Ποντιακό Ζήτημα
24 Δεκεμβρίου 2018
Τα ποντιακά κάλαντα των Χριστουγέννων
Τα κάλαντα είναι ίσως ένα από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται αναλλοίωτα ακόμα και σήμερα σε πολλές περιοχές της χώρας. Είναι συνδεδεμένα κυρίως με τις μεγάλες γιορτές του Δωδεκαημέρου, και μέσα από το τραγούδι οι μικροί αλλά και οι μεγάλοι καλαντιστές εξιστορούν τα γεγονότα των ημερών και παινεύουν τον οικοδεσπότη, την κυρά και το σπίτι.
Στον Πόντο τα παιδιά έψελναν τα κάλαντα συνήθως τις πρωινές ώρες της παραμονής των Χριστουγέννων.
Οι μικροί καλαντιστές εκτός από τη συνοδεία της λύρας φρόντιζαν να φέρνουν μαζί τους και ένα στολισμένο καράβι, φτιαγμένο από χαρτόνι και λεπτό σανίδι, για να εντυπωσιάσουν τους νοικοκυραίους. Συνήθως φώτιζαν τα καραβάκια τους με κεριά, ενώ κάθε ομάδα προσπαθούσε να φτιάξει το πιο όμορφο και φανταχτερό, εν είδει συναγωνισμού.
Τα πιο διαδεδομένα ποντιακά κάλαντα των Χριστουγέννων περιέχουν όλη τη ζωή του Χριστού, από τη στιγμή της γέννησής Του μέχρι και τα Πάθη, χωρίς όμως να προχωρούν και στη θανάτωσή Του, γεγονός που θα ερχόταν σε αντίθεση με το χαρμόσυνο μήνυμα των Χριστουγέννων.
Χριστός Γεννέθεν
Χριστός ’γεννέθεν χαρά ’ς σον κόσμον,
χα καλή ώρα, καλή σ’ ημέρα.
Χριστός ’γεννέθεν χαρά ’ς σον κόσμον,
χα καλή ώρα, καλή σ’ ημέρα.
Χα καλόν παιδίν οψέ ’γεννέθεν,
οψέ ’γεννέθεν, ουρανοστάθεν.
οψέ ’γεννέθεν, ουρανοστάθεν.
Τον εγέννεσεν η Παναΐα,
τον ενέστεσεν Αϊα-Παρθένος.
τον ενέστεσεν Αϊα-Παρθένος.
Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάριν
κι εκατήβεν ’ς σο σταυροδρόμιν
κι εκατήβεν ’ς σο σταυροδρόμιν
Έρπαξαν Ατον οι χίλ’ Εβραίοι,
οι χίλ’ Εβραίοι και μύριοι Εβραίοι.
οι χίλ’ Εβραίοι και μύριοι Εβραίοι.
Ας ακρεντικά κι ας σην καρδίαν
αίμαν έσταξεν, χολή ’κ’ εφάνθεν.
αίμαν έσταξεν, χολή ’κ’ εφάνθεν.
Ούμπαν έσταξεν, και μύρος έτον,
μύρος έτον και μυρωδία.
μύρος έτον και μυρωδία.
Εμυρίστεν ατο ο κόσμος όλεν,
για μυρίστ’ ατο κι εσύ αφέντα.
για μυρίστ’ ατο κι εσύ αφέντα.
Συ αφέντα, καλέ μ’ αφέντα.
Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρα.
Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρα.
Και θημίζ’νε τον νοικοκύρην,
Νοικοκύρη μ’ και βασιλέα.
Νοικοκύρη μ’ και βασιλέα.
Δέβα ’ς σο ταρέζ’ κι έλα ’ς σην πόρταν,
δος μας ούβας και λεφτοκάρεα.
δος μας ούβας και λεφτοκάρεα.
Κι αν ανοί’εις μας,
χαράν ’ς σην πόρτα σ’.
χαράν ’ς σην πόρτα σ’.