STRATEGIKA 51   12/01/2020 

Η απάντηση του Ιράν στη στοχευόμενη δολοφονία του στρατηγού Κασέμ Σουλαϊμάνι και του Ιρακινού δεύτερου στη κατάταξη διοικητή των λαϊκών μονάδων κινητοποίησης στη Βαγδάτη αποτελούταν από ένα φράγμα βαλλιστικών πυραύλων εδάφους-έδαφος σε δύο αμερικανικές βάσεις (και όχι ιρακινές όπως αναφέρθηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης) στην επαρχία Al-Anbar (δυτικό Ιράκ) και στην ημιαυτόνομη περιοχή του Κουρδιστάν στο Ιράκ (στα βόρεια). Η πιθανότητα κυκλικού σφάλματος των ιρανικών πυραύλων δεν ξεπέρασε τα 2 ή 3 μέτρα και κανένας από τους ιρανικούς πυραύλους δεν ανιχνεύτηκε από τις αμερικανικές αντί-πυραυλικές άμυνες στο Ιράκ. Αυτό το γεγονός αποκαλύπτει τη τρομακτική αποτελεσματικότητα των ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων και το γεγονός ότι η Τεχεράνη φέρεται να είχε προειδοποιήσει τη διεφθαρμένη και υπέρ των ΗΠΑ εξουσία της Βαγδάτης πριν από τις επιδρομές δεν αλλάζει αυτό το βασικό δεδομένο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ισχυρίστηκαν ότι αυτή η βαλλιστική επίθεση δεν προκάλεσε παρά μόνο ελάχιστες υλικές ζημιές και δεν ανέφερε καμία ανθρώπινη απώλεια. Αυτό αρκούσε για να μπορέσει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ να δηλώσει ότι το Ιράν είχε υποχωρήσει και ότι δεν χρειαζόταν να αντιδράσει.

Η ιρανική αεροπορική άμυνα κατάρρευσε κατά λάθος την ίδια νύχτα ένα Boeing 737-800 της Ukraine International Airlines (πτήση 752) της γραμμής Τεχεράνη-Κίεβο. Το πολιτικό αεροσκάφος φέρεται να χτυπήθηκε από βλήμα TOR M-1, ο χειριστής του οποίου είχε λιγότερο από δέκα δευτερόλεπτα για να αποφασίσει εάν θα πιέσει ή όχι το κουμπί εκτόξευσης χωρίς να αναφερθεί στην ιεραρχία του. Τα ιρανικά ραντάρ ήταν όλα “ενεργοποιημένα” από πλαστές επιθέσεις με περισσότερες από 170 εχθρικές απειλές. Μια μεγάλη επίθεση στον κυβερνοχώρο συνέπεσε με την απογείωση δώδεκα αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών και drones που προσομοίωναν μια αεροπορική επίθεση που στόχευε σε στόχους εντός του Ιράν. 

Τουλάχιστον δύο drones των ΗΠΑ με ισχυρές δυνατότητες ηλεκτρομαγνητικής παρεμβολής συμμετείχαν σε αυτόν τον άγνωστο τύπο επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Η Τεχεράνη έχει αναλάβει την ευθύνη για την τραγωδία της απώλειας του ουκρανικού Boeing 737-800 και το θάνατο όλων των επιβατών του και ζήτησε επίσημα συγγνώμη από την Ουκρανία. Η τελευταία ζητεί αποζημίωση. Το λάθος αυτό, επίσης, αναβίωσε το θυμό ορισμένων τμημάτων του ιρανικού πληθυσμού εναντίον των ηγετών του.

Αυτή είναι η ιδανική ευκαιρία για την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της να επανενεργοποιήσουν το σχέδιο μιας αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν μέσω μιας έγχρωμης επανάστασης που θα υποστηρίζεται ή όχι από έναν υβριδικό πόλεμο.

Από τη μία πλευρά, υπάρχουν εκείνοι που είναι δυσαρεστημένοι με το θάνατο περισσότερων από εξήντα Ιρανών πολιτών στη καταστροφή του ουκρανικού Boeing από έναν πύραυλο έδαφος-αέρα της αεράμυνας του Σώματος των Φρουρών της Ιρανικής Επανάστασης. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια μεγαλύτερη μάζα που εξαγριώθηκε από τις εκθέσεις περί εσκεμμένης επιείκειας της ανταπόκρισης του Ιράν προς τις αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ και για μεγάλο μέρος της ιρανικής γνώμης, το γεγονός αυτό δεν έχει κανένα νόημα. Τέλος, η πλειοψηφία είναι πολύ δυσαρεστημένη από τις πολύ δύσκολες οικονομικές συνθήκες, άμεσες συνέπειες των επί σειράς οικονομικών και χρηματοοικονομικών κυρώσεων που πλήττουν την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν.

Τα γεγονότα αυτά επιβεβαίωσαν επίσης ότι η πλειοψηφία των Ιρακινών ήταν πάντοτε υπέρ της διατήρησης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας που εξέφρασαν τη λύπη τους από τη μερική απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ το 2011. Είτε στο δρόμο είτε στα κοινωνικά δίκτυα, η πλειοψηφία των Ιρακινών επιθυμεί τη διατήρηση μιας αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στο Ιράκ και αν αναφερθούμε στην ιρακινή κυβέρνηση, η οποία συχνά αναφέρεται λανθασμένα ως προ-ιρανική, οι εξεγερμένοι που αντιστάθηκαν «σε αυτό που ονόμαζαν κατοχή του Ιράκ από το 2003 έως το 2008» δεν αντιπροσώπευαν ποτέ περισσότερο από το 0,4% του πληθυσμού του Ιράκ και το 2,5% για όλους τους συμπαθούντες τους στην καλύτερη περίπτωση. Εξάλλου, για όλα τα στελέχη του Ιράκ μετά το 2003 μέχρι σήμερα, όλοι όσοι πήραν τα όπλα εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ ταξινομούνται ως τρομοκράτες και αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι από τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας. Οι νέοι, υπερ-συνδεδεμένοι, Ιρακινοί δεν μπορούν να φανταστούν τη χώρα τους για ένα δευτερόλεπτο χωρίς την παρουσία αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων για τις οποίες είναι πολύ περήφανοι. Πρόκειται για ένα τύπο συνδρόμου πανομοιότυπο με αυτό που πλήττει τους νέους ανθρώπους στο Χονγκ Κονγκ. 

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ιράκ δεν μπορεί να καταταχθεί ως τμήμα του άξονα Δαμασκού-Τεχεράνης και ότι αυτή η χώρα δεν είναι μόνο ο ασθενέστερος κρίκος στον άξονα αυτό στον οποίο δεν ανήκει, αλλά ότι αποτελεί μια βάση υποστήριξης των αμερικανικών δυνάμεων (και αυτών του ΝΑΤΟ), από τις οποίες συντονίζονται οι υβριδικές επιχειρήσεις πολέμου που στοχεύουν τόσο τη Συρία όσο και το Ιράν.  

Αναμφισβήτητα, η ιρανική ηγεσία έχει κάνει μια σειρά από λάθη, από τη απίστευτη χαλαρότητα του περιβάλλοντος του υποστράτηγου Σουλεϊμανί έως τη καταστροφή του ουκρανικού Boeing, συμπεριλαμβανομένης του αξιοθρήνητου θανατηφόρου ποδοπατήματος στην κηδεία του πρώην διοικητή της δύναμης al-Quds κατά τη διάρκεια της οποίας οι Ιρανοί ηγέτες δεν έπρεπε να ενθάρρυναν μια συναισθηματική υπερ-εκμετάλλευση ενός τέτοιου γεγονότος με όλους τους κινδύνους που θα μπορούσε να προκαλέσει. 

Τώρα είναι με τη πλάτη στο τείχος έναντι των δικών τους πληθυσμών, των οποίων ο θυμός κινδυνεύει να εκμεταλλευτεί για γεωστρατηγικούς σκοπούς. Η δικέφαλη φύση της εξουσίας στο Ιράν κατέληξε να βλάπτει τα στρατηγικά συμφέροντα του Ιράν. 

Ένα μεγάλο μέρος των ιρανών αξιωματούχων παραχωρεί μια υπερβολική εμπιστοσύνη στους Ευρωπαίους και στον νεοφιλελευθερισμό, ενώ η Ευρώπη δεν είναι τίποτα άλλο πλέον, παρά ένα ψηφιδωτό μικρών υποτελών κρατών της Ουάσιγκτον που δεν έχουν φωνή στη διεθνή σκηνή. Ένα άλλο τμήμα της ιρανικής εξουσίας συνέχισε να διατηρεί διάφορους μυστικούς δίαυλους επικοινωνίας με έναν αντίπαλο ο στόχος του οποίου είναι η εξόντωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας που ιδρύθηκε το 1979 και η αλλαγή του καθεστώτος στο Ιράν υπέρ των γεωστρατηγικών συμφερόντων της αυτοκρατορίας. 

Οι Σύροι το είχαν καταλάβει από το 2017. Και δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι η ιρανική στρατιωτική βοήθεια στη Δαμασκό μειώθηκε στο ελάχιστο από της άνοιξης του 2018. Η πολιτική, βέβαια, είναι η τέχνη των δυνατοτήτων και των συμβιβασμών, αλλά δεν μπορούμε επ ‘αόριστον να καλλιεργήσουμε δύο αντιφατικές και μη συγκλίνουσες επιλογές. Υπάρχουν στο κόρφο της ιρανικής κυβέρνησης πραγματικοί αφοσιωμένοι αγωνιστές της αντίστασης, αλλά είναι πολύ συχνά παραγκωνισμένοι από τους λεγόμενους “Bazarists” ήτοι την ιρανική έκδοση των “ολιγαρχών” για τους οποίους γνωρίζουμε ότι είναι ευνοϊκοί για μπίζνες και την εξομάλυνση των σχέσεων με τον δηλωμένο αντίπαλο για το κέρδος. 

Οι στρατηγιστές της Δαμασκού, παρότι έχασαν έναν Στρατό και χιλιάδες τόνους οπλικών συστημάτων, είναι πολύ πιο αποφασισμένοι και ασυμβίβαστοι.  Προσπάθησαν να συνεργαστούν με την ομάδα που αντιτάσσεται στους ολιγάρχες ή εκείνους που οι δυτικές χώρες αποκαλούν μετριοπαθείς έως ότου η ισορροπία δυνάμεων εντός της ιρανικής εξουσίας έγινε πιο ευνοϊκή για τη στρατηγική συνοχή.

Όλα αυτά είναι ξεπερασμένα. Το Ιράν αναγκάζεται σήμερα να αναπροσαρμόσει την πολιτική του και να αναζητήσει έναν τρόπο να υπερασπιστεί τον εαυτό του ενάντια στην απειλή ενός υβριδικού πολέμου, διότι ποτέ δεν θα υπάρξει άμεσος πόλεμος μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον. Η τελευταία πιστεύει ότι θα ήταν πιο συνετό να χρησιμοποιηθούν τα μέσα αποσταθεροποίησης που δοκιμάστηκαν κατά τη διάρκεια των αποκαλούμενων εγχρώμων επαναστάσεων. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει στο Ισραήλ να παραμείνει μακριά από πιθανή σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες. Η μπάλα είναι επομένως στη πλευρά της Τεχεράνης.

Μετάφραση Κ.Α.