Μάρος Τρούλης

Ο Σάββας Καλεντερίδης έκανε πρόσφατα μια εξαιρετική ανάλυση αναφορικά με τον ενεργειακό ανταγωνισμό στην Ανατολική Μεσόγειο παραλληλίζοντάς τον με την αρχή ενός «Μεγάλου Παιχνιδιού». Εύστοχος παραλληλισμός, ο οποίος έχει πολλές προεκτάσεις και μας βοηθά να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα από τα «γνήσια μεγάλα παιχνίδια» της περιμέτρου της Κασπίας.

Η απαρχή της ευρείας κατανάλωσης του μαύρου χρυσού, η οποία συνδέθηκε με την ύστερη περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης, είχε εξωθήσει τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής στην αναζήτηση περιοχών παραγωγής πετρελαίου. Η Κασπία, και πιο συγκεκριμένα το Αζερμπαϊτζάν, κατείχαν κεντρική θέση στην εν λόγω εξίσωση.

Το «Δεύτερο Μεγάλο Παιχνίδι» ήρθε να περιγράψει έναν νέο γύρο ανταγωνισμού μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και πάλι στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, με διακύβευμα και πάλι τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους. Η μεσολάβηση της κομουνιστικής περιόδου μεταξύ των δύο «Παιχνιδιών» δεν επέτρεψε την παρείσφρηση άλλων δρώντων στην περιοχή πλην της Μόσχας. Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν εκείνη η οποία έδωσε το έναυσμα για το «Δεύτερο Μεγάλο Παιχνίδι».

Συμπαρομαρτούσα πτυχή της μεταψυχροπολεμικής αναδιάταξης συμφερόντων ήταν και η μετάβαση στο οικονομικό μοντέλο με την άρση του κολεκτιβοποιημένου καθεστώτος διαχείρισης των ενεργειακών πόρων και την υιοθέτηση των αρχών της «οικονομίας της αγοράς».

Από το «Δεύτερο Μεγάλο Παιχνίδι» δεν απουσιάζει η Τουρκία, η οποία επί σειρά ετών αποτέλεσε την προμετωπίδα των Δυτικών συμφερόντων στην περιοχή και το «βασικό πιόνι» στην υλοποίηση μεγάλων ενεργειακών έργων, όπως ο πετρελαιαγωγός Μπακού-Τιφλίδας-Τσεϊχάν. Στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας η Ρωσία γρήγορα επανάκτησε τον έλεγχο δεσμεύοντας τις παραγωγικές δομές και τις διόδους μεταφοράς. Εξάλλου, τα εν λόγω κράτη είναι περίκλειστα και δεν διαθέτουν οικονομικούς πόρους υλοποίησης νέων υποδομών, με το γεγονός αυτό να τα έχει καταστήσει μονομερώς εξαρτημένα στη Μόσχα και να έχει εξοβελίσει τις όποιες προκείμενες τουρκικές αξιώσεις. Η περίπτωση του Τουρκμενιστάν, στην οποία είχαμε αναφερθεί ακριβώς έναν χρόνο πριν, είναι ενδεικτική. Στο Αζερμπαϊτζάν η επιτυχία της Ρωσίας δεν ήταν ανάλογη, αλλά και η επιτυχία της Τουρκίας ήταν σαφώς κατώτερη των…

Η συνέχεια του άρθρου στο Pontos-news