– Το νέο σας βιβλίο πραγματεύεται τη ρωσική στρατηγική κυριαρχίας στον ορθόδοξο κόσμο, ενάντια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Πέρα από το σημερινό ουκρανικό ζήτημα και τη διαμάχη γύρω από το αυτοκέφαλο του Κιέβου υπάρχουν ιστορικά ερείσματα στη φιλοδοξία αυτή; Μετά το 1453, η Μόσχα πήρε κάποια «σκυτάλη» από την πεσμένη Κωνσταντινούπολη;

Το αφήγημα που θέλει τη Μόσχα να είναι η «Τρίτη Ρώμη», επιφορτισμένη με το χρέος να «ηγηθεί» της Ορθοδοξίας, μετρά αιώνες. Ακόμη παλαιότερη είναι η απαρχή της έντασης ανάμεσα στη Μόσχα και την Κωνσταντινούπολη. Τα πρώτα σύννεφα εμφανίσθηκαν το 1439, όταν συνομολογήθηκε η Ένωση των Εκκλησιών στην Φλωρεντία. Ο τότε Μέγας Πρίγκιπας της Μόσχας Βασίλι Β΄αποκήρυξε την Ένωση για λόγους όχι θεολογικούς, αλλά πολιτικούς – θεωρούσε πως η αναγνώριση του παπικού πρωτείου θα στερούσε τις ρωσικές αρχές από κάθε έλεγχο επί της ρωσικής εκκλησίας. Ο Βασίλι Β’ την ανακήρυξε μονομερώς αυτοκέφαλη και η ευχαριστιακή κοινωνία της Μόσχας  με τη Βασιλεύουσα διεκόπη, ως το 1448. »Η κοινωνία τους αποκαταστάθηκε λίγους μήνες πριν από την Άλωση. Η πτώση της Κωνσταντινούπολης στους αλλοθρήσκους είναι που «πυροδότησε» το αφήγημα της Τρίτης Ρώμης: καθώς η Κωνσταντινούπολη – Νέα Ρώμη είχε περάσει στην κυριαρχία αλλοθρήσκων, η Μόσχα ήταν προορισμένη να τη διαδεχθεί, αναλαμβάνοντας τα πρωτεία της. Σημειωτέον πως το αφήγημα αυτό περιορίσθηκε στην σφαίρα του λαϊκού φολκλόρ και δεν απασχόλησε ποτέ την κρατική πολιτική πριν από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα.

»Η πολιτική του Πανσλαβισμού που επιβλήθηκε τότε στην εξωτερική πολιτική της Ρωσικής Αυτοκρατορίας θέλησε να χρησιμοποιήσει την Ορθοδοξία ως όργανο «ήπιας ισχύος» επί των Ορθοδόξων πέραν των συνόρων της. Από την εποχή του Βουλγαρικού Σχίσματος και των ρωσικών παρεμβάσεων στη Μέση Ανατολή και το Άγιον Όρος (δεκαετίες 1870-1880) χρονολογείται ουσιαστικά ο «πόλεμος επιρροής» ανάμεσα στη Μόσχα και τον Οικουμενικό Θρόνο. Η ουκρανική κρίση είναι το πλέον πρόσφατο επεισόδιο σε μία διαμάχη που μετρά πάνω από αιώνα και που κόπασε μονάχα κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής διακυβέρνησης της Ρωσίας.

Για τη συνέχεια Andro