Μετά την απομόνωση της Τουρκίας το νεο-οθωμανικό όραμα αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά

Σωτήρης Δημόπουλος
Αν η φορά των γεγονότων συνεχιστεί ως έχει στην παρούσα φάση, τότε το
2016 θα γίνει έτος ενός πρωτοφανούς και πολλαπλού θριάμβου της Τουρκίας
και του Ερντογάν. Ενώ, έως και πρόσφατα, η Άγκυρα ήταν στριμωγμένη και
απομονωμένη σ’ όλα σχεδόν τα μέτωπα, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα το
νεο-οθωμανικό όραμα αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Η αρχή σημειώθηκε
στη Συρία, όπου μια τουρκική ζώνη κατοχής εντός των, επί το πλείστον,
κουρδικών εδαφών, την οποία επί χρόνια επεδίωκε η Τουρκία, είναι ήδη
γεγονός. Και μάλιστα επίκειται γενναία διεύρυνσή της έως ακόμη και τη
Ράκκα -αν πιστέψουμε τους Τούρκους αξιωματούχους που μιλούν για τα
σχετικά σχέδια που απεργάζονται από κοινού με τις ΗΠΑ.

Η επόμενη νίκη της τουρκικής επέλασης αναμένεται στην Κύπρο με την
επιβολή της νέας λύσης, που Αμερικανο-βρετανοί με πολλή επιμονή και
επιμέλεια προετοίμασαν και προώθησαν -βοηθούντων βεβαίως από προθύμους
πολιτικούς ηγέτες σε Κύπρο και Ελλάδα. Αν συνυπολογίσουμε σ’ αυτά την
τουρκική στρατιωτική παρουσία στο βόρειο Ιράκ και την αυξανόμενη πίεση
για αλλαγή του status στο Αιγαίο, με μοχλό τις μεταναστευτικές ροές -ήδη
η ΜΙΤ θα κάνει ελέγχους για τζιχαντιστές στα ελληνικά νησιά (!)- ο
σουλτάνος της Άγκυρας δικαίως μπορεί να αισθάνεται δικαιωμένος για την
υπεροψία του.

Ο Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε άριστα το άγχος της Δύσης για τον τρόπο που ο
ίδιος διαχειρίζεται τη μεταπραξικοπηματική Τουρκία. Οι μαζικές
εκκαθαρίσεις στο εσωτερικό της χώρας και το αναβαθμισμένο κύρος του,
όπου η κεμαλική και εθνικιστική αντιπολίτευση έχει καταστεί ούρα του
ΑΚΡ, τού πρόσφεραν μια ιδιότυπη ασυλία στις όποιες επιλογές του. Είχε
έτσι την άνεση να κινείται κατά το δοκούν και έριξε επιδέξια τον «άσο»
του, που ήταν η επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία. Η πρόθεση του Πούτιν να
διαρρήξει τη νατοϊκή συνοχή και η επείγουσα ανάγκη του να χαλαρώσει ένα
πλεονάζον εχθρικό μέτωπο στη συνεχιζόμενη περικύκλωση της Ρωσικής
Ομοσπονδίας, που επιχειρεί η Ουάσιγκτον, οδήγησε σε μια κατ’ αρχήν
συμφωνία, την οποία ο Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε άμεσα και ουσιαστικά. Ενώ
οι Αμερικανοί έβαζαν βέτο σε κάθε απόπειρα τουρκικής στρατιωτικής
επέμβασης στο έδαφος της Συρίας, καθώς αυτό, μεταξύ άλλων, θα έβαζε σε
κίνδυνο τη συνεργασία τους με τους Κούρδους που ήταν η μοναδική χερσαία
δύναμη που τους εξυπηρετούσε στον πόλεμο με το ΙΚ, τώρα εκόντες άκοντες
αποδέχθηκαν τα τετελεσμένα. Γιατί κατά την, εξευτελιστική για μια
υπερδύναμη, επίσκεψη του Μπάιντεν στην Άγκυρα, οι Τούρκοι μπήκαν στη
Συρία παίρνοντας σε μια σικέ μάχη την Τζαραμπλούς από τους τζιχαντιστές,
και κτυπώντας ανελέητα τους έκπληκτους Κούρδους. Την ίδια ώρα, όμως,
και οι Ρώσοι έκαναν το μεγάλο λάθος να επιτρέψουν τη τουρκική διείσδυση
που επίσης απέτρεπαν με την απειλή των πυραύλων και των βομβαρδιστικών
τους στη Συρία. Είχε προηγηθεί όμως και το λάθος των Κούρδων, που
υπάκουσαν στην αμερικανική προτροπή, να κτυπήσουν στη Χασάκα τις
κυβερνητικές δυνάμεις. Έτσι ενίσχυσαν τα επιχειρήματα στο ρωσο-συριακό
στρατόπεδο υπέρ μιας αντικουρδικής τουρκικής παρέμβασης. Επρόκειτο για
ένα στρατηγικό σφάλμα, το οποίο ήδη αποδεικνύεται ότι θα το πληρώσουν
ακριβά η Δαμασκός, η Μόσχα και οι Κούρδοι. Γιατί ο τουρκικός στρατός με
τους συμμάχους του -Τουρκομάνους, Αλ Νούσρα, Ελεύθερο Συριακό Στρατό και
συνεργαζόμενους τζιχαντιστές- θα κινηθεί αυτοβούλως, αναγκάζοντας τους
Αμερικανούς να συνεργαστούν μαζί του. Η Άγκυρα είναι φανερό ότι όχι
μόνον θα προσπαθήσει να απωθήσει τους Κούρδους ανατολικά του Ευφράτη,
αλλά θα απλωθεί, είτε διά του τουρκικού στρατού είτε διά αντιπροσώπων,
όπου μπορεί. Και όσο τα καταφέρνει τόσο θα γράφει στα παλιά της
υποδήματα ό,τι έχει συμφωνήσει με Πούτιν και Άσαντ για τις σφαίρες
επιρροής επί του συριακού εδάφους. 

