Των Zidenek Hrib, Gergely Karácsony, Rafal Trzakowski, Matus Vallo*

Οι τρεις τελευταίες δεκαετίες έχουν φέρει αξιοσημείωτη πρόοδο στην Τσεχία, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία, και στη Σλοβακία. Γιορτάσαμε την 30η επέτειο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου τον προηγούμενο μήνα, και την 15η επέτειο από την είσοδο των χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση νωρίτερα φέτος.

Οι οικονομίες μας έχουν εξελιχθεί από το σοκ αυτών των συστημικών αλλαγών, και έγιναν ορισμένες από τις πιο ζωντανές και πιο ανταγωνιστικές της Ευρώπης. Η ενεργή συμμετοχή των χωρών μας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, έχει φέρει μια πρωτοφανή εποχή ειρήνης και σταθερότητας.

Ωστόσο, ενώ υπάρχουν πολλά για τα οποία πρέπει να χαρεί κανείς, η μετάβαση κάθε άλλο παρά τέλεια ήταν. Οι κοινωνίες μας αρχίζουν να εκδηλώνουν αρρώστιες που βλέπουμε με μεγάλη ανησυχία. Η ανισότητα είναι υψηλή και αυξάνεται. Τα συστήματα υγείας είναι στα όρια τους. Πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν φύγει αναζητώντας ευκαιρίες αλλού.

Πρόκειται για προβληματικές τάσεις που πρέπει να αντιστραφούν μέσω της βάσης της δημοκρατίας και της έξυπνης, περιεκτικής διακυβέρνησης.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια οι λαϊκιστές έχουν κυριαρχήσει στο πολιτικό τοπίο πολλών χωρών στην Κεντρική Ευρώπη (και πέραν αυτών). Αξιοποιούν την κοινωνική δυσαρέσκεια για προσωπικό και πολιτικό όφελος, χωρίς να παρέχουν πραγματικές απαντήσεις. Ισχυρίζονται ότι αντιπροσωπεύουν τη χώρα αλλά αγνοούν τις ανησυχίες ενός σημαντικού αριθμού πολιτών, και μάλιστα εκείνων που ζουν σε πολυπολιτισμικές πόλεις. Έχουν ξεσηκώσει τις ιστορικές αδικίες της περιοχής μας και εξαπλώνουν το είδος του ξενοφοβικού εθνικισμού που έπληξε δύο φορές την Ευρώπη στον προηγούμενο αιώνα.

Ήμασταν υποψήφιοι για να δείξουμε στους πολίτες μας ότι υπάρχει καλύτερος τρόπος να κυβερνήσει κανείς. Πιστεύουμε ακράδαντα στην δύναμη της δημοκρατίας. Κάναμε εκστρατεία, και τώρα ηγούμαστε, ακούγοντας τους ανθρώπους. Μιλάμε με τους συμπολίτες μας καθημερινά. Εστιάζουμε στην συνεργασία των πολιτών και στην δέσμευση τους -όχι στην καταστολή της αστικής κοινωνίας. Το σύνθημα μας είναι “τίποτα για εμάς χωρίς εμάς”.

Απορρίπτουμε τις ψεύτικες υποσχέσεις για να προστατεύσουμε τους ανθρώπους μας, αποκόπτοντας τον εαυτό μας από τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν προσκολλόμαστε σε μια ξεπερασμένη κατανόηση των εννοιών της κυριαρχίας και της ταυτότητας, αλλά πιστεύουμε ότι σε μια ανοιχτή κοινωνία βασισμένη στις κοινές μας αξίες για ελευθερία, ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δημοκρατία, βιωσιμότητα, ισότητα, κράτος δικαίου, κοινωνική δικαιοσύνη, ανεκτικότητα και πολιτιστική πολυμορφία.

Οι πόλεις παγκοσμίως ανταποκρίνονται στις κοινές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, στην αύξηση της ανισότητας και της μη ανοχής, και στην αύξηση του κόστους στέγασης. Το κάνουν όλο και περισσότερο σε συνεργασία η μία με την άλλη, συγκεντρώνοντας πόρους και ανταλλάσσοντας ιδέες σε ό,τι λειτουργεί. Εστιάζουν σε τρόπους παροχής λύσεων στους κατοίκους των.

Οι πόλεις μας είναι οι κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης και της καινοτομίας στην περιοχή. Καθώς αντιμετωπίζουμε πολλές κοινές προκλήσεις, έχουμε αποφασίσει να τις αντιμετωπίσουμε από κοινού. Για τον σκοπό αυτό, είμαστε υπερήφανοι για την καθιέρωση του “Συμφώνου των Ελεύθερων Πόλεων”- το οποίο ξεκίνησε επίσημα στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης στη Βουδαπέστη, στις 16 Δεκεμβρίου.

Το Σύμφωνο είναι ένα προοδευτικό δίκτυο δυναμικών πόλεων και πολιτών, που προάγει τον ρεαλισμό και την συμμετοχικότητα. Θεωρούμε το Σύμφωνο ως μια συνεργατική πλατφόρμα στην οποία είναι ευπρόσδεκτες να ενταχθούν άλλες πόλεις. Θα μοιραστούμε τις καλύτερες πρακτικές στη διαφανή, έξυπνη, βασισμένη σε στοιχεία, και κοινωνικά συνειδητοποιημένη διαχείριση της πόλης. Θα εστιάσουμε στη συνεργασία για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε τομείς όπως ο βιώσιμος σχεδιασμός της πόλης, η κλιματική κρίση, η στέγαση και τα ΜΜΕ.

Θα συντονίσουμε τις προσπάθειές μας για να προωθήσουμε προσαρμοσμένες λύσεις ευρωπαϊκής πολιτικής και για να ασκήσουμε από κοινού επιρροή για καλύτερη πρόσβαση στην χρηματοδότηση της ΕΕ για τις πόλεις. Θα αξιοποιήσουμε την εφευρετικότητα των κοινοτήτων μας στη διασπορά για να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για την επόμενη γενιά Τσέχων, Ούγγρων, Πολωνών και Σλοβάκων. Θα αποδείξουμε ότι η λαϊκή δημοκρατία είναι η απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες μας.

Η ανθεκτικότητα και το θάρρος των αυτο-οργανωμένων κοινοτήτων, οδήγησε στην κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου πριν από τρεις δεκαετίες. Οι ναυπηγοί και οι εργαζόμενοι στη χαλυβουργία του Πολωνικού κινήματος Solidarnosc το 1980, οι μαχητές της ελευθερίας στους δρόμους της Βουδαπέστης το 1956, και της Πράγας και της Μπρατισλάβα το 1968, τελικά θριάμβευσαν.

Οι καιροί έχουν αλλάξει αλλά δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να μας χωρίσουν νέα τείχη. Η εκλογή μας ως δημάρχων δείχνει ότι υπάρχει λαϊκή στήριξη για διαφανή, υπεύθυνη διακυβέρνηση. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι η συνεργατική αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δημοκρατία θα ανακτήσουν την μετασχηματιστική ισχύ που επέδειξαν πριν από 30 χρόνια. Το απαιτεί το μέλλον των πολιτών μας.

*Οι συγγραφείς είναι οι δήμαρχοι της Μπρατισλάβα, της Βουδαπέστης, της Πράγας και της Βαρσοβίας.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: ecfr.eu/article/commentary_how_grassroots_democracy_can_cure_the_ills_of_central_europe

Πηγή: Κάπιταλ