Γιαννακης Λ. Ομήρου   
Ως ιστορικό συμβάν, η πρώτη από αέρος εισβολή της Τουρκίας τον Αύγουστο του 1964, συνιστούσε μια σαφή προειδοποίηση για τους διαχρονικά αμετακίνητους στόχους της στην Κύπρο.
Πενήντα πέντε χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τότε που η τουρκική αεροπορία βομβάρδιζε την ιερή γη της Τηλλυρίας, σκορπώντας τον όλεθρο ανάμεσα στα χωριά και τους αμάχους.

Πενήντα πέντε χρόνια από τότε. Και η ιστορική αποτίμηση και αξιολόγηση σε όλη της τη διάσταση δεν έχει ακόμα κατατεθεί. Κυρίως ως προς τις μόνιμα επιδρομικές και αρπακτικές συμπεριφορές της Τουρκίας.
Με τις ηρωικές μάχες της Τηλλυρίας στην ουσία ματαιώθηκε η πρώτη απόπειρα της Τουρκίας να εισβάλει στην Κύπρο. Τουρκοκύπριοι ένοπλοι δημιούργησαν στην περιοχή των Κοκκίνων – Μανσούρας στρατιωτικό προγεφύρωμα στο οποίο αποβίβαζαν στρατιωτικές δυνάμεις από την Τουρκία και μεγάλες ποσότητες οπλισμού. Πολιτικός στόχος ήταν, αφού ενωθούν με τον θύλακα της Λεύκας, να δημιουργηθεί μεγάλο καντόνιο το οποίο θα ενωνόταν αργότερα με εκείνο της Λευκωσίας – Κιόνελι για την επιβολή της διχοτόμησης.
Η κατάληψη από Τούρκους ενόπλους, στρατηγικής σημασίας υψωμάτων γύρω από το προγεφύρωμα των Κοκκίνων, προκάλεσε την αντεπίθεση των δυνάμεων της Δημοκρατίας για περιορισμό του προγεφυρώματος. Τα στρατευμένα παιδιά της νεοσύστατης τότε εθνοφρουράς πολέμησαν με απαράμιλλο θάρρος και ηρωισμό. Νεοσύλλεκτοι στρατιώτες μόλις 20 – 30 ημερών πολέμησαν με ορμή, αυτοθυσία και γενναιότητα. Κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες, νηστικοί και διψασμένοι, καταλάμβαναν ισχυρότατες στρατιωτικές θέσεις τις οποίες διατηρούσαν και μετά τις επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας.
Περισσότερα από 60 τουρκικά αεροπλάνα εξόρμησαν εναντίον των βορείων ακτών μας από την Πόλη Χρυσοχούς ώς τη Μόρφου και βομβάρδισαν με αμερικανικές βόμβες ναπάλμ χωριά και άμαχο πληθυσμό. Κατέκαψαν την ιερή γη της Τηλλυρίας, σκόρπισαν φωτιά και θάνατο αλλά ο πολιτικός και στρατιωτικός στόχος της Τουρκίας για εισβολή και διχοτόμηση ματαιώθηκε.
Απλοί άνθρωποι του μόχθου και του βιοπορισμού μετατράπηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη σε φύλακες κάποιων νέων Θερμοπυλών για να μην περάσει ο νέος επιδρομέας. Άντρες, γυναίκες ακόμα και παιδιά έτρεξαν τότε να συνδράμουν τα στρατευμένα νιάτα μας που δρασκελούσαν νικηφόρα τα υψώματα στο Λωρόβουνο, τη Μανσούρα, το Ακόνι, το Μοσφίλι.
Το φρόνημα έμεινε όρθιο και όταν ακόμα η τουρκική αεροπορία κτύπησε με πρωτοφανή βαρβαρότητα τα χωριά και τον άμαχο πληθυσμό της Τηλλυρίας με ρουκέτες, πολυβόλα και εμπρηστικές βόμβες. Μπορεί η γη της Τηλλυρίας να κατακάηκε αλλά ο επίδοξος εισβολέας δεν πέρασε.
Αντικρίζοντας τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-64 από την ιστορική απόσταση πέντε και πλέον δεκαετιών, δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία ότι υποδαυλίστηκαν και οργανώθηκαν από την Τουρκία για να προωθήσει τον παλιό στόχο της διχοτόμησης. Μέσω της κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και του εθνοτικού διαχωρισμού σε γεωγραφική βάση. Αιχμή του δόρατος της μακρόχρονης πολιτικής της Τουρκίας για προσάρτηση της Κύπρου ήταν αναμφίβολα η τουρκική τρομοκρατική οργάνωση ΤΜΤ, η οποία ιδρύθηκε στην Άγκυρα από πρώην αξιωματικούς του τουρκικού στρατού. Με δολοφονίες προοδευτικών Τουρκοκυπρίων που επιθυμούσαν συνεργασία με τους Ελληνοκύπριους, προβοκάτσιες και άλλες τρομοκρατικές ενέργειες, η ΤΜΤ προσπαθούσε να σκορπίσει το μίσος ανάμεσα στις δύο κοινότητες, εκτελώντας τις επιταγές της Άγκυρας. Τόσο εξοργιστική ήταν η διχοτομική πολιτική της Άγκυρας που προκάλεσε την αντίδραση των εντίμων Τούρκων, όπως του πρώτου Πρέσβη της Τουρκίας στην Κύπρο Ντιρβάνα ο οποίος παραιτήθηκε καταγγέλλοντας τα διαμελιστικά σχέδια της Τουρκίας.
Αλλά και ο μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών ο Γκάλο Πλάζα στην έκθεση προς το Συμβούλιο Ασφαλείας αντιτάχθηκε στην τουρκική αντίληψη ότι οι δύο κοινότητες δεν θα μπορούσαν να συμβιώσουν ειρηνικά. Ο ίδιος μεσολαβητής αντέδρασε και στην ιδέα του γεωγραφικού διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων που προτάθηκε τότε για πρώτη φορά από την τουρκική πλευρά, τονίζοντας ότι αυτή προσκρούει σε οικονομικούς, κοινωνικούς και ηθικούς λόγους. Η αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών που θα συνεπαγόταν, είπε ο Γκάλο Πλάζα, είναι αντίθετη με όλες τις σύγχρονες αρχές καθώς και στην Παγκόσμια Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Αυτό που δεν πέτυχε τότε η Τουρκία, το κατόρθωσε δέκα χρόνια αργότερα όταν το εσωτερικό μέτωπο το υπονόμευσε η συνωμοσία και προδοσία. Το εγκληματικό πραξικόπημα και οι εθνικοί μειοδότες της χούντας των Αθηνών έδωσαν στην Τουρκία το πρόσχημα να εφαρμόσει τα από πολλού προγραμματισμένα σχέδιά της εναντίον της Κύπρου. 55 χρόνια μετά το έπος της Τηλλυρίας, με νωπές τις μνήμες και ανεπούλωτα τα τραύματα, έχουμε χρέος να παραμείνουμε σταθεροί στην υπεράσπιση των βασικών αρχών λύσης του Κυπριακού. Με ανάπτυξη πρωτοβουλιών και κινήσεων από τη δική μας πλευρά, με πλήρη και συνεχή συντονισμό με την Ελλάδα, με σφυρηλάτηση της εθνικής ομοψυχίας και μια εθνική στρατηγική, με την οποία να μπορούμε να προσβλέπουμε βάσιμα στη λύτρωση  από τα δεινά της προδοσίας και του εγκλήματος του 1974.
*Τέως Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων