Η Θράκη υπέστη πολλά κατά τα πρώτα
χρόνια του 20ου αιώνα, από τη 
δράση βουλγαρικών συμμοριών. Τα μέλη τους με τη γνωστότερη ονομασία
κομιτατζήδες, ήταν στην ουσία παρακρατικοί, μέλη ακραίων κομιτάτων, που με το
πρόσχημα πατριωτικής δράσης, σκότωσαν, λήστευαν και τρομοκρατούσαν του
ελληνικού πληθυσμούς αποσκοπώντας να τους αποσπάσουν από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο και να τους εντάξουν, στην σχισματική βουλγαρική εκκλησία.

*Από την εφημερίδα “Καιροί” των Αθηνών

            Σύμφωνα με πληροφορίες των
εφημερίδων στην περιοχή μεταξύ Δεδέαγατς και Σουφλίου, είχαν λημεριάσει περί τους
300 κομιτατζήδες. Είχαν ξεκινήσει από την περιοχή Μουσταφά Πασά (σήμερα
βουλγαρικό Σβίλεγκραντ) σκόρπισαν σε ομάδες και κάθε ομάδα πήρε τη δική της κατεύθυνση.

*Μια άλλη βουλγαρική συμμορία του 1900

            Εκτός από τους φονευθέντες
κομιτατζήδες, συνελήφθησαν και 2 ζώντες την επομένη μέρα της συμπλοκής. Κάθε
Βούλγαρος νεκρός διαπιστώθηκε ότι κουβαλούσε ένα μικρό σακίδιο με πρόχειρα
φάρμακα και επιδέσμους. Το εντυπωσιακό ήταν ότι σε κανέναν δεν βρέθηκε τροφές
και δεύτερη αλλαξιά εσωρούχων. Αυτό το γεγονός ερμηνεύθηκε σαν ισχυρή ένδειξη
ότι σε κάθε χωριό βουλγαρικό, είχε εγκατασταθεί ένα είδος επιμελητείας για τους
περιφερόμενους κομιτατζήδες. Είχε λεχθεί τότε ότι σε σπίτι του ίδιου χωριού
ήταν κρυμμένοι και άλλοι κομιτατζήδες, που κατόρθωσαν να διαφύγουν ανενόχλητοι
γιατί η έρευνα που έκανε ο Οθωμανικός στρατός ήταν ατελής. Οι Βούλγαροι
κομιτατζήδες φορούσαν μπλε ενδυμασίες και είχαν τουφέκια τύπου Μάνλιχερ με
αφθονία φυσιγγίων.

*Η “Εστία” για τη συμπλοκή έξω από την Αλεξανδρούπολη

            Πάντως μια ομάδα 50 συμμοριτών
Βουλγάρων πέρασαν από τον ποταμό Έβρο στην Ανατολική Θράκη. Κατά την εφημερίδα «Ακρόπολις»
αυτοί σκόπευαν να δράσουν στις περιοχές Κεσσάνης, Αίνου και Μαλγάρων.

*Ο μητροπολίτης Αίνου Ιωακείμ (Γεωργιάδης)

            Ειδικότερα πέντε ή έξη μέρες πριν
από την συγκεκριμένη εμφάνιση των κομιτατζήδων, εμφανίσθηκε στο Δεδέαγατς- όπου
δεν υπήρχαν εμφανή αγγλικά συμφέροντα- ο γενικός πρόξενος της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη
Φίτς Μώρις, ο οποίος έμεινε δύο μέρες και επισκέφθηκε με συνοδεία διερμηνέα και
τα γύρω βουλγαρικά χωριά στα οποία διακήρυττε, ότι οι κάτοικοι εκείνων των
περιοχών είναι… Βούλγαροι και οφείλουν να εργάζονται υπέρ της Βουλγαρίας και να
είναι φανατικοί πατριώτες! Μεταξύ άλλων είχε επισκεφθεί το Ντερβέντ (σημερινός
Άβας) και Ντογάν Ασάρ (σημερινή Αισύμη). Στα χωριά που επισκέπτονταν
συνομιλούσε με τον ιερέα και το μουχτάρη του χωριού, αλλά παρέμεινε άγνωστο το
περιεχόμενο των συνομιλιών του.

*Από την “Ακρόπολι”

            Χαρακτηριστικά στις 6 Νοεμβρίου 1907
ο στρατιωτικός διοικητής του χωριού Χιρκάς (σήμερα Κίρκη) είχε πληροφορηθεί ότι
στο απέναντι βουνό της περιοχής Μπάντουρεν (σήμερα Πάταρα) βρέθηκαν 3 Τούρκοι,
που είχαν δολοφονηθεί από άγνωστους. Στις 9 Νοεμβρίου υπήρχαν πάλι πληροφορίες
για εμφάνιση Βουλγαρικής συμμορίας μεταξύ των χωριών Τσάμουρεν (σήμερα Πεύκα)
και Λουτζάκιοϊ (Λουτρός).

*Από το “Χρόνο” των Αθηνών 

   
           Εκείνο το καλοκαίρι του 1907 είχαν σημειωθεί και
άλλες αναμίξεις των Άγγλων στη Θράκη, όπως για παράδειγμα, όταν δημιουργήθηκε
πρόβλημα απομάκρυνσης των Βουλγάρων εργατών από τα καπνεργοστάσια της Ξάνθης,
εμφανίσθηκε Άγγλος πρόξενος- ίσως και ο ίδιος- ο οποίος παρότρυνε τον
Μητροπολίτη Ξάνθης να βρεθεί λύση,
όπως είχε βρεθεί στις Σέρρες και τη Δράμα.