1. Τότε: Πριν από 2500 χρόνια ακριβώς

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν κατά γενική ομολογία ικανότατοι μαχητές, επιδεικνύοντας απόλυτη τάξη και πειθαρχία, ως αποτέλεσμα επίπονης εκπαίδευσης, υψηλού φρονήματος, σωστής οργάνωσης και κατάλληλου εξοπλισμού. Ο Έλληνας οπλίτης ήταν ελεύθερος πολίτης και έκανε το χρέος του προς την πατρίδα σε περίοδο πολέμου, ως στρατιώτης βαρέως πεζικού, αποτελώντας το δομικό στοιχείο της οπλιτικής φάλαγγας. Έφερε βαρύ οπλισμό που ξεπερνούσε τα 25 κιλά, αποτελούμενο κυρίως από ασπίδα, δόρυ, ξίφος, περικεφαλαία και ενίοτε θώρακα. Η φάλαγγα ήταν μία πυκνή παραλληλόγραμμη διάταξη οπλιτών, συνήθως με βάθος οκτώ γραμμών, όπου η κατά παράγγελμα επικάλυψη των ασπίδων επέτρεπε μια άκαμπτη και ανθεκτική γραμμή μετώπου. Η κύρια τακτική ήταν ο δορατισμός, δηλαδή η μαζική νύξη με τα δόρατα, πάνω, κάτω και ενδιάμεσα από το τείχος των ασπίδων, ακολουθούμενη από τον ωθισμό, δηλαδή την άσκηση μεγάλης πίεσης στον εχθρό από τις ασπίδες του πρώτου ζυγού, όπου συσσωρευόταν το συνδυασμένο αποτέλεσμα όλων των ανδρών του στίχου, με σκοπό τη δημιουργία ρήγματος στην αντίπαλη παράταξη. Σε πολλές περιπτώσεις, το θέαμα και μόνο της επέλασης της φάλαγγας υπό τις ιαχές των οπλιτών της ήταν αρκούντως τρομαχτικό, ώστε να τρέψει τους βαρβάρους σε φυγή.

Η αρχαία Οπλιτική Φάλαγγα: ο κάθε οπλίτης φέρει βαρύ (και ακριβό) οπλισμό, ενώ το σύνολο των οπλιτών, με κατάλληλη εκπαίδευση, οργάνωση και υψηλό φρόνημα, αποτελεί έναν ισχυρότατο σχηματισμό μάχης.

Η πολεμική αυτή ικανότητα διασφάλισε σε μεγάλο βαθμό την ευημερία, αποκρούοντας Πέρσες, Καρχηδόνιους και Ετρούσκους (5ος αι. π.Χ.), και προωθώντας τον εμπορικό και οικιστικό αποικισμό ανά τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο. Συνεπώς επέτρεψε την ανάπτυξη του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, επιτυγχάνοντας υπό την ηγεσία του Μεγ. Αλεξάνδρου τη μέγιστη δυνατή εξάπλωση – επικράτηση έως την Ινδία. Πέραν της τακτικής, θα πρέπει να σημειωθεί και η ευρηματικότητα, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την ιδιοφυΐα του Διάδη του Πελλαίου, αρχιμηχανικού του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου, καθώς και του Αρχιμήδη, οι μηχανισμοί του οποίου συνέβαλαν στην άμυνα των Συρακουσών. Η σταδιακή απώλεια της μαχητικής ικανότητας οδήγησε στην υποταγή της Ελλάδας στην αρχαία Ρώμη – συνώνυμο της δύναμης (2ος αι. π.Χ.). Αργότερα, στους βυζαντινούς χρόνους, ανεδείχθη το ελληνοχριστιανικό πλέον πνεύμα και, όσο ήμασταν στρατιωτικά ισχυροί, υπήρξε σχετική πρόοδος και ευημερία. Αντιθέτως, η σταδιακή εξάρτηση από ξένους μισθοφόρους και η στρατιωτική αδυναμία οδήγησε στην ήττα του Μαντζικέρτ (1071 μ.Χ.) και αργότερα στην Άλωση (1453 μ.Χ.).

