Το πλέον τυπικό ιστορικό παράδειγμα (κανονικής) μυστικής διπλωματίας είναι εκείνο που οδήγησε στην περιώνυμη Συμφωνία Σάικς – Πικό. Ενας Βρετανός Τόρης διπλωμάτης, ο Μαρκ Σάικς, και ένας Γάλλος συνάδελφός του, ο Ζορζ-Φρανσουά Πικό, πρακτικά οριστικοποίησαν πάνω σε ένα χάρτη της Μέσης Ανατολής ό,τι λίγο αργότερα έγινε –μεταξύ άλλων– γνωστό ως «Ιράκ» και «Συρία». Τη Συμφωνία επικύρωναν και οι Ρώσοι, το τρίτο μέρος της Αντάντ. 
Είναι ιστορικά γνωστό πια ότι οι Βρετανοί πρακτικά κράτησαν το Ιράκ, το οποίο περιλάμβανε τεράστιες ποσότητες πετρελαίου, και άφησαν τη Συρία για τους Γάλλους. Οταν στο Παρίσι κατάλαβαν τι είχε συμβεί, περίπου πέντε χρόνια αργότερα, ότι δηλαδή οι Βρετανοί είχαν πρακτικά σχεδιάσει το Ιράκ ώστε να χωράει όσο περισσότερες πετρελαιοπηγές ήταν δυνατόν, διαμαρτυρήθηκαν, αλλά πια τα νέα σύνορα είχαν χαραχθεί. Προφανώς, οι συγκεκριμένες χώρες διαμορφώθηκαν και με βάση άλλα κριτήρια πέρα από το πετρέλαιο, ωστόσο πολλά από τα δεινά τους έκτοτε οφείλονται –εν μέρει– και στους αποικιακούς σχεδιασμούς.

Εναν αιώνα μετά, τα κράτη αυτά δεν αποτελούν παρά κάποιες, εμφανέστατα ξεπερασμένες, γεωγραφικές έννοιες. Σιίτες, σουνίτες, Κούρδοι, μικρότερες εθνοτικές ομάδες όπως οι τουρκομάνοι, θρησκευτικές σέχτες, όλοι διαδραματίζουν κάποιον πολιτικό ρόλο και η ευρύτερη ή πιο περιορισμένη επιρροή τους διαμορφώνει την κατάσταση. Η εκατονταετία που μεσολάβησε έκτοτε έχει μια σημειολογική αλλά σημαντική διαφορά. Τότε, οι Μεγάλες Δυνάμεις όριζαν τον χώρο. Εκ των τριών Μεγάλων Δυνάμεων της Σάικς – Πικό, μόνο η Ρωσία είναι παρούσα στη Μέση Ανατολή, ενώ οι υπόλοιποι σημαντικοί παίκτες έχουν μάλλον «υποβιβαστεί» στην κατηγορία των κρατών που μπορεί να επηρεάσουν καθοριστικά τις διεθνείς εξελίξεις. Αυτό αφήνει τη Μέση Ανατολή ανοιχτή σε μια σειρά δυνάμεων με ισχυρά τοπικά συμφέροντα, όπως το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ και –βεβαίως– η Τουρκία. Οσο και αν τα ελληνικά ΜΜΕ επιχειρούν να υποβαθμίσουν τη σημασία της τουρκικής παρέμβασης στη βόρεια Συρία, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται ο συμβολισμός της. Η Τουρκία, μετά σχεδόν έναν αιώνα, επιστρέφει ως περιφερειακή δύναμη στην περιοχή και διεκδικεί έναν τέτοιο ρόλο ανοιχτά. Απομένει να αποδειχθεί αν θα τα καταφέρει. Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον του ανατολικού γείτονα θα πρέπει να απασχολεί την Αθήνα, γι’ αυτό και πρέπει να το «διαβάζει» με όρους 2018 και όχι 1974 ή 1996.
Kαθημερινή