Συνοριακή γραμμή

Στην περίπτωση της Συρίας, η Τουρκία μπορεί να σφράγισε στη συνοριακή
γραμμή τον διάδρομο μεταξύ των κουρδικών καντονιών. Η ένωσή τους όμως,
έστω και στα ενδότερα, είναι ακόμη πιθανή. Αν οι Κούρδοι προελάσουν και
καταλάβουν την Αλ-Μπαμπ, βορειοανατολικά του Χαλεπιού, μπορούν να
πετύχουν τον στόχο τους. Για το σθένος των ίδιων των Κούρδων δεν τίθεται
καν ζήτημα. Το έχουν αποδείξει περίτρανα όλα αυτά τα χρόνια. Για να το
πετύχουν χρειάζονται, όμως, τη στήριξη είτε των ΗΠΑ είτε της Ρωσίας. Και
με τους δύο απέναντι είναι λίγα αυτά που μπορούν να κάνουν. Άρα το
ζητούμενο είναι για πόσο καιρό η Άγκυρα θα μπορεί να παίζει το παιχνίδι
της «εξωσυζυγικής σχέσης» με τη Μόσχα. Όταν αυτό λήξει, θα αλλάξουν και
τα πράγματα στη Συρία. Σ’ αυτήν την περίπτωση, η Τουρκία αν και με
μόνιμη στρατιωτική παρουσία εντός της Συρίας, θα έχει πλέον και μια
μόνιμη νέα πληγή που θα επεκταθεί και στο εσωτερικό της, από το
αναζωπυρωμένο κουρδικό αντάρτικο.

