Γιάννης Σπανός   

Σε αφέλεια και μαζοχιστική ευπιστία μπορεί να οφείλεται η κατάπληξη για τη βρετανική διπλωματία στις διαβουλεύσεις Γενεύης, όπου συνασπίστηκε με την τουρκική σκευωρία για εξουδετέρωση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άγγλοι και Τούρκοι κατάφεραν πάλι καίριες υπογάστριες γροθιές στη δύσμοιρη Κύπρο, παρ’ όλον ότι η μεν Αγγλία βρίσκεται στην έξοδο της Ε.Ε., η δε Τουρκία δεν γίνεται αποδεκτή, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία είναι τακτικό μέλος, παρ’ όλες τις προσπάθειες των Βρετανών και τις έκτοτε εντεινόμενες ραδιουργίες στα σκοτεινά παρασκήνια και υπό το άπλετο φως της ημέρας, από τις πρώτες ώρες των προσπαθειών ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και στην προέκταση του χρόνου και αφού δεν πέτυχε η εκστρατεία αποκλεισμού, οι «φίλοι μας» οι Άγγλοι δημιούργησαν κλοιό πολιορκίας από εταίρους των πολιτικοοικονομικών επιρροών τους με τις επεμφημίες των Τούρκων. 

Η εχθρότητα εγκαινιάστηκε από τον δεύτερο χρόνο, 1879, της αγγλοκρατίας, με νόμο που καταδίκαζε σε καταναγκαστικά έργα και αποσχηματισμό, ιερωμένους που κήρυτταν την ένωση, όταν οι Κύπριοι εξαναγκάστηκαν να πληρώνουν το χρέος των 92 χιλιάδων λιρών που όφειλαν οι νέοι κυρίαρχοι ως ενοίκιο προς την Τουρκία. Είναι μια ιστορία σκληρών μέτρων που παρατάθηκε 139 χρόνια, μέχρι το 1960 και προκάλεσε τα συλλαλητήρια των ετών 1881, ’85, ’87, ’88, ’89, ’95, ’96, 1902, 1912 και τα ενωτικά δημοψηφίσματα 1914, 1921, 1930, 1950, αλλά και την εξέγερση των Οκτωβριανών του 1931 και το 1955 τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ. Τότε η αγγλοκρατία καταδίκασε σε θάνατο 39 αγωνιστές, απαγχόνισε 9, φυλάκισε 1.114 κι έκλεισε άνευ δίκης 3.362 στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τα δε όργανά της δολοφόνησαν στα βασανιστήρια 13 και εκατοντάδες τραυμάτισαν σαδιστικά.

Η ακολουθία εχθρότητας σκιαγραφείται με: απαγορεύσεις του Εθνικού Ύμνου και των ελληνικών σημαιών (1915), δηλώσεις Έιμερυ 1925, Πάσφηνλτ 1929 ότι το θέμα ενώσεως είναι λήξαν, η εκστρατεία αφελληνισμού Μάλκομ Στήβενσον 1920-’25, Στορς και Σταμπς 1926-’33, την τυραννία Πάλμερ 1933-39 και «πολιτικοποίηση» της αποστροφής, στις κυβερνητείες Μπάτερσιλ, Ράιτ, Χάρτινγκ, Φουτ 1940-’60. Περαιτέρω το «ουδέποτε» του Χόπκινσον (1954), την «αμφισβήτηση» Ντάνκαν (2019) και αλυσίδα άλλων συνωμοσιών.
Στην ανθελληνική εκστρατεία στην Κύπρο με έκφραση τον αφελληνισμό, επιστρατεύτηκαν και οι «Τάιμς» με κατάπτυστο άρθρο την 1η Αυγούστου 1928 και ισχυρισμό ότι οι Κύπριοι δεν είναι Έλληνες! Όσο για τη συμμαχία με τους Τούρκους, με κύρια επιδίωξη την πρόκληση απέχθειας εναντίον του Ελληνισμού της νήσου και τη χρησιμοποίηση της μειονότητας του 18% ως οργάνου, σηματοδοτείται κυρίως επί Στορς και επεκτείνεται μέχρι σήμερα. Να θυμόμαστε ότι ο Ήντεν με «απόρρητη» εγκύκλιο στους διπλωμάτες του, εφεύρε «υπόσχεση» του 1941, της Αγγλίας, για «επιστροφή» της Κύπρου στην… Τουρκία! Ιδιαίτερα στην τετραετία 1955-59 οι Άγγλοι μίσθωσαν ορδές «επικουρικών» Τουρκοκυπρίων και βασανιστών που πρωτοστάτησαν σε αιμοσταγή ειδεχθή εγκλήματα, όπως στο Κιόνελι με τη μαζική κατακρεούργηση των 8 Κοντεμενιωτών, τις 80 δολοφονίες του καλοκαιριού του αίματος 1958, την τρομοκρατία της ΒΟΛΚΑΝ, της ΚΙΤΕΜΠ, της ΤΜΤ και την ανάμειξη στα κακουργήματα του 1963 και εντεύθεν, την απόσχιση και την ανταρσία, το ψευδοκράτος, την καταχθόνια δράση στον ΟΗΕ και την Ε.Ε. και πρόσφατα στο Μοντ Πελεράν και στη Γενεύη.

Σημειολογικά αναφέρονται η δήλωση Κιοπρουλού (ΥΠΕΞ) το 1954, ότι το Κυπριακό είναι «αγγλικό ζήτημα», η επίσκεψη Χάρτινγκ καθ’ οδόν προς Κύπρο, όπου εστάλη (1955) να καταπνίξει τον αγώνα ελευθερίας με κρεμάλες, διωγμούς, μαζικά βασανιστήρια.
Πέραν της σημειολογίας, όμως, επιπρόσθετη βαρύνουσα σημασία στην ιστορία έχει η δουλοπρεπής πολιτική συμπεριφορά έναντι των Άγγλων που εκφράστηκε εν αγνοία του Ελληνισμού, τον Σεπτέμβριο του 1958, με αποκλεισμό των σκοπών του αγώνα (ένωση-αυτοδιάθεση) και προβολή της «ανεξαρτησίας», στη συνεύρεση Μακαρίου-Μπάρμπαρας Κασλ. Ο αγώνας από νικητήρια επαναστατική διεκδίκηση, άλλαξε χέρια. Διέγραψαν την προειδοποίηση Διγενή της 29ης Σεπτεμβρίου ’58, για επιβολή δύο πλέον αφεντών, Άγγλων και Τούρκων! Ο πατριωτισμός σκοτώθηκε στο Δίκωμο, με τη δολοφονία του Μάτση, Νοέμβριο 1958, αφού αποτεφρώθηκε με την πυρπόληση του Αυξεντίου στον Μαχαιρά, Μάρτιο 1957. Τη μοίρα του λαού μας υπέσκαψαν πρόθυμοι οσφυοκάμπτες, ανίδεοι «πολιτικοί» με διαπιστευτήρια διπλωματών, που αντί της αγωνιστικής παρρησίας των δικαίων, εμφανίστηκαν κατά παραγγελία ικέτες του περιθωρίου. Ο αγώνας αντικαταστάθηκε με υποκλίσεις. Τα φαινόμενα θύμιζαν τον αφορισμό του Archibald Mac Leish ότι τίποτα δεν είναι πιο ταπεινωτικό από τη φιλοδοξία, όταν σκύβει για ν’ ανέβει! Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκε μια πολιτική πρακτική που δεν εδικαιούτο να είναι ανήθικη και να διαφθείρει το ήθος των πολιτών (Πλάτων στον «Γοργία»), αλλά εφαρμόστηκε, με αποτέλεσμα να παρεισφρήσει το ηθικά μοιραίο στην κοινωνική συνείδηση, που μετάλλαξε δραματικά τον άνθρωπο, οδηγώντας τον στην παθητική αδράνεια, την αβελτηρία και τη μετέπειτα κατάντια της ανοχής και του συμβιβασμού, που αποκλείουν τη θέα προς τον σκλάβο Πενταδάκτυλο και την ακοή των σαλπίγγων των υπαρξιακών αναγκών του κόσμου μας. Σέρνονται, βέβαια, αναίσχυντες πολιτικές δολοπλοκίες που αποσκοπούσαν σε παθογενείς συνέπειες σε βάρος μας, όπως η ανάμειξη των Άγγλων στα γεγονότα του 1963, στην εισβολή, στην ελεεινή απόπειρα υπαγωγής των θαλασσινών υδατανθράκων στην «επικράτεια» των βάσεων Ακρωτηρίου και στην παρείσφρηση των αγγλοφρόνων, στα άδυτα των εξευτελιστικών διπλωματικών διαβουλίων Λευκωσίας – Λονδίνου…                 

Φιλελεύθερος