του: Yektan Turkyilmaz 

Η κάποτε αναγνωρισμένη ”μουσουλμανική κυβέρνηση” της Τουρκίας κατείχε την πλειοψηφία των δημοκρατικών τουρκικών δομών, τα τελευταία 6 χρόνια έχει μία απότομη πτώση. Πολλαπλά επεισόδια αναταραχής έχουν συμβεί από την άνοιξη του 2013.

Η ήδη υπάρχουσα πολιτική ένταση εντός Κωνσταντινουπόλεως αυξήθηκε μετά την πολιτική διένεξη σχετικά με την κατασκευή ενός θεματικού πάρκου στο Γκεζί δημιουργώντας πολιτικές αναταραχές.

Λίγους μήνες αργότερα η πολιτική ελίτ έπεσε θύμα έρευνας και σύλληψης καθώς συνέβησαν πολλές υποθέσεις διαφθοράς με 25 συλλήψεις το καλοκαίρι του 2013.

Κουρδικές διαμαρτυρίες ενάντια στην κυβέρνηση καθώς απέτυχε να στηρίξει την πολιορκημένη πόλη Κομπανί οδηγώντας σε βίαιες αναταραχές το Φθινόπωρο του 2014. Εν τω μεταξύ ακολούθησε κύμα βομβιστικών επιθέσεων σε πόλεις.

Ένα κρίσιμο ζήτημα ήταν η αναβίωση του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος ΡΚΚ το 2015. Οι αγώνες οδήγησαν σε αστικό πόλεμο με αποτέλεσμα την καταστροφή κουρδικών πόλεων τον Ιούλιο του 2015.

Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα αυτών των συγκρούσεων ήταν το αποτυχημένο πραξικόπημα στις 15 Ιουλίου 2016.

Στις 24 Ιουνίου 2018 ο Ερντογάν ανεκυρήχθει πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας μετά από ένα δημοψήφισμα αρκετά αμφιλεγόμενο που προκάλεσε έντονες πολιτικές αντιδράσεις.

Ωστόσο το ισλαμιστικό κόμμα ΑΚΡ και το εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου  αλλά και στις εκλογές του δήμου Κωνσταντινουπόλεως έθεσαν αμφιβολίες για το πολιτικό μέλλον της Τουρκίας.

Τέλος στις 9 Οκτωβρίου οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας έκαναν μία αμφιβόλου ποιότητας εισβολή στις επαρχίες της Δυτικής Συρίας.

Η πολιτική σειρά των επεισοδίων δείχνει μετατόπιση στην Τουρκική πολιτική. Από την άλλη πλευρά η οξύτητα καθενός από αυτά τα περιστατικά διαφέρει ανάλογα με τον παρατηρητή και την συνολική του εικόνα.

Απαντήσεις στις ερωτήσεις ”τι σιγοβράζει στην Τουρκία” και ” τι επιπτώσεις θα έχει η πολιτική μετατόπιση των τουρκικών δομών στο μέλλον της Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Μεσογείου;” συχνά τείνουν να εκπονηθούν από τα παραπάνω χαρακτηριστικά καθένα από τα οποία είναι αρκετά δραματικό ώστε αποσπά την προσοχή του παρατηρητή από τα πρότυπα της αναδιάρθρωσης της πολιτικής ελίτ της Τουρκίας.

Αναλύοντας τα παραπάνω πολιτικά προβλήματα κυρίως μετά το 2016 βλέπουμε την αυτοαντίληψη της τουρκικής ελίτ καθώς και την ανάγκη για μία πηγή νομιμοποίησής της.

Μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος η τουρκική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να στηριχθεί αντλώντας νομιμοποίηση μόνο από εκλογικές διαδικασίες. Αντίθετα το μπλοκ του καθεστώτος άρχισε να αντλεί την νομιμότητά του από το αίμα των νεκρών την μέρα του πραξικοπήματος οι οποίοι πήραν τους δρόμους για να κυνηγήσουν τους κλητήρες. 