Η σύντομη αυτή ιστορική αναδρομή κρίθηκε σκόπιμη για την καλύτερη κατανόηση της πρόσφατης ιστορίας και των τρεχουσών γεωπολιτικών εξελίξεων. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η ειρήνη δεν είναι δεδομένη, ούτε αυτονόητη. Θα πρέπει να διασφαλίζεται διά της στρατιωτικής ισχύος. Επίσης, διαπιστώνουμε ότι ο κύριος εχθρός τα τελευταία 950 χρόνια είναι η γείτων εξ ανατολών, Τουρκία. Από την οποία μας απελευθέρωσαν οι πρόγονοί μας προ 200 ετών ακριβώς, με το αίμα τους.

Η στρατιωτική ισχύς σε συνδυασμό με τη χρήση “ειδικών όπλων” εγχώριας ανάπτυξης, όπως το εικονιζόμενο Υγρόν Πυρ, συνέβαλε στην υπερχιλιετή επιβίωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αντίθετα, η στρατιωτική παρακμή και η σταδιακή εξάρτηση από ξένους μισθοφόρους οδήγησε στην πτώση της.

2. Λίγο Πριν

Επιστρέφοντας στη σύγχρονη εποχή και εξετάζοντας τον τελευταίο μισό αιώνα, διακρίνονται ορισμένα μεγάλα αμυντικά προγράμματα, όπως αυτό στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ‘70 που έθεσε τις βάσεις της σύγχρονης ΠΑ και συνεχίστηκε με την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας (πολύ πριν υπάρξει η αντίστοιχη τουρκική), καθώς και η περιβόητη “αγορά του αιώνα” στην δεκαετία του ‘80. Τελευταίο ήταν αυτό που ακολούθησε την κρίση των Ιμίων. Δυστυχώς, εκεί υπήρξε σωρεία περιπτώσεων κακοδιαχείρισης και “ωφέλιμων πληρωμών”, με αποτέλεσμα να διωχθούν και οι δύο Υπουργοί Εθνικής Αμύνης που πρωταγωνίστησαν. Στη συνέχεια, τα εξοπλιστικά θεωρήθηκαν εκ προοιμίου “αμαρτωλά”, αν και οι συνολικές αμυντικές δαπάνες ωχριούσαν μπροστά σε άλλες δαπάνες, όπως τα ολυμπιακά έργα, τα δημόσια έργα ή η υγεία. Έκτοτε, ελάχιστα έχουν γίνει, παρότι ο κίνδυνος παραμένει.

Τα τελευταία 10 χρόνια, η κρίση έχει οδηγήσει σε δραματική μείωση των αμυντικών δαπανών και ιδίως των εξοπλιστικών. Ακόμα χειρότερα, το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο περί προμηθειών αμυντικού υλικού πρακτικά δεν επιτρέπει τη σύναψη συμβάσεων, ιδίως συμβάσεων εν συνεχεία υποστήριξης. Η σχετική νομοθεσία, δηλαδή κατά βάση ο νόμος 3978/11, μαζί με τις συναφείς διατάξεις των ν. 3433/06, 3883/10, 4407/16, καθώς και δεκάδων άλλων νόμων, είναι προσανατολισμένη ουσιαστικά σε μεγάλες προμήθειες, όπου, με σκοπό την αποφυγή των αμαρτιών του πρόσφατου παρελθόντος, υπάρχουν πολλές εγγυήσεις και υπερβολικές απαιτήσεις για τους υποψήφιους προμηθευτές. Η κρίση όμως δεν επέτρεπε μεγάλες προμήθειες, παρά μόνο προγράμματα υποστήριξης, κατά κανόνα χαμηλότερης αξίας. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στο θεσμικό πλαίσιο, καθώς και τα Επιτελεία συχνά προβαίνουν σε υπερβολικές απαιτήσεις, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν συνάδουν με τα διαθέσιμα κονδύλια. Με απλά λόγια, απαιτούμε από τους υποψήφιους προμηθευτές πάρα πολλά, με λίγα χρήματα και με υψηλό ρίσκο για αυτούς. Και όλα αυτά, σε ένα θολό και ασαφές θεσμικό πλαίσιο, μέσα από εξαιρετικά περίπλοκες και επίπονες γραφειοκρατικές διαδικασίες, καθώς είναι πρακτικά αδύνατη η προμήθεια αμυντικού υλικού, ακόμα και χαμηλής αξίας, χωρίς την ενεργοποίηση υποπρογράμματος (ολοκληρωμένης πρότασης). Οι συχνές επισκέψεις εισαγγελέων που διερευνούν παλαιότερες υποθέσεις επιδεινώνουν έτι περαιτέρω το κλίμα, ιδίως για τους επιτελείς των Γενικών Επιτελείων και της ΓΔΑΕΕ, οι οποίοι ενίοτε δρουν υπό καθεστώς φόβου. Η όλη υπόθεση προσομοιάζει με το μαρτύριο του Σίσυφου, τόσο για τους επιτελείς, όσο και για τους υποψήφιους προμηθευτές.

