Ο εικονιζόμενος Βίτολντ Πιλέτσκι, είναι, ίσως, ο μοναδικός άνθρωπος στην ιστορία που οικειοθελώς έγινε κρατούμενος στο Άουσβιτς. Ήρωας του πολέμου, μαχητής του πολωνικού στρατού είχε ακούσει φήμες για το στρατόπεδο του θανάτου από το 1940. Με πλαστή ταυτότητα παραδόθηκε στους Ναζί σε μία εκκαθαριστική επιχείρηση κατά των Εβραίων. Τον έστειλαν στο Άουσβιτς και έγινε ο κρατούμενος Νο 4859. 
Δημιούργησε μία παράνομη οργάνωση στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 1000 κρατούμενοι. 
Συγκέντρωνε υλικό, αποδείξεις, μαρτυρίες και τα έστελνε στο εξωτερικό. Δεν τον πίστεψαν. Έκανε αυτή τη δουλειά για 3 ολόκληρα χρόνια. Όταν κατάλαβε ότι οι κόποι του πάνε χαμένοι, απέδρασε μαζί με άλλους συγκρατούμενούς του, αφοπλίζοντας τους φρουρούς. 
Ελεύθερος συνέχισε τις προσπάθειές του να μάθει η διεθνής κοινή γνώμη τις θηριωδίες των Ναζί. Δεν τον πίστεψαν ξανά.
Η δικαίωση ήρθε το 1945 με την απελευθέρωση των κρατουμένων από το στρατόπεδο συνώνυμο της φρίκης.
Το μεταπολεμικό κομμουνιστικό καθεστώς της πατρίδας του Πολωνίας, τον θεώρησε “συνεργάτη των Ναζί” και με απόφαση το Στρατοδικείου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας εκτελέστηκε στις 15 Μαΐου 1948.
Μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστη η τοποθεσία της ταφής του.
Το ηθικό δίδαγμα; Ας το βγάλει ο καθένας ανάλογα με τη συνείδησή του.

Δημήτρης Τριανταφυλλίδης