Κώστας Βενιζέλος   

Οι σχέσεις Ελλάδος και Κύπρου διαχρονικά χαρακτηρίζονται από ταμπού. Κυρίως από πλευράς της Λευκωσίας. Δεν εκφράζονται δημοσίως διαφωνίες για να μην επηρεαστεί το «κοινό μέτωπο», «να μην εκτεθεί η Αθήνα». Είναι προφανές πως υπάρχουν διαφορετικές προτεραιότητες, ενίοτε και διαφορετικά συμφέροντα. Είναι, όμως, ξεκάθαρο (αν και δεν γίνεται πάντα αντιληπτό) ότι η τουρκική επιθετικότητα και επεκτατικότητα σε βάρος του Ελληνισμού πρέπει να αντιμετωπιστεί από κοινού. Γι’ αυτό και θα πρέπει, χωρίς φοβικά σύνδρομα και ψευδαισθήσεις, να αναγνωριστούν τα ζητήματα που βρίσκονται ενώπιόν μας. Και ενώπιον Ελλάδος και Κύπρου βρίσκεται σε επιθετική διάταξη η κατοχική Τουρκία.

Διαχρονικά οι σχέσεις πέρασαν μέσα από διάφορες φάσεις και είναι πολλά τα παραδείγματα.

Στη σύσκεψη των Αθηνών 30ής Νοεμβρίου 1974 (που συνεχίστηκε και την 1η Δεκεμβρίου), οι ηγεσίες Ελλάδος και Κύπρου συζητούσαν για πρώτη φορά τα δεδομένα μετά την εισβολή. Τα πρακτικά δημοσιεύθηκαν το 1991 στη Λευκωσία από τις εκδόσεις «Μώλλυ». Στον πρόλογο ο Σάββας Παύλου έγραψε πως «είναι η πρώτη φορά μετά την τουρκική εισβολή που συναντώνται οι ηγεσίες Κύπρου και Ελλάδας για να χαράξουν κοινή γραμμή (…) τα πρακτικά είναι αποκαλυπτικά. Οι στάσεις και οι γραμμές που θα εκφραστούν αργότερα πιο ολοκληρωμένες και οι αντιθέσεις που θα εκφραστούν καταγράφονται ήδη εν σπέρματι…»

Ο Μακάριος, ο οποίος επέστρεψε στην Κύπρο στις 7 Δεκεμβρίου, μπροστά στην πίεση που δεχόταν για υποχωρήσεις, είχε προειδοποιήσει για παραίτηση:

«Επιφυλλάσω την τελική μου θέσιν μέχρι της επιστροφής μου. Με την ρητή υπόσχεσιν ότι δεν θα παρεμβάλω εμπόδια εις το έργο της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Εάν δια λόγους πολλούς η στάσιν μου θα είναι διαφορετική θα προτιμήσω την παραίτησίν μου από την Προεδρία, χωρίς τούτο να αποτελεί διαμαρτυρία. Θα βρω τον τρόπο της παραιτήσεώς μου…»

Σημειώνεται πως, πριν το πραξικόπημα της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄, ο Μακάριος είχε στείλει την επιστολή προς τον Γκιζίκη, με την οποία κατήγγελλε τη υπονομευτική δράση των Ελλαδιτών αξιωματικών. Επιστολή που είχε δημοσιοποιηθεί τότε.

Δημόσια διαφωνία υπήρξε και μεταξύ Ανδρέα Παπανδρέου και Σπύρου Κυπριανού, η οποία έπεσε στη συνέχεια στα μαλακά (αντίδραση Αθήνας στο Μίνιμουμ πρόγραμμα Κυπριανού – ΑΚΕΛ).

Στο θέμα των S-300 το βάρος της ευθύνης για τη μη έλευση ανέλαβε ο Γλαύκος Κληρίδης. Στη σύσκεψη της 27ης Νοεμβρίου 1998, ο Σημίτης είχε προαποφασίσει τη μη έλευση των πυραύλων και την εγκατάσταση στην Κρήτη. Ο Κληρίδης επέστρεψε στην Κύπρο, συγκάλεσε Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο αποφάσισε κατά πλειοψηφία τη μη έλευση των πυραύλων, αναλαμβάνοντας προσωπικά την ευθύνη. Σημειώνεται πως είναι η Αθήνα που είχε «ψήσει» τη Λευκωσία να επιλέξει το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα!

Στην Αθήνα ασφαλώς και σκέφτονται το πολιτικό κόστος μιας δημόσιας διαφωνίας με τη Λευκωσία. Γι’ αυτό και επιστρατεύονται αναλυτές να πλασάρουν το αφήγημα. Για παράδειγμα, ότι οι Κύπριοι κάνουν απερισκεψίες και θα μπλέξουν και την Ελλάδα. Ότι βλέπουν μπροστά τους μόνο χρήματα και κέρδος και δεν σκέφτονται το κόστος από τυχόν αντίδραση της Τουρκίας. Ένα αφήγημα που έχει βέβαια απήχηση στην ελληνική ελίτ, που θεωρεί πως εάν εκλείψουν οι κυπριακές «υπερβολές» θα προελάσουν οικονομικά στην Τουρκία! Ψευδαισθήσεις και αφέλειες, που δεν μπορούν να επεκταθούν πέραν της πλατείας Κολωνακίου. Άλλωστε όλοι αυτοί ξεχνούν πως οι τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο έχουν κτυπήσει κόκκινο και γι’ αυτό προφανώς και δεν ευθύνονται οι Κύπριοι. Για όσους επιμένουν πως η Τουρκία δεν έχει σχεδιασμό και απλά αντιδρά στις διάφορες πολιτικές τής εκάστοτε ηγεσίας της Λευκωσίας, δεν μπορούν να ειπωθούν πολλά. Άλλωστε στην ίδια λογική θα μπορούσε κανείς να γράψει τόμους για το 1974. Αλλά προτεραιότητα σήμερα είναι η αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας. Από τον Ελληνισμό συνολικά, γιατί διαφορετικά θα χάσουμε όλοι.
Κώστας Βενιζέλος

Πηγή: Φιλελεύθερος Κύπρου