Οι Μεγάλες Δυνάμεις γνωστοποίησαν σε Κωνσταντινούπολη και Αθήνα την απόφαση τους για τα Νησιά με την προϋπόθεση της εκκένωσης της Βορείου Ηπείρου από τον ελληνικό στρατό.

Στις 13 Φεβρουαρίου 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφασίζουν ότι τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου θα κατακυρωθούν στην Ελλάδα, εάν αυτή αποχωρήσει από τη Βόρειο Ήπειρο.

Οι αντιδράσεις που ξεσπούν στην Ήπειρο προκαλούν την παρέμβαση του πρωθυπουργού, Ελευθέριου Βενιζέλου, που δηλώνει ότι κάθε αντίσταση εκ μέρους του ελληνικού ή ηπειρωτικού λαού θα έχει κακές συνέπειες για τη χώρα και την περιοχή.

Ήταν την εποχή που η Ελλάδα ως νικήτρια των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) διαπραγματευόταν τα σύνορα που διαμόρφωσαν τον ελληνικό χώρο, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, όπου εν έτει 2020 είναι υπό αμφισβήτηση με τις γνωστές προκλητικές κινήσεις και δηλώσεις των απέναντι.

Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος προτιμούσε τις προσωπικές επαφές για τη διευθέτηση των προβλημάτων και για τούτο ξεκίνησε περιοδεία από 6 Ιαν μέχρι 14 Φεβ 1914 , σε Ρώμη , Παρίσι , Λονδίνο , Βερολίνο , Βιέννη , Αγία Πετρούπολη , Βελιγράδι και Βουκουρέστι , με στόχο την προμήθεια πολεμικών σκαφών από την Αγγλία και την πραγματοποίηση ναυτικής επίδειξης στο Αιγαίο από τους Στόλους των Μεγάλων Δυνάμεων σε συνεργασία με το ελληνικό, ώστε να αναγκαστούν οι τούρκοι να συμβάλουν στην επίλυση του θέματος των Νησιών . Τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά , διότι ούτε υπήρχαν πλοία άμεσα διαθέσιμα και ούτε ήταν διατιθέμενες οι Μεγάλες Δυνάμεις να διακινδυνέψουν τα εμπορικά τους συμφέροντα με το κλείσιμο των Στενών .

Με τη λήξη της περιοδείας του Βενιζέλου στις 13 Φεβ 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις γνωστοποίησαν σε Κωνσταντινούπολη και Αθήνα την απόφαση τους για τα Νησιά “Όλα τα καταληφθέντα νησιά παραχωρούνται στην Ελλάδα πλην Ίμβρου , Τενέδου και Καστελόριζου , με την προϋπόθεση της εκκένωσης της Βορείου Ηπείρου και του νησιού Σάσων … “ .

Η Βόρειος Ήπειρος το 1913 είχε καταληφθεί από την Ελλάδα και τώρα εκβιαζόμενη αναγκαζόταν να την εγκαταλείψει, προκειμένου να δημιουργηθεί αλβανικό κράτος που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Ιταλίας και της Αυστρο-Ουγγαρίας .

Οι Ηπειρώτες είδαν την εξέλιξη σαν προδοσία

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αφού εξέφρασε τη λύπη του για την αποχώρηση και ζήτησε εγγυήσεις για την ασφάλεια των πληθυσμών, συμφώνησε και ξεκίνησε η σταδιακή αποχώρηση του στρατού.

Παρόλα αυτά, οι κάτοικοι της περιοχής αρνήθηκαν να συμβιβαστούν και στις 28 Φεβρουαρίου 1914 επαναστάτησαν και σχημάτισαν προσωρινή κυβέρνηση, με πρωτεύουσα το Αργυρόκαστρο και πρόεδρο τον Γεώργιο Χρηστάκη-Ζωγράφο.

Οι Ηπειρώτες αυτοί πίστευαν ότι είχαν προδοθεί από το ελληνικό κράτος, γιατί όχι μόνο αποχώρησε από την περιοχή τους, αλλά και δεν τους προμήθευσε με όπλα για να αμυνθούν έναντι των Αλβανών.

Η αυτόνομη Βόρειος Ήπειρος περιελάμβανε αρχικά εκτός από το Αργυρόκαστρο, την Χειμάρρα, το Δέλβινο, τους Άγιους Σαράντα και την Πρεμετή. Μετά την αποχώρηση όμως των ελληνικών δυνάμεων ξέσπασαν ταραχές μεταξύ των Αλβανών και των Ηπειρωτικών δυνάμεων.

Έπειτα από έντονες στρατιωτικές συγκρούσεις οι Βορειοηπειρώτες κατέλαβαν διαδοχικά την Ερσέκα, την περιοχή της Κολώνιας και την Κορυτσά, που είχαν παραδοθεί νωρίτερα στην νεοσύστατη Αλβανική χωροφυλακή από τον ελληνικό στρατό κατά την αποχώρησή του.

Η αλβανική κυβέρνηση οδηγήθηκε σε συμβιβασμό και στις 17 Μαρτίου υπογράφτηκε Πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο αναγνώριζαν την αυτονομία της Β. Ηπείρου και δεσμεύονταν για την διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία αλλά και την θρησκευτική ελευθερία του ελληνικού πληθυσμού.

Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας ποτέ δεν τέθηκε σε ουσιαστική εφαρμογή. Μετά τη λήξη των διαπραγματεύσεων, καθώς είχε ήδη ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η αλβανική κυβέρνηση καταρρέει και ο Βήντ αποχωρεί από τη χώρα. Οι επαναστάτες σκόπευαν, καθοδηγούμενοι από τους Νεότουρκους, να αποκαταστήσουν την τούρκικη κυριαρχία στην χώρα.

Με πληροφορίες από sansimera.gr, viadiplomacy.gr, Fhw.gr, Καθημερινή