REAL TIME |

Weather Icon

Κορέα και Μέση Ανατολή: Από τον Σαντάμ Χουσεΐν, στον Μουαμάρ Καντάφι και στον Κορεάτη Κιμ Γιονγκ-ουν

Κορέα και Μέση Ανατολή: Από τον Σαντάμ Χουσεΐν, στον Μουαμάρ Καντάφι και στον Κορεάτη Κιμ Γιονγκ-ουν
FILE PHOTO. South Korean President Moon Jae-in (2nd from R), his wife, Kim Jung-sook (R), North Korean leader Kim Jong-un (2nd from L) and his wife, Ri Sol-ju, watch a performance at the Peace House building on the southern side of the truce village of Panmunjom in the Demilitarized Zone (DMZ), 27 April 2018. South Korean President Moon Jae-in and North Korean leader Kim Jong-un were meeting at the Peace House in Panmunjom for an inter-Korean summit. The event marks the first time a North Korean leader has crossed the border into South Korea sine the end of hostilities during the Korean War EPA-EFE/KOREA SUMMIT PRESS / POOL

Του Μάριου Ευρυβιάδη

Εάν μετά από 65 χρόνια πολεμικής αντιπαράθεσης στη Χερσόνησο της Κορέας –και στη διάρκεια της οποίας, στη μεταψυχροπολεμική εποχή, ενυπάρχει και ο κίνδυνος πυρηνικής σύγκρουσης– επικρατήσει η ειρήνη, τότε όλοι οι συντελεστές της, δικαίως, θα πιστωθούν ως ειρηνοποιοί (peacemakers).
Και επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερο αγαθό στον κόσμο από τη διασφάλιση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, όλοι όσοι συνέβαλαν προς τον σκοπό αυτό και όχι μόνο ο Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ, όπως διακαώς ακούμε, θα δικαιούνται την απονομή της ύψιστης αυτής τιμής. Θα πρέπει δικαίως να τιμηθούν και οι δύο Κορεάτες ηγέτες –Kim Jung-un της Β. Κορέας και Moon Jae-in της Νότιας– αλλά ίσως ακόμη και ο ηγέτης της Κίνας Xi Jinping.
Εάν τελικά δούμε τη σύναψη συνθήκης ειρήνης ανάμεσα στα δύο κορεατικά κράτη μαζί με την αποπυρηνικοποίηση της χερσονήσου, αυτό θα είναι αποτέλεσμα έντονης, παρασκηνιακής και αθέατης διπλωματίας με πολλούς παίκτες –και καθοριστικούς τουλάχιστον τέσσερις– και όχι μόνο τις ΗΠΑ.

Προς το παρόν, όμως, όλα όσα λέγονται και γράφονται για ειρηνικό τερματισμό της κορεατικής κρίσης αποτελούν ευχολόγια και, προσωπικά, δεν θα στοιχημάτιζα πως η επικίνδυνη και δυνητικά καταστροφική αυτή αντιπαράθεση μπήκε σε καλό, για την ειρήνη, δρόμο. Αυτό δεν σημαίνει πως τα πράγματα θα οδηγηθούν στο μοιραίο. Απλά θα συνεχίζεται η αντιπαράθεση.

Υπό άλλες περιστάσεις τα πράγματα θα κατέληγαν σε πόλεμο. Όχι, όμως, εφόσον εμπλέκονται δυνάμεις που κατέχουν πυρηνικά όπλα. Και αυτή ήταν, είναι και παραμένει η ειδοποιός διαφορά μεταξύ πολέμου και ειρήνης στην πυρηνική εποχή που άρχισε με το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της πυρηνικής εποχής υπήρξε ο ορθολογισμός των δυνάμεων που βρίσκονταν σε αντιπαράθεση, αλλά κατείχαν ή απέκτησαν, εν καιρώ, πυρηνικά όπλα. Είναι αυτός ο ορθολογισμός που διατήρησε την ειρήνη ανάμεσα στις (μεγάλες) πυρηνικές δυνάμεις –μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ– στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου (1947-1989/1990) και ανάμεσα σε αυτές που απέκτησαν τέτοια όπλα όπως η Ινδία και το Πακιστάν. Επειδή ακριβώς «φοβόταν ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη», ο κάθε παίκτης μετρούσε τις συνέπειες των πράξεών του όπως και μετρούσε τις αντιδράσεις των αντιπάλων του σε κάθε κρίση (κλασική περίπτωση, η κρίση των πυραύλων της Κούβας του 1962), ακριβώς για να αποφευχθεί το μοιραίο που θα ήταν και καταστροφικό.

Με αναφορά στη Βόρειο Κορέα και με παράδειγμα τον πόλεμο κατά του Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003, θέτω το ερώτημα που τέθηκε και τότε, αλλά και το οποίο συνεχίζει να τίθεται από καταξιωμένους μελετητές των διακρατικών σχέσεων, όπως είναι ο Αμερικανός καθηγητής John Meirsheimer: Θα υπήρχε επιδρομικός τότε πόλεμος κατά του Ιράκ αν ο Χουσεΐν κατείχε πυρηνικά όπλα; Θα είχαμε τον άλλο τέτοιο πόλεμο αν και ο Καντάφι δεν ακολουθούσε τις «συμβουλές» των Αμερικανών να τους παραδώσει το μη ολοκληρωμένο μέχρι τότε πρόγραμμά του και αποκτούσε πυρηνικά όπλα;

Να το θέσω και πιο άμεσα και επίκαιρα. Αν το καθεστώς Κιμ της Β. Κορέας δεν κατείχε σήμερα πυρηνικά όπλα, δεν θα είχε ήδη ανατραπεί ή, στην καλύτερη για αυτό περίπτωση, δεν θα λιμοκτονούσε, λόγω καταστροφικών κυρώσεων, όπως συνέβαινε και στην περίπτωση του καθεστώτος Σαντάμ από το 1990 μέχρι το 2003;

Τι μαθήματα άντλησε το καθεστώς της Β. Κορέας όταν είδε την τύχη του Σαντάμ το 2003; Ή του Καντάφι το 2011; Ειδικά σε ό,τι αφορά το καθεστώς της Β. Κορέας υπενθυμίζω και υπογραμμίζω πως υπήρξε συμφωνία μαζί του επί προεδρίας Κλίντον το 1994 για το πάγωμα της στρατιωτικής διάστασης του πυρηνικού του προγράμματος και τη σταδιακή μετατροπή του σε ειρηνικό, με ανταλλάγματα την παροχή οικονομικής βοήθειας. Δηλαδή, τη μη βίαιη ανατροπή του. Του παρασχέθηκε τότε βοήθεια σε είδη (σίτισης και ενέργειας) από τη Ν. Κορέα και από την Αμερική.

Η συμφωνία του 1994 καταγγέλθηκε από την κυβέρνηση Μπους του Νεότερου το 2004 με πρωταγωνιστή, διαβάζουμε, τον σημερινό σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Τραμπ, τον νεοσυντηρητικό John Bolton. Μάλιστα, ο κ. Bolton δεν φαίνεται ενθουσιασμένος με την πιθανότητα μιας συμφωνίας του Προέδρου του με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη και αναφέρεται συνεχώς για εφαρμογή του «μοντέλου Καντάφι» για τη Β. Κορέα. Κάπως δηλαδή να υπάρξει μεν μια συμφωνία, να αφοπλιστεί ο Κιμ και μετά να έχει την τύχη του Καντάφι. Είναι τέτοιου είδους αντιλήψεις και όχι μόνο που καθιστούν μια πιθανή τελική συμφωνία στη Χερσόνησο της Κορέας δύσκολη.