Εκπαιδευτικό αεροσκάφος (Α/Φ) βασικού σταδίου Τ-6Α Texan II. Οι επανειλημμένες προσπάθειες για σύναψη σύμβασης εν συνεχεία υποστήριξης δεν έχουν τελεσφορήσει. Αν και η προμήθεια περιελάμβανε 45 Α/Φ (υπερβολικά μεγάλος αριθμός σε σχέση με τις ανάγκες μας), κατά την τελευταία δεκαετία παρατηρούνται πολύ χαμηλές διαθεσιμότητες. Λαμβάνοντας υπόψη και την παλαιότητα του Α/Φ προκεχωρημένης εκπαίδευσης Τ-2Ε Buckeye, καθίσταται προφανές ότι αντιμετωπίζονται προβλήματα στη ροή εκπαίδευσης των νέων Ιπταμένων.

Ως εκ τούτου, σχεδόν όλοι οι διαγωνισμοί εν συνεχεία υποστήριξης που προκηρύχθηκαν τα τελευταία 10-15 χρόνια, τόσο για την ΠΑ, όσο και για τους άλλους Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), απέβησαν άγονοι, καθώς συχνά δεν εμφανιζόταν κανείς υποψήφιος προμηθευτής με τους όρους που είχαν τεθεί, ενώ υπήρξαν πολλές περιπτώσεις όπου ακόμα και οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν ήταν σε θέση να τους ικανοποιήσουν! Ως παραδείγματα αναφέρονται η ματαίωση του παλαιότερου διαγωνισμού για την υποστήριξη των Μ2000/-5, η επανειλημμένη προκήρυξη διαγωνισμών υποστήριξης για τα εκπαιδευτικά Τ-6 αλλά και οι ανάλογες προσπάθειες για τα ελικόπτερα ΝΗ-90 του ΣΞ. Διαπιστώνεται ότι, μετά την εκπνοή του παλαιότερου θεσμικού πλαισίου (ΠΔ 284/89), με το οποίο πραγματοποιήθηκε το τελευταίο αμυντικό πρόγραμμα (κατά κανόνα με απευθείας αναθέσεις), η ΓΔΑΕΕ έχει καταφέρει να συνάψει ελάχιστες συμβάσεις, πέραν των διακρατικών συμφωνιών, οι οποίες αποτελούν εξαίρεση του νόμου. Πιο συγκεκριμένα, σε διάστημα σχεδόν μίας δεκαετίας, η ΓΔΑΕΕ έχει υπογράψει για την ΠΑ μόνο μία (1) σύμβαση με βάση τις προβλέψεις του ν. 3978/11 (την υπ’ αριθμ. 005Γ/17), για το ΠΝ δύο (2) συμβάσεις και για τον ΣΞ μηδέν (0)… Εκ των πραγμάτων λοιπόν, διαπιστώνεται ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο έχει αποτύχει οικτρά, αν και τα προβλήματα σαφώς και δεν περιορίζονται στον ν. 3978/11.

3. Τώρα

Εν ολίγοις, ανεξαρτήτως Υπουργών, Κυβερνήσεων, καλών ή κακών επιλογών κλπ, ο ελληνικός λαός μετά τα Ίμια έδωσε από το υστέρημά του πολλά χρήματα για να εξοπλισθεί η χώρα. Έτσι, κατά την δεκαετία του 2000, η ΠΑ, καθώς και οι ΕΔ εν γένει, παρέλαβαν ικανότατα οπλικά συστήματα. Όμως, από το 2010 και μετά, το ακατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με την κρίση και τους μειωμένους εξοπλιστικούς προϋπολογισμούς, έχουν δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα υποστήριξης σχεδόν στο σύνολο των οπλικών συστημάτων. Ως εκ τούτου, εμφανίζονται μη αποδεκτές διαθεσιμότητες στα εκπαιδευτικά και μεταγωγικά αεροπλάνα, στα ελικόπτερα έρευνας & διάσωσης, στα ιπτάμενα ραντάρ, στα μαχητικά Μ2000/-5, ενώ ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζονται σε ορισμένα επίγεια ραντάρ και αντιαεροπορικά συστήματα. Αυτά είναι ήδη εν πολλοίς γνωστά, από δημοσιεύματα ή ακόμα και από επίσημες ενημερώσεις. Σε κάθε περίπτωση, το πτητικό έργο δεν κρύβεται: το αεροπλάνο κάνει θόρυβο όταν απογειώνεται… Η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη (αν και απέχει από το επιθυμητό) στα F-16 και στα Patriot, καθώς αυτά υποστηρίζονται μέσω FMS και NSPA, δηλαδή διακρατικές συμφωνίες που παρακάμπτουν τις προβλέψεις του νόμου.

Μαχητικό Α/Φ Mirage 2000-5 SEG52, με πλήρη φόρτο από 4 πυραύλους αέρος-αέρος MICA IR, 2 MICA ΕΜ, έναν πύραυλο πλεύσης SCALP EG και δύο δεξαμενές καυσίμου. Μετά από προσπάθειες άνω των 10 ετών για την εν συνεχεία υποστήριξή τους, προσφάτως υπεγράφησαν οι συναφείς συμφωνίες-πλαίσιο, ως νομοθετική ρύθμιση και όχι στο πλαίσιο του ν. 3978/11. Εντός των επομένων μηνών, αναμένονται οι πρώτες εκτελεστικές συμβάσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν την τοποθέτηση παραγγελιών για προμήθεια και επισκευή υλικών.

Η χαμηλή διαθεσιμότητα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην εκπαίδευση και την απόδοση του προσωπικού, επιχειρησιακού και τεχνικού, παρά τις προσπάθειες του τελευταίου να διατηρήσει τα συστήματα εν ενεργεία. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν επιπτώσεις στην στρατιωτική ισχύ, καθώς και στην αποτροπή. Τέλος, η εικόνα εγκατάλειψης που παρουσιάζεται έχει αντίκτυπο και στο ηθικό του προσωπικού.

Δεν επιτρέπεται πλέον να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας: ουδέν κρυπτόν υπό του ηλίου. Ο εχθρός γνωρίζει επαρκώς τι συμβαίνει και παραμονεύει, με σκοπό να εκμεταλλευτεί την αδυναμία μας, όπως έκανε τα τελευταία 950 χρόνια… Προς τούτο, έχει αναπτύξει αξιοθαύμαστη αμυντική βιομηχανία, έχοντας κατασκευάσει πυραύλους πλεύσης (cruise), αέρος-αέρος, επιφανείας-επιφανείας και βαλλιστικούς, πολλές εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροχήματα διαφόρων κατηγοριών (οπλισμένα ή μη), συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου κλπ. Επίσης, έχει προμηθευτεί το πολύ εξελιγμένο αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Παράλληλα, έχει ήδη ξεκινήσει την εγχώρια ανάπτυξη μαχητικού χαμηλής παρατηρησιμότητας (στελθ), ενώ δεν έχει εγκαταλείψει τις προσπάθειες προμήθειας του περιβόητου F-35. Κυρίως όμως, η γείτων διαθέτει 200 F-16, αντίστοιχα των δικών μας Block 52+Adv., πέραν των παλαιότερων F-16 Block 30 και F-4.

Προσφάτως και υπό τον “φόβο” που κάποιοι διαχέουν περί θερμού επεισοδίου, γίνεται ξανά λόγος για μεγάλες αμυντικές προμήθειες, κυρίως για την ΠΑ και το ΠΝ. Όσον αφορά την ΠΑ, αναμφισβήτητα θα πρέπει να προγραμματιστεί η ανανέωση του στόλου των μαχητικών, καθώς π.χ. τα F-4, παρά την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών τους, πλησιάζουν πλέον τον μισό αιώνα λειτουργίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στις δυνατότητες, τη διαθεσιμότητα και το κόστος υποστήριξης. Όμως, τα κόστη προμήθειας και εισαγωγής νέων τύπων είναι πολύ μεγάλα, ενώ μία τέτοια ενέργεια θα αποδώσει τουλάχιστον σε μία πενταετία από τη στιγμή που θα υπογραφεί η σχετική σύμβαση. Παράλληλα, δεν φαίνεται να γίνονται ουσιαστικές κινήσεις για την επαναφορά σε επιχειρησιακή κατάσταση των υφιστάμενων οπλικών συστημάτων, παρότι αυτό είναι το μόνο που μπορεί να εξασφαλίσει επαρκή ισχύ αποτροπής σε σύντομο χρονικό διάστημα και με λελογισμένο κόστος.

Μεταγωγικό C-27J Spartan. Οι προσπάθειες για σύναψη σύμβασης εν συνεχεία υποστήριξης δεν έχουν ευοδωθεί. Ως εκ τούτου, εμφανίζουν χαμηλή διαθεσιμότητα, αδυνατώντας να βοηθήσουν τα παλαιότερα C-130 (τα οποία επίσης παρουσιάζουν χαμηλή διαθεσιμότητα).

Επειδή λοιπόν η κατάσταση απαιτεί άμεσες ενέργειες και δεδομένου ότι θα είμαστε μόνοι μας σε οποιαδήποτε δύσκολη περίσταση, όπως άλλωστε έχει ειπωθεί επανειλημμένως τελευταία από έγκυρα χείλη, εντός και εκτός της χώρας, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση της διαθεσιμότητας και τη βελτίωση της μαχητικής ικανότητας των υπαρχόντων συστημάτων. Εάν συμβεί κάποιο θερμό ή θερμότερο επεισόδιο σήμερα, δεν θα έχει έννοια μία παραγγελία που θα ξεκινήσει να υλοποιείται σε μια πενταετία, ούτε θα βοηθήσει η λεγόμενη “εξοπλιστική διπλωματία”, όπως δεν βοήθησε το ‘74 ή το ‘96.

Ένα Erieye EMB-145 AEW&C συνοδευόμενο από ένα Μ2000 και ένα F-16. Η ΠΑ διαθέτει 4 ιπτάμενα ραντάρ. Πόσα εξ αυτών είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμα να επιχειρήσουν, δεδομένου ότι δεν υπεγράφη ποτέ σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης;

4. Και τώρα;

Κατόπιν τούτων, προτείνονται τα ακόλουθα:

α.         Αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών. Είναι πασιφανές ότι κονδύλια της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ ετησίως για όλες τις ΕΔ δεν επαρκούν ούτε καν για την υποτυπώδη συντήρηση, πόσο μάλλον για την αναβάθμιση και την ανανέωση του στόλου μας. Υπενθυμίζεται ότι και ο οπλισμός του αρχαίου Έλληνα οπλίτη κόστιζε αρκετά…

β.         Εξορθολογισμός του θεσμικού πλαισίου περί προμηθειών αμυντικού υλικού, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές απαιτήσεις των ΕΔ και τα διατιθέμενα κονδύλια, απλοποιώντας τις διαδικασίες ιδίως για τα προγράμματα εν συνεχεία υποστήριξης. Η ενέργεια αυτή είναι εκ των ων ουκ άνευ, καθώς ακόμα κι αν π.χ. δημιουργούσαμε Ταμείο Άμυνας και συνεισέφεραν μεγάλα ποσά όλοι οι Έλληνες εφοπλιστές, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο αυτά να αξιοποιηθούν, λόγω των δυσχερειών που παρουσιάζει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.

Το κινητό 3D ραντάρ μεγάλης εμβελείας AR327 Commander της BAE Systems. Η ΠΑ διαθέτει 5 ραντάρ αυτού του τύπου. Πόσα εξ αυτών παραμένουν εν ενεργεία, δεδομένου ότι δεν υπάρχει σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης εν ισχύ;