Mεταμόρφωση σε «φίλη και σύμμαχο»
Και στην Κύπρο, όλες οι πληροφορίες όπως και η στάση της κυπριακής
ηγεσίας δείχνουν ότι το σχέδιο που θα παρουσιαστεί θα είναι ακόμη
χειρότερο και του περιβόητου Ανάν. Η σπουδή των δυτικών και του Ισραήλ
να λυθεί όπως-όπως το Κυπριακό για να προχωρήσει άμεσα ο σχεδιασμός του
αγωγού προς την Τουρκία και να περικυκλωθεί η Ρωσία, έχει ως συνέπεια να
«κολλά στον τοίχο» την ελληνο-κυπριακή πλευρά, μη δίδοντάς της ούτε
φύλλο συκής ώστε να σκεπάσει ό,τι επονείδιστο έχει συμφωνηθεί.
Ο κ. Αναστασιάδης έσυρε, όπως και το 2004, από τη φαρέτρα του το
καίριο, υποτίθεται, επιχείρημα υπέρ της λύσης του νέου σχεδίου. Ότι,
δήθεν, αν δεν γίνει αποδεχτό, η Κύπρος θα έχει πλέον χερσαία σύνορα με
την Τουρκία. Αντιθέτως, αν ολοκληρωθεί τότε η Τουρκία θα μεταμορφωθεί σε
«φίλη και σύμμαχο»! Πέρα από το απαράδεκτο του εκβιασμού προς το
εσωτερικό, που συνιστά μέγα διπλωματικό ατόπημα για κάποιον που
υποτίθεται ότι διεξάγει κρίσιμες διαπραγματεύσεις που βρίσκονται στο
τελικό στάδιο, το επιχείρημά του είναι έωλο, καθώς η «λύση» που
διαφαίνεται θα σημάνει απλώς ότι ολόκληρη η Κύπρος θα είναι εντός των
τουρκικών συνόρων. Κι αν αυτό σε κάποιους φαίνεται ως υπερβολή, ας
αναρωτηθούν με ειλικρίνεια.
Το νέο κράτος που θα προκύψει θα έχει την κυριαρχία να πάρει έστω και
μια (1) απόφαση για την εξωτερική αλλά και την εσωτερική πολιτική που
δεν θα είναι αρεστή στον σουλτάνο;
Αν, για παράδειγμα, αύριο οι σχέσεις με τη Ρωσία επιδεινωθούν, κάτι που
είναι και το πιθανότερο, η Λευκωσία θα έχει τη δυνατότητα να διατηρήσει
τους προνομιακούς δεσμούς της με τη Μόσχα, ή θα συρθεί θέλοντας και μη
στη γραμμή της Άγκυρας;
Θα μπορεί, επίσης ως τυχαίο παράδειγμα, στα σχολεία να εορτάζεται η 25η
Μαρτίου ή θα μπει βέτο με συνέπεια να καταργηθούν ως εκδηλώσεις μίσους
κατά της «φίλης και συμμάχου»;
Ας μην κοροϊδεύουμε λοιπόν μιλώντας για τη λύση του δράματος. Πρόκειται
απλώς για την κορύφωσή του, για τη θριαμβευτική επιστροφή των Οθωμανών!
Είναι όλα όμως οριστικά χαμένα; Η ισλαμιστική και ολοκληρωτική Τουρκία
του Ερντογάν θα είναι ο μεγάλος νικητής –ίσως μαζί με το Ισραήλ- στη
γεωπολιτική ζούγκλα της ανατολικής Μεσογείου;
Όχι! Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. 

KΑΡΟΤΟ ΚΑΙ ΜΑΣΤΙΓΙΟ
Όσον αφορά στο Κυπριακό, παρά την απαράδεκτη στάση των πολιτικών
ηγεσιών σε Κύπρο και Ελλάδα, ο λαός δεν έχει πει τον τελευταίο λόγο. Οι
συνθήκες είναι οπωσδήποτε πιο δυσμενείς από το 2004. Τόσο σε πολιτικό,
όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Το σχέδιο αυτή τη φορά προωθήθηκε με τρόπο
που να μην επαναληφθούν λάθη του «Ανάν». Τώρα, στην τελική φάση,
«καρότο και μαστίγιο» θα παίξουν συντονισμένα. Η ώρα της αλήθειας, όμως,
πλησιάζει, και, θέλοντας και μη, το σχέδιο θα κριθεί από την ετυμηγορία
των Ελλήνων της Κύπρου. Όπως και το 2004, θα έχουν στο χέρι τους την
ευκαιρία, και αυτή τη φορά, να αποδείξουν ότι καμία υπερεξουσία, καμία
προπαγανδιστική μηχανή και κανένα οικονομικό δέλεαρ δεν είναι ικανό να
ισοπεδώσει τη συνείδηση του ελεύθερου ανθρώπου. Και ότι εις πείσμα των
επηρμένων σχεδιαστών του κόσμου μας, η Ιστορία υπερβαίνει πάντοτε τον
κοντόθωρο εργαλειακό ορθολογισμό τους.

Σωτήρης Δημόπουλος