Το έτος 2000 ξεκίνησε πολύ διαφορετικά στη Ρωσία. Την παραμονή του 1999 ο τότε Πρόεδρος Μπόρις Γιέλτσιν αποχώρησε και αιφνιδίασε με την επιλογή του διαδόχου του, ο οποίος άκουγε στο όνομα Βλαντιμίρ Πούτιν.

Κανείς δεν μπορούσε τότε να φανταστεί ότι αυτός ο άνθρωπος της KGB θα επηρέαζε τόσο αποφασιστικά την πολιτική στη Ρωσία τα επόμενα 20 χρόνια. Κανείς δεν ήξερε επίσης ποιες ακριβώς ήταν οι θέσεις του. Ως πρωθυπουργός ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς έγραφε το 1999 ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να θάψει κανείς τη Ρωσία ως υπερδύναμη. Και μάλλον τα κατάφερε. Σήμερα κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ότι θα υπάρξει επίλυση του συριακού ή των προβλημάτων με την Ουκρανία και το Ιράν χωρίς τη συμβολή της Ρωσίας.

Εκτός αυτού η Ρωσία σήμερα διαθέτει έναν πολύ πιο σύγχρονα εξοπλισμένο στρατό σε σύγκριση με το 2000 και αυτό το απέδειξε στον πόλεμο με τη Γεωργία το 2008, την κατάληψη της Κριμαίας το 2014 ή στη Συρία από τις αρχές του 2015. Η Ρωσία δίνει την εντύπωση ότι διαθέτει μεγαλύτερη συνοχή και είναι πιο σταθερή σε σύγκριση με την εποχή του πολέμου στην Τσετσενία (1994-2009).

Οι… πουτινιές των Αμερικανών

Για να βρεθεί όμως ο Πούτιν στην εξουσία χρειάστηκαν οι… πουτινιές των Αμερικανών με τον Μπόρις Γέλτσιν.

Ήταν η εποχή, που ο Μπόρις Γέλτσιν βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Τον Φεβρουάριο του 1996, οι δημοσκοπήσεις για τις εκλογές έδειχναν, ότι βρισκόταν αρκετά πίσω, σε σχέση με τους αντιπάλους του. Το επιτελείο του είχε απελπιστεί. Χωρίς ιδιαίτερη εμπειρία από προεκλογικές εκστρατείες, δεν μπορούσε να ανατρέψει την κατάσταση. Τότε ελήφθη η μεγάλη απόφαση. Οι ρεπουμπλικάνοι Αμερικάνοι σύμβουλοι George Gorton, Dick Dresner και Joe Shumate προσελήφθησαν μυστικά, για να ξανακάνουν πρόεδρο τον Μπορίς Γέλτσιν με τον παλιό, καλό, κλασικό, αμερικάνικο τρόπο.

Η αποστολή τους δεν έπρεπε να διαρρεύσει με τίποτα. Σε περίπτωση που το μάθαιναν οι αντίπαλοί του, ο Γέλτσιν θα αποχαιρετούσε οριστικά και χωρίς μάχη την εξουσία. Έτσι, οι σύμβουλοι έλεγαν ότι βρέθηκαν στη Μόσχα ως αντιπρόσωποι εταιρείας, που πωλούσε τηλεοράσεις επίπεδης οθόνης. Όταν ο ρόλος τους αποκαλύφθηκε από διεθνή Μέσα Ενημέρωσης, ήταν ήδη αργά. «Αν μαθαινόταν νωρίτερα, θα έπρεπε να είχαμε πακετάρει και να φύγουμε αμέσως», δήλωνε αργότερα ο Dick Dresner. Ο ένας από τους τρεις Αμερικανούς συμβούλους του Γέλτσιν, Dick Dresner.

Ο Βάτσεσλαβ Νικόνοφ, που ήταν ο επικεφαλής της καμπάνιας του Γέλτσιν, προσπάθησε επανειλημμένα να υποβαθμίσει τον ρόλο των Αμερικάνων, λέγοντας ότι ο ρόλος τους ήταν μικρός και στην πραγματικότητα δεν προσέφεραν καμία βοήθεια. Οι Αμερικάνοι, όμως, δεν ήταν απλοί παρατηρητές. Έμειναν στον 11ο όροφο του ξενοδοχείου, όπου είχε εγκατασταθεί το αρχηγείο του Γέλτσιν.

Τους φρουρούσαν πάνοπολοι σωματοφύλακες και δεν τους επιτρεπόταν να κυκλοφορούν, για να μην τους δουν και αρχίσουν τις ερωτήσεις. Η πόρτα τους βρισκόταν δίπλα από το δωμάτιο της Τατιάνας Γέλτσιν, κόρης του υποψηφίου, που είχε το γενικό πρόσταγμα της καμπάνιας. «Ήταν ότι καλύτερο υπήρχε στην εκστρατεία. Η κόρη του έδινε τα σημειώματα, τις συμβουλές και τις προτάσεις μας.