Με άλλα λόγια η κυρίαρχη ελίτ άρχισε να βλέπει τον εαυτό της ως μία επαναστατική πρωτοπορία που έχει το δικαίωμα να ασκεί ανεξέλεκτη πολιτική για την αναμόρφωση των πολιτικών κανόνων της εξουσίας .

Αυτή η προσπάθειά της φαίνεται από το γεγονός ότι προσπάθησε να διαλύσει το κράτος δικαίου και τις κοινωνικές δομές, να ρευστοποιήσει την γραφειοκρατία και να θεοποιήσει το ”φανταστικό” καθεστώς του Ερντογάν.

Γενικότερα αυτό που ξεχωρίζει από την τουρκική πολιτική ελίτ είναι ένας νεοφερμένος μάχιμος πολιτικός αυταρχισμός και η μοναδική σύγκλιση τριών παραγόντων: Η επαναστατική ελίτ με την προσωπική λατρεία, οι εσωτερικές μάχες εντός του κράτους και η πολιτική ψυχολογία που χαρακτηρίζεται από παράνοια.

Απώτερος σκοπός ήταν να δημιουργηθεί ένα κύμα φόβου εντός της τουρκικής κοινωνίας εναντίον Αλεβιτών, Κούρδων και Κομουνιστών στους οποίους εναντιώνεται η πολιτική ελίτ άμεσα ακόμα και στα υψηλότερα πολιτικά και γραφειοκρατικά κλιμάκιά της.

Η φιλοδοξία του Ερντογάν για εξουσία δημιούργησε ένα καθεστώς προοδευτικά βίαιο και αυταρχικό.

Όμως παρά το επαναστατικό αυτό καθεστώς, ο σχεδιαμός του στερείται μακρόπνου προγράμματος, συνεκτικής ιδεολογίας και ιδεολογικής πυξίδας ανθρωπίνου κεφαλαίου. Έτσι σε καταστάσεις κρίσης πολλές φορές η πολιτική ελίτ λειτούργησε αιφνιδιαστικά. Κάθε καταστροφή θεσμικού οργάνου άφηνε πίσω μία νέα άδεια κενή δομική πολιτικά θέση.

Ο Ερντογάν έδειξε ήδη σημάδια απώλειας του κυβερνητικού μπλοκ κυρίως μετά τις δημοτικές εκλογές και την δυσαρέσκεια στις τάξεις του ΑΚΡ μετά από αυτήν την πολιτική οπισθοδρόμηση στις 31 Μαρτίου. 

Ωστόσο η σκανδαλώδης απόφαση επανάληψης των εκλογών ήρθε να ταπεινώσει την ψηφοφορία και να αναδείξει το εύθραυστο μπλοκ του Ερντογάν αναδεικνύοντας την λατρεία στην προσωπικότητά του.

Η εισβολή στην Συρία το 2019 έβαλε ακόμα έναν ασταθή λίθο στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας.

Η στρατιωτική εισβολή σε κουρδικές περιοχές της Συρίας δεν είναι ακόμα ένας ελιγμός του Ερντογάν να προσκολληθεί στην Συρία, είναι μία πάγια πολιτική εκδίωξης του κουρδικού στοιχείου από πλευράς του κράτους. 

Η διχοτόμηση μεταξύ των τρωτών σημείων της πολιτικής και κοινωνικής ελίτ της Τουρκίας καταστρέφει την αυτοκρατορική της εικόνα και τροφοδοτεί μία αμυντική εργαλειοποίηση που δημιουργεί αστάθεια σε όλον τον κόσμο.

Το μελλοντικό πολιτικό πεπρωμένο της Τουρκίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους πολίτες εκτός συνόρων και από την δυναμική και τον οπαδισμό των διεθνών συμμάχων της σε ένα αυξανόμενο τουρκικό πολιτικό πρόβλημα.

πηγή: https://ahvalnews.com/turkey-politics/has-turkey-under-erdogan-become-war-regime