Σε ρόλο αποσταθεροποιητικού παράγοντα ικανού για όλα, ο σουλτάνος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «παίζει» με την αστάθεια για να ικανοποιήσει τις προεδρικές του φιλοδοξίες.

Σε ρόλο κυνηγημένου από την άλλη, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) στοχοποιείται επειδή τόλμησε να στερήσει από τον Ερντογάν την αυτοδυναμία στις εκλογές της 7ης Ιουνίου (ξεπερνώντας το όριο του 10% και μπαίνοντας στη Βουλή για πρώτη φορά στα χρονικά ως ενιαίο κόμμα). «Ο Ερντογάν θέλει να εξαφανίσει το HDP από το πολιτικό φάσμα ή να το κάνει κομμάτια, εκτοπίζοντάς το από το Κοινοβούλιο», καταγγέλλει από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ο Ερτουγκρούλ Κιουρκτσού. Ιστορικό στέλεχος της τουρκικής Αριστεράς με θητεία πολλών δεκαετιών στους κοινωνικούς αγώνες της γείτονος, βουλευτής από το 2011 και επίτιμος πρόεδρος του HDP, ο 67χρονος Κιουρκτσού βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των πολιτικών εξελίξεων δίνοντας αγώνα ενάντια στις απολυταρχικές μεθοδεύσεις του σουλτάνου.

«Ζούμε μια βίαιη πολιτική κρίση σήμερα στην Τουρκία, που οδηγεί τη χώρα και σε οικονομική κρίση. Η κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη, πολύ περίπλοκη και ιδιαιτέρως εύθραυστη. Βρισκόμαστε επίσης εν μέσω μιας πολύ σοβαρής ανθρωπιστικής κρίσης, κυρίως στα νοτιοανατολικά», δηλώνει στο «Εθνος» ο Κιουρκτσού που βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο επίκεντρο της έντασης. Οταν το «Εθνος» επικοινώνησε μαζί του, αυτός βρισκόταν στα νοτιοανατολικά, προσπαθώντας παρά τα στρατιωτικά μπλόκα να φτάσει στην πόλη Τσιζρέ μαζί με τον πρόεδρο του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, και άλλα κορυφαία στελέχη της φιλοκουρδικής παράταξης. Οσο για την πηγή του κακού, ο 67χρονος επίτιμος πρόεδρος του HDP δεν έχει καμία αμφιβολία. Ολα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Τουρκία «αποτελούν μέρος του σχεδίου του Ερντογάν».

Δημιουργεί συνθήκες αστάθειας
Και πράγματι, ανατρέχοντας κανείς στις παρασκηνιακές εξελίξεις των τελευταίων τριών μηνών, βλέπει παντού ένα και μόνο πρόσωπο: αυτό του προέδρου Ερντογάν. Ο Ερντογάν ήταν εκείνος που δεν έμεινε ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουνίου και έτσι αποφάσισε να… ξαναπάει σε εκλογές. Προκειμένου μάλιστα να ανακτήσει την αυτοδυναμία που έχασε, φρόντισε να δημιουργήσει και τις κατάλληλες συνθήκες αστάθειας στο εσωτερικό. Υπό το πρόσχημα ενός ευρέως εννοούμενου πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία, ξεκίνησε ξαφνικά πόλεμο ενάντια στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) εμφανιζόμενος ο ίδιος ως εγγυητής της απειλούμενης ασφάλειας στο εσωτερικό. Ο στόχος του διττός: να πλήξει πολιτικά το φιλοκουρδικό HDP, συσπειρώνοντας παράλληλα τους ψηφοφόρους της ισλαμοσυντηρητικής παράταξης. «Ο Ερντογάν άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Αμφισβήτησε το αποτέλεσμα των εκλογών της 7ης Ιουνίου και εν συνεχεία «έπαιξε» με την ασφάλεια προκειμένου να ξαναστείλει τη χώρα σε εκλογές και να χειραγωγήσει το επόμενο εκλογικό αποτέλεσμα. Θέλει, σαν μονάρχης, να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του», σχολιάζει ο Ερτουγκρούλ Κιουρκτσού αναφερόμενος στον σουλτάνο. Στην προσπάθειά του να κρατηθεί στην εξουσία, ο Ερντογάν χρησιμοποιεί βέβαια «κλασικές» τουρκικές μεθόδους.

«Εννοείται πως ο Ερντογάν θέλει να διαλύσει την ενότητα των Κούρδων της Τουρκίας», σημειώνει ο επίτιμος πρόεδρος του HDP απαντώντας σε σχετική ερώτηση. «Πρόκειται για μια στερεοτυπική, αποικιοκρατικού τύπου προσέγγιση, για μια προσέγγιση βγαλμένη μέσα από το ”οπλοστάσιο” της τουρκικής διπλωματίας, που θέλει τα κέντρα εξουσίας να μεθοδεύουν διασπαστικά ρήγματα στην κοινωνία προκειμένου να τους στρέψουν όλους εναντίον όλων: το HDP εναντίον του PKK, τους Κούρδους των πόλεων εναντίον των Κούρδων της υπαίθρου, τους κοσμικούς εναντίον των ισλαμιστών κ.λπ.».

Οι μεθοδεύσεις του Ερντογάν μπορεί να είναι λοιπόν «τυπικά τουρκικές», αλλά δεν ισχύει το ίδιο και για τις αντιδράσεις μεγάλης μερίδας Τούρκων που έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά το καλοκαίρι του 2013, να εξεγείρονται ενάντια στον σουλτάνο. «Οι άνθρωποι στρέφονται ολοένα περισσότερο ενάντια στον Ερντογάν», σημειώνει ο πολιτικά πολύπειρος Κιουρκτσού ο οποίος επιλέγει μάλιστα να εστιάσει και σε κάτι άλλο: στο γεγονός ότι για πρώτη φορά, ακόμη και οι οικογένειες των μαρτύρων (σ.σ. των Τούρκων στρατιωτών-αστυνομικών που έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις με το PKK) κατηγορούν ανοιχτά το καθεστώς Ερντογάν για τις ανθρώπινες απώλειες. Υπό αυτό το πρίσμα, της διευρυνόμενης λαϊκής δυσαρέσκειας απέναντι σε έναν ηγέτη που βρίσκεται ήδη 13 συναπτά έτη στην εξουσία, ίσως να μπορεί να ερμηνευθεί και η εικόνα των δημοσκοπήσεων που εξακολουθούν, παρά τις μεθοδεύσεις, να μη δίνουν στο ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) αέρα αυτοδυναμίας.

Οσο για τον Ερντογάν, αυτός απαντά στις αρνητικές δημοσκοπικές προβλέψεις κλιμακώνοντας ακόμη περισσότερο την ένταση στο εσωτερικό. Υποκινεί, εμμέσως πλην σαφώς, τα ισλαμοεθνικιστικά πογκρόμ που σημειώθηκαν την περασμένη εβδομάδα κατά Κούρδων και γραφείων του HDP σε πολλές πόλεις της Τουρκίας (στα οποία έκαναν την επανεμφάνισή τους ακόμη και οι Γκρίζοι Λύκοι). Τιμωρεί ολόκληρες περιοχές της χώρας οδηγώντας τες στα πρόθυρα της ανθρωπιστικής κρίσης, περιοχές όπου, διόλου τυχαία, ζουν κυρίως Κούρδοι και υποστηρικτές του HDP. Υποκινεί, με τις δηλώσεις του, ακόμη και δικαστικές διώξεις εναντίον της ηγεσίας του HDP (η Εισαγγελία του Ντιγιαρμπακίρ ξεκίνησε προ ημερών έρευνα εναντίον του Σελαχατίν Ντεμιρτάς τον οποίο κατηγορεί ως «τρομοκράτη» και «εχθρό της Τουρκίας»).

Ειδικά στα νοτιοανατολικά, σε κουρδικές πόλεις όπως είναι η Τσιρζέ, όπου το καθεστώς είχε επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας, οι συνθήκες επιδεινώνονται δραματικά, με το φιλοκουρδικό HDP να μιλάει για μεγάλες ελλείψεις (σε τρόφιμα, φάρμακα), για δολοφονίες αμάχων κ.ά. Ο 67χρονος Κιουρκτσού ήταν μάλιστα ένα από τα ηγετικά στελέχη του HDP που μαζί με τον πρόεδρο Ντεμιρτάς επιχείρησαν προ ημερών να φτάσουν στην Τσιζρέ αλλά εμποδίστηκαν από τον στρατό.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες βέβαια, είναι απορίας άξιον πώς θα γίνουν εκλογές στην Τουρκία. «Οι πρόωρες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου υπάρχει ενδεχόμενο να μην πραγματοποιηθούν. Ο Ερντογάν ίσως επιχειρήσει να αναβάλει τις εκλογές για τον επόμενο χρόνο. Σε μια τέτοια περίπτωση βέβαια, η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με ακόμη μεγαλύτερο χάος. Οι εξελίξεις είναι εντελώς απρόβλεπτες», δηλώνει στο «Εθνος» ο επίτιμος πρόεδρος του HDP, ο οποίος ωστόσο περιμένει ότι η παράταξή του θα τα πάει ακόμη καλύτερα στις επόμενες κάλπες. «Είμαστε πεπεισμένοι ότι θα ανεβάσουμε το ποσοστό μας», σχολιάζει χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι ακόμη και σήμερα, μέσα στο χάος, «υπάρχει πάντα χώρος για μια πολιτική λύση».

«Εγώ πάντως παραμένω αθεράπευτα αισιόδοξος», καταλήγει ο ίδιος λίγο προτού κλείσουμε το τηλέφωνο, μιλώντας με τον «αέρα» ενός ανθρώπου που έχει περάσει… 14 χρόνια στα μπουντρούμια των τουρκικών φυλακών τις δεκαετίες του 1970-1980, αντιμετωπίζοντας ακόμη και την ποινή του θανάτου και έχει βγει όχι απλά ζωντανός αλλά και πολιτικά δραστήριος.

Κομμάτι της κοινωνίας το ΡΚΚ
«Σχεδόν κάθε οικογένεια Κούρδων έχει κάποιον που έχει ενταχθεί στις τάξεις του PKK. Το PKK είναι κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας. Το να το αποκηρύξει κανείς συλλήβδην, όπως κάνει ο Ερντογάν, δεν είναι μέρος της λύσης, αλλά μέρος του προβλήματος. Εμείς, στην παρούσα φάση της κλιμάκωσης των συγκρούσεων, επιλέγουμε να κρατάμε ίσες αποστάσεις, ενώ ασκούμε κριτική στις πολεμικού χαρακτήρα επιθέσεις. Η λύση δεν μπορεί παρά να δοθεί μέσα από την επανεκκίνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
[email protected]

Ethnos