Σκάσε και κολύμπα

Οσο περνούν τα χρόνια, γινόμαστε όλο και πιο εύθικτοι, όλο και ευπαθείς: μεταμορφωνόμαστε σε «χιονονιφάδες». Ο όρος αποδίδεται στη γενιά Z, στους νέους μετά τους Millennials (και στους ίδιους τους Millennials) που έχουν αποκτήσει μια αλλόκοτη ψυχοσύνθεση μοναδικότητας και εξαιρετισμού· νομίζω όμως ότι μας αφορά όλους.

Οικογένεια, σχολείο και τεχνολογία συμβάλλουν στη διαμόρφωση ανθρώπων που πιστεύουν ότι τα δικαιούνται όλα κι ότι ο κόσμος τούς χρωστάει επειδή είχε τη μεγάλη τύχη να γεννηθούν μέσα του. Αυτή η στάση διαχέεται σε ολόκληρη την κοινωνία και είναι αμφίδρομη: όλο και περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους στο κέντρο του σύμπαντος, με ιδιαίτερη ταυτότητα και ικανότητες που ίσως δεν αναγνωρίζονται αρκετά. Ο εγωτισμός τους δεν συνεπάγεται ισχυρά άτομα, αλλά μάλλον υπερβολικά ευσυγκίνητα και εύθραυστα: μπορούν να λιώσουν σαν τις νιφάδες από ένα αρνητικό σχόλιο, από ένα επιτιμητικό βλέμμα, από ένα στρεσογόνο παράγοντα.

Παρατηρείται τάση εκθήλυνσης με την παραδοσιακή έννοια του όρου: μαλθακότητα, ωραιοπάθεια μαζί με έλλειψη αυτοπεποίθησης, τρωτότητα – μια μορφή ευνουχισμού. Οι περισσότεροι άνθρωποι προσβάλλονται εύκολα, δεν αντέχουν γνώμες που δεν συμφωνούν με τις δικές τους και εμφανίζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα από αιτίες που θα φαίνονταν ανεπαρκείς σε προηγούμενες εποχές. Η υπερβολική οικογενειακή προστατευτικότητα, η αβρότητα της σχολικής παιδείας, η χαλαρότητα και το ότι καλομαθαίνουμε ή κακομαθαίνουμε από μικροί, δημιουργούν, εκτός από τη σύγχρονη εκδοχή του μαμόθρεφτου, άτομα με ιδιότητες της βικτοριανής εποχής: ασθενικοί και πληγωμένοι ήρωες και ηρωίδες της καθημερινότητας που ταράζονται (που «αγχώνονται») με το παραμικρό· που σπεύδουν να καταγγείλουν ως εκφοβισμό και παρενόχληση οποιαδήποτε συμπεριφορά δεν τους επαινεί και δεν τους κολακεύει.

Μολονότι μέσα από τα ηλεκτρονικά δίκτυα οι άνθρωποι εκτίθενται όλο και περισσότερο, τοποθετώντας εθελοντικά τον εαυτό τους στο αδιάκριτο βλέμμα και στην κρίση των άλλων, φαίνεται ότι δεν αντέχουν τις συνέπειες αυτής της έκθεσης. Στην πραγματικότητα, η γενιά Ζ και τα μεγάλα τμήματα του πληθυσμού που επηρεάζονται από το καινούργιο, το τρέχον, το trendy, διεκδικούν τόσο στα δίκτυα όσο και στην αληθινή ζωή τη «διαφορετικότητα»: «Είμαι ιδιαίτερο άτομο, άρα καλύτερο και πιο ενδιαφέρον από σένα». Όταν πιστεύουμε ή θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε «ιδιαίτερα άτομα» κι ότι αυτό μας προσδίδει υπεραξία, ζητάμε από τους άλλους ειδική μεταχείριση – κι αν δεν την απολαμβάνουμε, αν δεν μας την παρέχουν, καταρρέουμε ή γινόμαστε έξαλλοι. Η συμπεριφορά της παλιάς πριμαντόνας έχει γενικευτεί. Ακόμα και ο Αμερικανός πρόεδρος, ενώ προσβάλλει τους πάντες, είναι μια ευπαθής χιονονιφάδα: δεν αντέχει την κριτική, πολύ λιγότερο την εξύβριση. Με κάθε απόρριψη χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του και ξεστομίζει όλο και περισσότερες βλακείες.

Για τη συνέχεια AthensVoice