γ.          Ταχείες ενέργειες με σκοπό τη σύναψη συμβάσεων εν συνεχεία υποστήριξης για την αποκατάσταση της διαθεσιμότητας, την επαναπιστοποίηση των όπλων και την έστω και περιορισμένη αναβάθμιση των υφιστάμενων οπλικών συστημάτων που συμβάλλουν στην αποτροπή, ενώ παράλληλα θα πρέπει να γίνει ένα συμμάζεμα, με απόσυρση παλαιών και ακατάλληλων συστημάτων. Στα προγράμματα υποστήριξης, δεν θα πρέπει να δαιμονοποιείται η απευθείας ανάθεση ή πιο ορθά η “διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού”, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις μόνον η κατασκευάστρια εταιρεία είναι σε θέση να υποστηρίξει επαρκώς ένα σύγχρονο οπλικό σύστημα. Σήμερα, ακόμα και το πιο απλό σύστημα περιλαμβάνει εξειδικευμένα ηλεκτρονικά υποσυστήματα, που καθιστούν δύσκολη έως αδύνατη την συντήρησή του από κάποιον τρίτο. Για να το πούμε διαφορετικά, αποτελεί υπεκφυγή να προκηρύσσεται διαγωνισμός για την συντήρηση ενός συστήματος όταν είναι γνωστό τοις πάσι ότι δεν υποστηρίζεται από κάποιον άλλον πέραν του κατασκευαστικού οίκου, ενώ ανάλογες ενέργειες ενίοτε εκθέτουν τη χώρα, δείχνοντας παντελή έλλειψη επίγνωσης της κατάστασης. Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται απαραίτητη η διαδικασία του τεχνικού διαλόγου, η οποία βοηθά τους επιτελείς να εκπονήσουν προδιαγραφές και ειδικούς όρους που να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες της αγοράς και στα διαθέσιμα κονδύλια, ενώ αναδεικνύει εάν υπάρχουν ένας ή περισσότεροι υποψήφιοι προμηθευτές. Επισημαίνεται ότι οι υπερβολικές απαιτήσεις δεν διασφαλίζουν το συμφέρον της Υπηρεσίας αλλά οδηγούν με βεβαιότητα σε (ακόμα) έναν άγονο διαγωνισμό.

δ.          Προμήθεια κρισίμων συστημάτων χαμηλής αξίας, όπως ραντάρ, αντιαεροπορικών συστημάτων βραχέως βεληνεκούς, επίγειων συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου, τακτικών δικτύων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών (εξετάζοντας ακόμα και εμπορικά συστήματα, τα οποία θα τροποποιηθούν καταλλήλως) και λοιπών “έξυπνων” λύσεων, με στόχο τη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων με το χαμηλότερο κόστος.

ε.          Εξέταση δυνατότητας προμήθειας κύριων αμυντικών συστημάτων μείζονος οικονομικής αξίας, δηλαδή νέων μαχητικών και μεγάλων αντιαεροπορικών συστημάτων. Εδώ θα πρέπει να εξετασθεί και η περίπτωση διενέργειας διεθνούς διαγωνισμού, με σκοπό την επίτευξη της βέλτιστης προσφοράς, με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας, στο πρότυπο π.χ. του πρόσφατου διαγωνισμού του Βελγίου ή των εν εξελίξει προγραμμάτων της Ελβετίας και της Φινλανδίας. Αποτελεί σχήμα οξύμωρο το γεγονός ότι ό,τι έχουμε προμηθευτεί είναι με απευθείας ανάθεση, ενώ στη συνέχεια προκηρύσσουμε διεθνείς διαγωνισμούς για την υποστήριξή τους. Θα έπρεπε να γίνεται ακριβώς το αντίθετο…

Το κινητό αντιαεροπορικό σύστημα βραχέως βεληνεκούς Crotale NG/GR. Πόσα παραμένουν εν ενεργεία, δεδομένου ότι δεν υπεγράφη ποτέ σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης;

στ.        Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να επιδιώκεται η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, δημόσιας και ιδιωτικής, με σκοπό την ασφάλεια εφοδιασμού, την αυτονομία και αυτάρκεια υποστήριξης. Η ανάθεση έργου στην εγχώρια βιομηχανία θα πρέπει να εξετάζεται ως επένδυση, με στόχο τη διατήρηση θέσεων εργασίας υψηλού επιπέδου, την αναχαίτιση του φαινομένου φυγής των νέων (braindrain) και μεσο/μακροπρόθεσμα την επιδίωξη εξαγωγών και την εισροή συναλλάγματος. Η εμπλοκή της αμυντικής βιομηχανίας στην υποστήριξη θα πρέπει να τίθεται ως απαράβατος όρος στους διαγωνισμούς προμήθειας, με σκοπό την αξιοποίησή της, τόσο στο εσωτερικό, όσο και για διαγωνισμούς προμήθειας από το εξωτερικό.

Το νέο εκπαιδευτικό αεροσκάφος σταδίου επιλογής Tecnam P2002JF, έμπροσθεν δύο παλαιότερων Α/Φ Τ-41D. Ίσως η μοναδική προμήθεια νέου συστήματος της ΠΑ κατά την τελευταία δεκαετία (πέραν του προγράμματος αναβάθμισης των F-16). Φυσικά, όχι με το θεσμικό πλαίσιο περί προμηθειών αμυντικού υλικού (ν. 3978/11 κλπ) αλλά με τον 4412/16 περί Δημόσιων Συμβάσεων…

5. Εν Κατακλείδι

Η δεκαετής απραξία έχει οδηγήσει τις ισχυρές ΕΔ που είχαμε το 2010 σε μη αποδεκτή κατάσταση. Όμως, οι καιροί ου μενετοί. Η Ηγεσία έχει ιστορικές ευθύνες, τις οποίες θα πρέπει να αναλάβει άμεσα:

α.         Ο νέος Α/ΓΕΕΘΑ, μαζί με τους Αρχηγούς των Κλάδων, οφείλουν να διαπιστώσουν την πραγματική κατάσταση και να ενημερώσουν ενδελεχώς την πολιτική ηγεσία, προτείνοντας ένα ρεαλιστικό σχέδιο για την ταχεία ανάκαμψη της μαχητικής ισχύος των ΕΔ, λαμβάνοντας υπόψη τις σημερινές οικονομικές συνθήκες. Η ευθύνη της στρατιωτικής ηγεσίας θα είναι πολύ μεγάλη σε περίπτωση αρνητικής έκβασης ενός θερμού επεισοδίου ή μίας θερμότερης διένεξης. Η λύση δεν είναι η εξαγγελία φαραωνικών αμυντικών προμηθειών, οι οποίες θα αρχίσουν να αποδίδουν στο απώτερο μέλλον. Απαιτούνται άμεσες ενέργειες για την επαναφορά της μαχητικής μας ισχύος με τα υπάρχοντα οπλικά συστήματα και με αιχμή του δόρατος την ΠΑ. Μετά, μπορούμε να σκεφτούμε και μακροπρόθεσμα.

β.         Ο νέος Γενικός Διευθυντής ΓΔΑΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει το έργο του προκατόχου του, ο οποίος είχε διαπιστώσει τις προαναφερθείσες αδυναμίες και είχε ξεκινήσει τις ανάλογες ενέργειες. Πρωτίστως θα πρέπει να επανεξετάσει το σχέδιο νόμου περί αμυντικών προμηθειών που είχε προταθεί για διαβούλευση και να προβεί σε ακόμα βαθύτερες τομές, με σκοπό την απλοποίηση των διαδικασιών και την εκλογίκευση των απαιτήσεων της Υπηρεσίας. Παράλληλα, θα πρέπει να εξετάσει την γενικότερη οργάνωση της ΓΔΑΕΕ, η οποία παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει έχει επιδείξει πολύ μικρό έργο, όσον αφορά τον αριθμό των υπογεγραμμένων συμβάσεων.

γ.          Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ θα πρέπει να διασφαλίσει τα απαιτούμενα κονδύλια για τις ΕΔ και να προβεί στις απαραίτητες νομοθετικές κινήσεις στο πνεύμα των ανωτέρω. Η Κυβέρνηση θα πρέπει να σταθεί αρωγός, δίνοντας προτεραιότητα στο ΥΠΕΘΑ, ενώ θα πρέπει να δώσει λύσεις στα σοβαρά θέματα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Το “εξάμηνο προσαρμογής” κατά το οποίο επιδεικνύεται κάποια ανοχή έχει παρέλθει. Ο χρόνος πλέον κυλά αμείλικτα, ενώ οι εξελίξεις μπορεί να είναι ραγδαίες. Και φυσικά τότε κανείς δεν πρόκειται να έρθει να μας σώσει.

Δεν μπορούμε να “αποδράσουμε” από την Γεωγραφία και την Ιστορία μας. Θα πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως έθνος, έναντι των προηγούμενων και των επόμενων γενεών, και να πράξουμε τα δέοντα, ανακτώντας τάχιστα την απαιτούμενη στρατιωτική ισχύ, εάν θέλουμε την ειρήνη. Η συνεχής επίκληση του διεθνούς δικαίου πλησιάζει τα όρια του αστείου, εάν δεν συνδυάζεται με ισχυρό Στρατό, Ναυτικό και Αεροπορία…

Πηγή: Βελισσάριος