον των τουρκικών στρατευμάτων”.

Η επίσημη εξήγηση της Άγκυρας για την τουρκική παρουσία στην Ιντλίμπ βασίζεται στην προσθήκη ενισχύσεων στα «παρατηρητήρια». Ό τι να είναι… Αυτές οι θέσεις δεν προορίζονται να εξαφανιστούν. Επιπλέον, η Άγκυρα απαιτεί ο SAA να αποσυρθεί στις θέσεις που κρατούσε πριν από μήνες – μακριά από την Ιντλίμπ.

Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ότι η Δαμασκός θα «συμμορφωθεί» επειδή αυτά τα τουρκικά στρατεύματα είναι εκ των πραγμάτων ένα σώμα κατοχής που προστατεύει τους «μετριοπαθείς αντάρτες» που αγωνίζονται για την «δημοκρατία» οι οποίοι έχουν αποκλειστεί αποφασιστικά από τη Μόσχα – και ακόμη και από την Άγκυρα – με το μνημόνιο του Σότσι. Αυτό το είδος πραγμάτων δεν μπορεί να λειτουργήσει. 

Όποιος ελέγχει τον ουρανό ταξυδεύει

Τώρα ας εξετάσουμε τα γεγονότα στο έδαφος – και στον ουρανό. Η Μόσχα και η Δαμασκός ελέγχουν τον εναέριο χώρο πάνω από την Ιντλίμπ. Τα αεροσκάφη Su-34 περιπολούν σε ολόκληρη τη βορειοδυτική περιοχή της Συρίας. Η Μόσχα διαθέτει πολεμικά πλοία – γεμάτα με πυραύλους κρουζ – που πλέουν στην ανατολική Μεσόγειο.

Όλη η επίθεση του SAA τους τελευταίους μήνες για την απελευθέρωση της εθνικής επικράτειας ήταν μια γραφική επίδειξη της καλύτερης ρωσικής νοημοσύνης – σχεδιασμός, εκτέλεση, εφοδιαστική.

Αυτό που δημιουργήθηκε είναι ένα κλασικό καζάνι – ένα αντίγραφο στη Νοτιοδυτική Ασία του καζανιού της Donbass το 2014 που κατέστρεψε τον στρατό του Κιέβου. Ο SAA περικλείει τους Τούρκους από το βορρά, τα ανατολικά και το νότο. Δεν θα υπάρξει παρά μόνο μια διέξοδος για τους Τούρκους: το πέρασμα των συνόρων στη Bab al-Hawa. Επιστροφή στην Τουρκία.

Ενώπιον μιας πιστοποιημένης καταστροφής, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Ερντογάν μίλησε για «αποκλιμάκωση» με τον Πούτιν την Τρίτη. Οι κόκκινες γραμμές στην πλευρά της Μόσχας είναι αμετάβλητες: οι αυτοκινητόδρομοι θα απελευθερωθούν (σύμφωνα με τη συμφωνία του Σότσι). Ο νεο-οθωμανός σουλτάνος ​​δεν μπορεί να αντέξει έναν πόλεμο με τη Ρωσία. Και συνεπώς, ναι: μπλοφάρει.

Αλλά γιατί μπλοφάρει; Υπάρχουν τρεις κύριες πιθανότητες. 1) Η Ουάσινγκτον τον αναγκάζει να το πράξει, υποσχόμενη πλήρη στήριξη του «συμμάχου μας στο ΝΑΤΟ». 2) Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δεν μπορούν να χάσουν το πρόσωπο τους. 3) Οι “μετριοπαθείς αντάρτες” αδιαφορούν (χέ@@@@καν) για την Άγκυρα.

Η επιλογή 1 φαίνεται η πιο πιθανή – ακόμη και αν ο Ερντογάν αναγκαστεί στη πράξη να αντιμετωπίσει απευθείας μια Μόσχα με την οποία υπέγραψε εξαιρετικά σημαντικά οικονομικά / ενεργειακά συμβόλαια. Ο Ερντογάν μπορεί να μην είναι ο στρατηγός Ζούκοφ, αλλά γνωρίζει ότι μια συμμορία τζιχαντιστών και μόλις 6.000 απογοητευμένοι Τούρκοι στρατιώτες δεν έχουν καμία πιθανότητα κατά του SAA και της ρωσικής αεροπορίας.

Είναι ενδιαφέρον να συγκρίνουμε την τρέχουσα κατάσταση της Τουρκίας με τη συμμαχία των Τούρκων και του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (SFA) όταν πολεμούσαν τους Κούρδους στην Αφρίνη.

