Το δημογραφικό είναι σαν ένας παγετώνας στο βουνό. Είναι τόσο μεγάλος που είναι τμήμα του τοπίου – που συνηθίζουμε και θεωρούμε δεδομένο. Όμως, ο παγετώνας κινείται, στην αρχή αργά και ανεπαίσθητα. Ξαφνικά όμως ο παγετώνας μπορεί να επιταχυνθεί.  Τμήματά του μπορεί να αποκολληθούν, να καταρρεύσουν και να καταπιούν ολόκληρα χωριά.
Η κίνηση του δημογραφικού -στην Ελλάδα και στην Ευρώπη – είναι γνωστή από το 1980. Το 1997 ο Γιάννης Σπράος προειδοποίησε ότι το δημογραφικό θα οδηγούσε σε κατάρρευση του ασφαλιστικού πριν το 2010. Η προειδοποίηση λοιδορήθηκε και ξεχάστηκε. Τώρα, όμως η κίνηση επιταχύνεται και ο παγετώνας είναι ορατός σε όλους.
Το τελικό δημογραφικό αποτέλεσμα προκύπτει από ισορροπία μεταξύ τριών δυνάμεων:
Δύναμη πρώτη: Μακροβιότητα. Ζούμε όλοι περισσότερο και ως επί το πλείστον καλύτερα. Η τάση αυτή θα συνεχίσει, πιθανώς επιταχυνόμενη, ίσως μάλιστα δραματικά. Αυτό είναι καλό – μας δίνει ευκαιρίες που δεν είχαμε πριν, φτάνει να τις αξιοποιήσουμε.
Δύναμη δεύτερη: Γεννητικότητα. Οι μητέρες κάνουν λιγότερα παιδιά και σε μεγαλύτερη ηλικία. Αυτό ισχύει παντού, αν και ίσως περισσότερο στη Νότια Ευρώπη (Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος). Και αυτό είναι, σε γενικές γραμμές, καλό: Τα ορφανοτροφεία είναι άδεια. Φροντίζουν οι γονείς τα λιγότερα παιδιά τους πιο εντατικά: φροντιστήρια, σχολές χορού, μεταπτυχιακά, κομπιούτερ κινητά.
Δύναμη Τρίτη: Μετανάστευση. (Αφίξεις μείον αναχωρήσεις) αναπληρώνουν τάσεις μείωσης του πληθυσμού. Χάρις στην τόνωση από την μετανάστευση ο συνολικός πληθυσμός της Ευρώπης απέφυγε να μειωθεί από το 2000 και μετά.

Για τη συνέχεια Liberal