Αναδυόμενη αντιπαράθεση με Ιράν

Αν εξετάσουμε τώρα και τα πράγματα στη Μέση Ανατολή, τότε είναι που η απαισιοδοξία κτυπά πάτο και η φιλολογία περί Νόμπελ Ειρήνης μετατρέπεται σε σουρεαλισμό. Ενώ επιχειρείται και καλώς μια σημαντική προσπάθεια εκτόνωσης στην Ασία, στη Μέση Ανατολή τα πράγματα βαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Το μακελειό στη Συρία συνεχίζεται, στην Υεμένη χειρότερα, ενώ στη Γάζα το Ισραήλ έχει χάσει το μέτρο αναφορικά με τις διαδηλώσεις των Παλαιστινίων. Υπάρχουν σίγουρα άλλοι τρόποι αντιμετώπισης παρά η ανάπτυξη ελεύθερων σκοπευτών κατά των διαδηλωτών. Ελεύθερος σκοπευτής σημαίνει πως κάποιος ιεραρχικά ανώτερος αποφασίζει ποιος γίνεται στόχος και ποιος όχι. Μιλάμε, δηλαδή, για πολιτικές αποφάσεις. Όμως, στη Μέση Ανατολή, και με επίκεντρο το Ιράν, πιθανό να γινόμαστε μάρτυρες ενός σεναρίου ίσως πολύ χειρότερου από τη μη υπογραφή ειρήνης και πυρηνικού αφοπλισμού στην Κορέα. Ενώ στην Κορέα, τέλος πάντων, γίνονται προσπάθειες για την εμπέδωση της ειρήνης, στη Μέση Ανατολή συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αφήνω κατά μέρος τους συμβατικούς πολέμους και συγκρούσεις και περιορίζομαι στη «αναδυόμενη» αντιπαράθεση γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τις άμεσες απειλές του Ισραήλ για πόλεμο κατά της Τεχεράνης, διότι αυτή κατασκευάζει πυρηνικά όπλα, και τη σχεδόν άμεση υποστήριξη του Ισραήλ από την Ουάσιγκτον.

Οι πιέσεις Τραμπ προς την Τεχεράνη
Το πολιτικά σουρεαλιστικό εδώ είναι πως το 2015 υπεγράφη πολυμερής διεθνής συμφωνία, η οποία έθεσε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν υπό έλεγχο. Και η συμφωνία έγινε με την πρωτοβουλία της τότε κυβέρνησης του Προέδρου Ομπάμα. Τότε το Ισραήλ σφόδρα αντιτίθετο στη συμφωνία, αλλά η κυβέρνηση Ομπάμα δεν υπέκυψε στις πιέσεις του και των υποστηρικτών του στις ΗΠΑ. Το αδύναμο μέρος της συμφωνίας ήταν η απαίτηση του αμερικανικού Κογκρέσου να ζητά κατά τακτά διαστήματα από τον εκάστοτε Αμερικανό Πρόεδρο «βεβαίωση» πως η Τεχεράνη τηρεί τα συμφωνηθέντα. Αυτή η βεβαίωση δόθηκε επί Τραμπ επανειλημμένα και η επόμενη προθεσμία είναι στις 12 Μαΐου.

Όλες οι μέχρι τώρα ενδείξεις είναι πως τούτη τη φορά ο Τραμπ δεν θα δώσει τη βεβαίωση που σημαίνει πως η συμφωνία θα καταρρεύσει διότι η Τεχεράνη δηλώνει πως δεν θα αποδεχτεί τις αλλαγές που απαιτούν το Ισραήλ και η Αμερική. Αν το σενάριο εξελιχθεί έτσι ανοίγει ένα εξαιρετικά επικίνδυνο κεφάλαιο που θα κάνει τις εξελίξεις στη Κορέα να φαντάζουν παιγνιδάκι. Και το οποίο, παράλληλα, θα περνά το μήνυμα πως μόνο με την κατοχή πυρηνικών όπλων μπορεί μια χώρα να διασφαλιστεί από εκείνες τις χώρες που ήδη τα κατέχουν.

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube