Του Mohamed A. El-Erian

Η απρόσμενη ανακοίνωση
από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών
με την οποία χαρακτήριζε επίσημα την
Κίνα “χειραγωγό νομίσματος” εγείρει
πολλά ερωτήματα. Οι απαντήσεις σε δύο
από αυτά αποκαλύπτουν την πιθανή εξέλιξη
της εμπορικής διαμάχης των δύο μεγαλύτερων
οικονομιών στον κόσμο.

Η Κίνα δεν πληροί
προσώρας τα τυπικά κριτήρια που
χαρακτηρίζουν τον χειραγωγό νομίσματος.
Παρόλο που εξακολουθεί να διατηρεί
εμπορικό πλεόνασμα, η συνολική τρέχουσα
θέση της δεν είναι το συνεχές πλεόνασμα.
Τα διεθνή αποθεματικά της μειώθηκαν τα
τελευταία χρόνια, όπως και τα αμερικανικά
ομόλογα που έχει στην κατοχή της. Και
στο βαθμό που οι αρχές έχουν επηρεάσει
τη διαδικασία καθορισμού συναλλαγματικών
ισοτιμιών – και το έχουν κάνει αυτό –
ήταν για να επιβραδύνουν την εξασθένιση
του νομίσματος και όχι για να την
επιταχύνουν. Πράγματι, αν το Υπουργείο
Οικονομικών χαρακτηρίζει την Κίνα
χειραγωγό νομισμάτων βάσει των πρόσφατων
ενεργειών της, θα έπρεπε να είχε κάνει
το ίδιο και πριν από πολλά χρόνια.

Αλλά αν εξετάσει κανείς
αυτό το ζήτημα αυστηρά στο πλαίσιο των
ορισμών, χάνει μία σημαντική ευρύτερη
ανάγνωση. Τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ
χρησιμοποιούν οικονομικά εργαλεία ως
όπλα. Η αρχική εστίαση ήταν στο εμπόριο
και τις ξένες επενδύσεις. Τώρα εξαπλώνεται
στα νομίσματα. Και όλα αυτά αντικατοπτρίζουν
το βαθμό στον οποίο οι δύο χώρες έχουν
επεκταθεί πολύ πέρα από τα οικονομικά
για να βάλουν στο παιχνίδι επίσης την
εθνική ασφάλεια και την εσωτερική
πολιτική.

Από την άποψη της
κυβέρνησης των ΗΠΑ, η Κίνα απέχει πολύ
από τα διεθνή πρότυπα όσον αφορά την
προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας
και τη μεταφορά τεχνολογίας. Επιχορηγεί
τις εγχώριες επιχειρήσεις της και οι
ταχέως αναπτυσσόμενες και επεκτεινόμενες
τεχνολογικές της εταιρείες είναι πολύ
στενά συνδεδεμένες με την κυβέρνηση.
Επίσης στις ΗΠΑ επικρατεί η άποψη ότι
η Κίνα είναι όλο και περισσότερο επιθετική
στις σχέσεις της με τρίτες χώρες
(συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας
“Δρόμος του Μεταξιού” για την
εμπορική υποδομή και τον δανεισμό). Το
αποτέλεσμα είναι να προκληθούν ανησυχίες
για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, καθώς
και να ενωθούν οι εγχώριες πολιτικές
συμμαχίες μεταξύ των κομμάτων, ενώ
υπάρχει συμμετοχή σε αυτό τόσο από τον
δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα.

Το σκεπτικό για μια πιο
επιθετική – ή όπως λένε κάποιοι στην
Ουάσινγκτον μια “λιγότερο βολική”
– προσέγγιση προς την Κίνα συνοδεύεται
από ένα ζήτημα χρόνου: το “αν όχι τώρα,
τότε πότε;”. Με την Κίνα να έχει ξεκινήσει
μια ταχεία και όλο και πιο αυτοσυντηρούμενη
αναπτυξιακή πορεία που της έχει δώσει
επίσης μεγαλύτερη συστημική σημασία
στα παγκόσμια οικονομικά και
χρηματοπιστωτικά συστήματα, οι ευκαιρίες
για την εξισορρόπηση των όρων ανταγωνισμού
θεωρούνται ολοένα και λιγότερες και
πιο δύσκολα επιτεύξιμες.

