Μάρκος Τρούλης

Πολλές φορές τα ανέκδοτα κρύβουν μεγάλη σοφία. Όταν ένας ναυαγός βρέθηκε μόνος και αβοήθητος στη μέση του ωκεανού, προσευχήθηκε στον Θεό να τον σώσει. Κάθε φορά που προσευχόταν, περνούσε ένα καράβι το οποίο όμως έδιωχνε λέγοντας «Φύγετε, δεν σας χρειάζομαι, εμένα θα με βοηθήσει ο Θεός»! Όταν τελικά πνίγηκε και πήγε στον Παράδεισο, ρώτησε τον Θεό «Γιατί δεν άκουσες τις προσευχές μου;», και ο Θεός τού απάντησε «Μα έστειλα τόσα καράβια και όλα τα έδιωχνες»!

Ο Θεός κοιτά τις ψυχές των ανθρώπων και επεμβαίνει όταν το κρίνει σκόπιμο, αλλά όταν πρόκειται για κράτη η συζήτηση είναι διαφορετική.

Ο Μακιαβέλι νουθετούσε τον «Ηγεμόνα» του να «φροντίσει τον εαυτό του αποκτώντας ισχυρά στρατεύματα» πρώτα από όλους και όλα, ενώ ο Kenneth Waltz αιώνες αργότερα προσδιόριζε το διακρατικό περιβάλλον ως σύστημα αυτοβοήθειας. Αυτοβοήθεια επειδή είμαστε πολεμοχαρείς; Ή μήπως επειδή μας αρέσει να παρακολουθούμε εντυπωσιακές παρελάσεις;

Είναι προφανές ότι η κατοχή δύναμης αποτροπής συνδέεται με την παρουσία του κράτους στη διακρατική αρένα: Πόσο το υπολογίζουν; Ποιες αξιώσεις δύναται να προβάλει; Πόσο διπλωματικό κεφάλαιο κατέχει; Όπως είχε αναφέρει ο Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας, η «διπλωματία άνευ όπλων είναι μουσική άνευ οργάνων».

Αλίμονο αν στο καθημερινό επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων απαιτούνταν μυϊκή δύναμη και ήταν προαπαιτούμενη η σωματική διάπλαση για να μπορέσει κάποιος να ζήσει. Στο συγκεκριμένο επίπεδο υφίστανται ηθικοπλαστικά κριτήρια συνδεόμενα εν πολλοίς με ένα σύστημα συγκράτησης της ασυδοσίας.

Με άλλα λόγια, υπάρχει ιεραρχία νομικών θεσφάτων και θεσμών σε αντίθεση με την αναρχία του διακρατικού συστήματος.

Ωστόσο, η αυτοβοήθεια δεν συνίσταται μόνο στις ένοπλες δυνάμεις αλλά στην κάθε πτυχή επάρκειας αντικατοπτρίζουσα την ισχύ ενός κράτους: στρατηγική κουλτούρα, πολιτική βούληση, γραφειοκρατία, πέραν φυσικά της οικονομίας, της τεχνολογικής δυνατότητας, της καινοτομίας, της αυτονομίας στην αμυντική βιομηχανία κ.ο.κ..

Όσον αφορά τη χώρα μας, ποια κουλτούρα έχει καλλιεργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες; Πόσο ορθολογικό είναι να μην συζητιέται καν η πιθανότητα ένα μέρος του φετινού πλεονάσματος να κατευθυνθεί στις Ένοπλες Δυνάμεις; Άραγε υφίσταται ιστορικό προηγούμενο για μια μικρομεσαία χώρα να περιστέλλει συνεχώς τις στρατηγικές δεσμεύσεις της και να απειλείται ευθέως από ένα ηγεμονικό γειτονικό κράτος αλλά, παρ’ όλα αυτά, να μένει μόνο στις διαμαρτυρίες και στη «διπλωματική γκρίνια»; Προσοχή: Δεν τέθηκε καν προς συζήτηση! Τέτοια είναι η κουλτούρα απαξίωσης κάθε διαλεκτικής περί την ασφάλεια και θυμίζει έντονα τους Μήλιους του Θουκυδίδη…

Μόνο σαν «γκρίνια» μπορεί να ακούγεται όταν δεν συνοδεύεται τουλάχιστον από ανακήρυξη της ΑΟΖ, αν όχι από μία συνολική τήρηση του Διεθνούς Δικαίου, η οποία θα περιλαμβάνει και την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης με προσεκτικά μεν βήματα, ενταγμένη σε έναν οδικό χάρτη δε. Όσο δεν συμβαίνει αυτό, μάλλον ακουγόμαστε γραφικοί στα αυτιά του κάθε Τραμπ, γιατί εντέλει η τουρκολιβυκή συμφωνία δεν θίγει ελληνικά εθνικά συμφέροντα, αλλά δυνητικά ελληνικά εθνικά συμφέροντα.

Απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο, αλλά η Ελλάδα δεν έχει εκμεταλλευτεί τις προβλέψεις του.

Τα συμφωνηθέντα μεταξύ Τουρκίας και κυβέρνησης της Λιβύης είναι παράλογα, αλλά ποιος νοιάζεται όταν –όπως προαναφέρθηκε– η ηθική και η δικαιοσύνη στο διεθνές σύστημα απουσιάζει και η Ελλάδα δεν προβάλλει κόστος; Ποιος να ενδιαφερθεί όταν η διεκδικούμενη από την Τουρκία αλλαγή δεν αμφισβητείται εν τοις πράγμασι;

Μακάρι η ελληνική διπλωματία να μας διαψεύσει και να λαμβάνονται πρωτοβουλίες στο παρασκήνιο, τις οποίες δεν γνωρίζουμε. Όμως οι διαρρέουσες πληροφορίες και η ιστορική εμπειρία δεν μας επιτρέπουν να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι.

Πηγή: Pontos-news