Οι υπόλοιποι, ή τον φοβόντουσαν, ή ήταν εναντίον του», θυμόταν ο Gorton. Για τη δουλειά πληρώθηκαν με 250 χιλιάδες δολάρια ο καθένας, όπως ανέφερε ο ξένος Τύπος. Το πρώτο που έκαναν, ήταν να εκπαιδεύσουν το προσωπικό του Γέλτσιν στην τέχνη της φωτογραφίας και του Photoshop της εποχής, καθώς και στην αρνητική διαφήμιση. Με εντολή τους αντικαταστάθηκαν όλες οι αφίσες που υπήρχαν με νέες, που έδειχναν τον πρόεδρο να χαμογελάει. Έβγαλε το σακάκι, έκανε αμέτρητες χειραψίες, επισκέφθηκε σχολεία και εργοστάσια, έβγαζε φωτογραφίες, κάνοντας το σύνθημα της νίκης με τα δάχτυλα. Συμβούλεψαν επίσης τη ρωσική διαφημιστική εταιρεία, να γίνει πιο επιθετική και να φτιάξει ένα σφυροδρέπανο φτιαγμένο από κατσαρίδες. Οι τρεις σύμβουλοι εξεπλάγησαν αρνητικά, όταν είδαν τον τρόπο που λειτουργούσε το επιτελείο του Προέδρου.

«Ήταν οργανωμένοι με κομμουνιστικό τρόπο, σα να ήταν κλεισμένοι σε κελιά και δε μιλούσαν ο ένας με τον άλλον», ανέφερε ο George Gorton. Στις δημοσκοπήσεις διαπίστωσαν ότι η δημοτικότητα του Γέλτσιν ήταν χειρότερη ακόμη και από του Στάλιν. Έτσι, τον προέτρεψαν να δράσει περισσότερο στην περιφέρεια και να μην επικεντρώνεται στη Μόσχα. Ως βασικά επιχειρήματα, του πρότειναν τον αντικομμουνισμό και την σταθερότητα.

Οι Αμερικανοί θεωρούσαν, ότι ο Γέλτσιν έπρεπε να κάνει άνοιγμα στον εθνικιστή υποψήφιο, Αλεξάντερ Λέμπελ, προκειμένου να αποτραπεί πιθανή συμμαχία του με τους κομμουνιστές. Λίγους μήνες μετά, ο Γέλτσιν νίκησε στον πρώτο γύρο τον υποψήφιο των κομμουνιστών Γενάντι Τζουγκάνοφ και τον εθνικιστή Λέμπελ, ο οποίος έγινε ο νέος του σύμβουλος για θέματα εθνικής ασφαλείας. Οι αντίπαλοί τους, κυριολεκτικά δεν ήξεραν από που τους ήρθε. Ο Γέλτσιν γελώντας και χορεύοντας στις περιοδείες, είχε καταφέρει να επηρεάσει το εκλογικό σώμα και να αλλάξει πλήρως την εικόνα του. …

Μικρές επιτυχίες σε οικονομία και δημογραφικό

Όταν ο Πούτιν ανέλαβε την εξουσία ήταν ακόμα νωπές οι μνήμες από την οικονομική κρίση του Αυγούστου του 1998, όταν το ρούβλι έχασε μεγάλο μέρος της αξίας του και χιλιάδες άνθρωποι έχασαν από τη μια ημέρα στην άλλη τις οικονομίες τους. Όμως κι εκεί φαίνεται ότι μπορεί να μην τα πήγε άριστα, ωστόσο δεν τα πήγε και τόσο άσχημα. Μπορεί στις αρχές του 2000 το ΑΕΠ της Ρωσίας να ήταν 300 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα όμως ανέρχεται στο 1,66 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ο Πούτιν δεν κατάφερε πάντως να τηρήσει όλες του τις υποσχέσεις. Για παράδειγμα ήθελε να κάνει τη Ρωσία μια χώρα που δεν θα εξαρτάται τόσο πολύ από τις εξαγωγές πρώτων υλών και τις σχετικές διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά. Ήθελε να την κάνει πρωτοπόρα στην υψηλή τεχνολογία αλλά δεν τα κατάφερε.

Ένα όμως από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ρωσίας που είχε να αντιμετωπίσει ήταν το δημογραφικό. Ο πληθυσμός συρρικνωνόταν κατά περίπου ένα εκατομμύριο ανθρώπους το χρόνο. Με την αύξηση του βιοτικού επιπέδου κατάφερε για πρώτη φορά μεταξύ 2013 και 2015 να μην υπάρξει συρρίκνωση του πληθυσμού αλλά αντίθετα να υπάρξει μικρή άνοδος των γεννήσεων. Παράλληλα αυξήθηκε και το προσδόκιμο ζωής από τα 65,5 έτη που ήταν το 2000 τόσο για τους άντρες όσο και γιατι γυναίκες, να φθάσει στα 73,6 έτη. Ωστόσο από το 2016 άρχισε και πάλι η συρρίκνωση του ρωσικού πληθυσμού.

Με πληροφορίες από Deutsche Welle και Μηχανή του Χρόνου