Η Άγκυρα είχε τότε τον έλεγχο του ουρανού και ένα τεράστιο πλεονέκτημα του πυροβολικού – στην πλευρά τους των συνόρων. Σήμερα, η Συρία και η Ρωσία ελέγχουν τον ουρανό και το τουρκικό πυροβολικό απλά δεν μπορεί να εισέλθει στην Ιντλίμπ. Για να μην αναφέρω ότι οι γραμμές εφοδιασμού είναι φρικτές.

Νεο-οθωμανισμός, επανεξετάζεται

Και τώρα, τι θα κάνει ο Ερντογάν; Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το δίκτυο των Αδελφών Μουσουλμάνων του Ερντογάν διοικεί τώρα την Ιντλίμπ στο έδαφος – με έναν συναρπαστικό ελιγμό επανατοποθέτησης ικανό να διασφαλίσει ότι ο Ερντογάν παραμένει ένας ισχυρός άνδρας με τον οποίο ο Μπασάρ αλ-Άσσαντ θα πρέπει να μιλήσει για μπίζνες όταν έρχεται η ώρα.

Το μερικό τέλος του παιχνιδιού του Ερντογάν θα είναι να «πουλήσει» στον Ασάντ ότι ήταν τελικά υπεύθυνος για την εξαφάνιση των νεφελωμάτων τζιχαντιστών HTS / SFA. Εν τω μεταξύ, το τσίρκο κερδίζει – ή μάλλον μια άθλια όπερα, με τον Ερντογάν που για άλλη μια φορά απολαμβάνει το ρόλο του κακού. Ξέρει ότι η Δαμασκός έχει κερδίσει πρακτικά έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων εννέα ετών και ότι ανακτά όλη την κυρίαρχη επικράτειά της. Δεν υπάρχει δυνατότητα επιστροφής.

Και αυτό μας φέρνει στην πολύπλοκη δυναμική του τουρκο-ιρανικού πάζλ. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι και τα δύο είναι μέλη της ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστανά, μαζί με τη Ρωσία. Όσον αφορά τη Συρία, η Τεχεράνη υποστήριξε τη Δαμασκό από την αρχή, ενώ η Άγκυρα στοιχημάτισε στα νεφελώματα των τζιχαντιστών – και τα εξόπλισε – του «μαχητή για τη δημοκρατική ελευθερία».

Από τον δέκατο έκτο μέχρι το δέκατο ένατο αιώνα, το σιιτικό Ιράν και η σουνιτική Οθωμανική Αυτοκρατορία εμπλάκηκαν σε μια αδιάκοπη πολιτική αμοιβαίου κατευνασμού. Και κάτω από τη σημαία του Ισλάμ, η Τουρκία de facto βασίλευε τον αραβικό κόσμο.

Στον 21ο αιώνα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου κωδικοποίησε τον νεο-οθωμανισμό. Ο Νταβούτογλου εξέφρασε την ιδέα ότι η ανατολική Ανατολία δεν τελειώνει στα σύνορα με την Αρμενία και το Ιράν, αλλά επεκτείνεται μέχρι τη δυτική ακτή της Κασπίας Θάλασσας. Και είχε επίσης την ιδέα ότι η ανατολική Ανατολία δεν τελειώνει στα σύνορα με το Ιράκ και τη Συρία, αλλά επεκτείνεται μέχρι τη Μοσούλη.

Ουσιαστικά, ο Νταβούτογλου υποστήριξε ότι η Μέση Ανατολή έπρεπε να είναι η πίσω-αυλή της Τουρκίας. Και ότι η Συρία θα είναι η χρυσή πύλη μέσω της οποίας η Τουρκία “θα επανακτήσει” τη Μέση Ανατολή.

Όλα αυτά τα περίτεχνα σχέδια έχουν έγιναν τώρα καπνός. Η μεγάλη εικόνα, βέβαια, παραμένει: οι Ηνωμένες Πολιτείες, αποφασισμένες με όλα τα μέσα να αποτρέψουν την ευρασιατική ενότητα και τη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ Ρωσίας και Κίνας να έχουν πρόσβαση στις θαλάσσιες οδούς, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, περνώντας από τη Συρία και το Ιράν.

Η μικρο-εικόνα είναι πολύ πιο πεζή. Πρόκειται για τον Ερντογάν να εξασφαλίσει ότι τα στρατεύματα κατοχής του δεν θα κατατροπωθούν από τον στρατό του Άσσαντ. Όπως έπεσαν οι ισχυροί (νεο-οθωμανοί).

Pepe Escobar

πηγή:  It’s time to reclaim Syria’s road to recovery

μετάφραση αγγλικά-γαλλικά από το  Réseau International

μετάφραση από τα γαλλικά από τον Κριστιάν Ακκυριά