Η ανησυχία στο Πεκίνο
είναι ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να
“συγκρατήσουν” την Κίνα. Αυτό μπορεί
επίσης να εξηγήσει γιατί η αρκετά
επιθετική απάντηση της κεντρικής
τράπεζας – η οποία ανακοίνωσε ότι η
απόφαση των ΗΠΑ “βλάπτει σοβαρά τους
διεθνείς κανόνες” – δεν συνοδεύτηκε
από άμεσες επιθετικές ενέργειες. Αντ
‘αυτού, η κεντρική τράπεζα άφησε το
νόμισμα να υποχωρήσει κάτω από τα 7 γουάν
ανά δολάριο με τρόπο που βοήθησε τόσο
την χερσαία όσο και την υπεράκτια
ανατίμηση του νομίσματος την Τρίτη.

Οπότε ποια θα είναι η
επίδραση του χαρακτηρισμού του
αμερικανικού ΥΠΟΙΚ;

Στο δελτίο Τύπου του,
το υπουργείο Οικονομικών σημείωσε ότι
“ως αποτέλεσμα αυτής της απόφασης, ο
υπουργός Mnuchin θα συνεργαστεί με το
Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την
εξάλειψη του αθέμιτου ανταγωνιστικού
πλεονεκτήματος που δημιουργείται από
τις τελευταίες ενέργειες της Κίνας”.
Αλλά το ΔΝΤ δεν βρήκε στοιχεία χειραγώγησης
νομίσματος κατά την τελευταία φορά που
εξέτασε αυτό το ζήτημα πριν από μερικούς
μήνες. Ο πραγματικός αντίκτυπος μπορεί
να μην προέλθει από το ΔΝΤ, ειδικά καθώς
ορισμένες άλλες χώρες με πλεόνασμα
εκτελούν πολιτικές που δεν συνάδουν με
την ταχεία και ομαλή παγκόσμια προσαρμογή.

Αλλά ο χαρακτηρισμός
της ως χειραγωγού νομίσματος θα μπορούσε
να αφήσει έκθετη την Κίνα σε μια πρόσθετη
σειρά ενεργειών τόσο από τον δημόσιο
όσο και τον ιδιωτικό τομέα των ΗΠΑ. Θα
μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί από
την αμερικανική κυβέρνηση για να πιέσει
τους στενούς συμμάχους να υιοθετήσουν
μια πιο επιθετική στάση ενάντια σε αυτό
που θεωρούν νόμιμη διαμαρτυρία εναντίον
της Κίνας – ειδικά όσον αφορά τα δικαιώματα
πνευματικής ιδιοκτησίας και την
αναγκαστική μεταφορά τεχνολογίας.
Επίσης δεν αποκλείεται ότι αυτό θα
μπορούσε να συνδυαστεί αργότερα με
περισσότερες πιέσεις από τις ΗΠΑ.

Τόσο το κίνητρο όσο και
οι πιθανές συνέπειες υποδηλώνουν ότι
η ανακοίνωση της Δευτέρας είναι ένα
ακόμη αξιοσημείωτο βήμα στην κλιμάκωση
των εντάσεων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ που
θα μπορούσαν να επιδεινωθούν πριν
βελτιωθούν. Δείχνουν ότι, για εκείνους
που αναζητούν πιο ήρεμες στιγμές στις
διεθνείς εμπορικές σχέσεις, το καλύτερο
ρεαλιστικό σενάριο είναι μια κατάπαυσης
του πυρός. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα για
τους προσεχείς μήνες, αν όχι για μεγαλύτερο
διάστημα, είναι η κλιμάκωση των εμπορικών
εντάσεων σε συνδυασμό με την κλιμάκωση
των νομισματικών εντάσεων.

ΠΗΓΗ: capital.gr