Τό Σύνταγμα δέν προβλέπει κανένα “μπόνους” σέ κόμμα, καί ὁ
νομοθέτης, σέ ἐκλογικά θέματα, δέν δικαιοῦται νά μοιράζῃ …
“μπόνους”!

τοῦ Νέστορα
Νικηφορίδη

Οἱ 50 ἕδρες οἱ ὁποῖες κατά
τό ἄρθρο 99 παρ. 3α 
του κωδικοποιητικοῦ  π.δ. 26/2012, περί ἐκλογῆς τῶν βουλευτῶν, πρέπει
νά προστίθενται στό πρῶτο “αὐτοτελές κόμμα”, προβλέφθηκαν ἀπό τόν νομοθέτη, μέ σκοπό νά
δημιουργεῖται κυβερνητική σταθερότητα.

Κανονικά, στήν τρίτη
κατανομή τῶν ἑδρῶν, ὅλες οἱ ἔδρες μοιράζονταν ἀναλογικά στά κόμματα μέ βάση τά ἀδιάθετα ὑπόλοιπά
τους, σέ ὅλην  τήν ἐπικράτεια,
ἀλλά τοῦτο μόνο
μεταξύ τῶν κομμάτων που μετεῖχαν τῆς τρίτης κατανομῆς.

Τώρα, μετά τίς διατάξεις τῶν ἄρθρων 1 και 4 εδ. α τοῦ  ν.3636/2008 καί τοῦ ἄρθρου 99 τοῦ π.δ.  96/2007 πού κωδικοποιήθηκαν στο άρθρο 
99 παρ. 3α  του
κωδικοποιητικοῦ  π.δ. 26/2012, ἡ τρίτη
κατανομή περιλαμβάνει, οὐσιαστικά κατά προτεραιτότητα, τήν ἀπόδοση τῶν 50 ἑδρῶν στό :  “αὐτοτελές
κόμμα, που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό ἐγκύρων ψηφοδελτίων
στο σύνολο της Επικράτειας, οι οποίες προέρχονται από εκλογικές περιφέρειες
στις οποίες έχουν παραμείνει αδιάθετες έδρες…”

Τοῦτο, δηλαδή
ποιές ἕδρες δέν ἔχουν διατεθῆ σέ κάποιο κόμμα, προκύπτει 
“μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προβλέπεται από τις
διατάξεις του άρθρου 100, παρ. 4,5,6,7 και 8”. Ἡ διαδικασία αὐτή εἶναι περίπλοκη καί συμπλέκεται μέ τήν διαδικασία των παραγράφων 2, 3α και 4 του άρθρου 99 Τό πιό χαρακτηριστικό της γνώρισμα, αὐτό πού αὐξάνει πολύ τίς ἀδιάθετες ἕδρες, ἔτσι πού νά
περισσεύουν πάνω ἀπό 50 γιά τό πρῶτο κόμμα, εἶναι ὅτι, γιά νά βρεθῆ πόσες ἕδρες θά πάρει κάθε κόμμα –πλήν τοῦ πρώτου –σέ ὅλην τήν Ἑλλάδα,  εἶναι ὅτι ρόλο παίζει ὄχι ὁ ἀριθμός 300 τῶν βουλευτῶν, ἀλλά ὁ…ἀριθμός
250!      

Ἡ ἀναλογία τῶν ψήφων πού τό κόμμα ἔλαβε σέ ὅλην τήν Ἐπικράτεια, πρός τό σύνολο τῶν ψήφων ὅλων τῶν σχηματισμῶν ἄνω τοῦ 3% (“τό ἄθροισμα τῶν
ἐγκύρων ψηφοδελτίων πού συγκέντρωσαν στήν Επικράτεια όσοι σχηματισμοί
συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών”) πολλαπλασιάζεται ἐπί 250. Κανονικά,
ἔτσι, θά προέκυπταν 250 βουλευτές συνολικά, ἀλλά ἐπειδή κάθε κόμμα δέν πῆρε ἕνα
ἀκριβές ὑποπολλαπλάσιο τοῦ λόγου 250 πρός τό σύνολο τῶν ψήφων (τῶν κομμάτων ἄνω
τοῦ 3%), καθώς καί ἐπειδή δέν συνυπολογίζονται οἱ ψῆφοι τῶν κομμάτων πού ἔλαβαν
κάτω ἀπό 3%, ὁ παρονομαστής τῆς προαναφερθείσης διαιρέσεως εἶναι μεγαλύτερος,
καί τό κλάσμα ἄρα δίδει ὡς πηλίκο ἀκόμη μικρότερο ἀριθμό –καί πάντως ἀριθμό ἐξ
ὁρισμοῦ μικρότερο τῆς μονάδος. Συνεπῶς, ἀφοῦ τοῦτο γίνεται γιά κάθε κόμμα ἄνω
τοῦ 3%, ἀθροιζόμενα τά πηλίκα 
ἑκάστου ἀφοῦ πολλαπλασιασθοῦν ἐπί 250, δίδουν ἀριθμό  μικρότερο τοῦ 250. Ἔτσι περίπου
προκύπτουν οἱ ἀδιάθετες ἕδρες τῆς τρίτης κατανομῆς, ἀπό τίς ὁποῖες πενῆντα
(50), κατά προτεραιότητα, δίδονται στό “πρῶτο κόμμα”. Καί δή
ἀφαιρούμενες ἀπό δυ-εδρικές καί τριεδρικές περιφέρειες….

Παρά τήν δυσκολία κατανοήσεως ὅλων αὐτῶν ἕνα εἶναι βέβαιο: Κάτι πολύ
σπουδαῖο θά ἔπρεπε νά ἐπιτευχθῆ, γιά νά περιπλακῆ τόσο πολύ τό πῶς θά κατανεμηθοῦν
οἱ ἕδρες στήν τρίτη κατανομή, γιά νά ἀδικηθοῦν σαφῶς δυεδρικές καί τριεδρικές
περιφέρειες στήν γνήσια ἀντιπροσώπευσή τους καί γιά νά πληγῆ τόσο βάναυσα ἡ
ἀρχή τῆς ἰσότητας τῆς ψήφου.

Αὐτό τό πολύ σπουδαῖο πού θά ἔπρεπε νά ἐπιτευχθῆ, εἶναι ἡ “Κυβερνητική
σταθερότητα”.

Αὐτό δηλαδή ἀκριβῶς πού δέν ἐπιτυγχάνεται, κατά τόν νομοθέτη ὅταν τό πρῶτο
κόμμα δέν συγκεντρώνει οὔτε μέ τούς 50 ἐπί πλέον βουλευτές, τήν ἀπόλυτη
πλειοψηφία στήν Βουλή. Ὁ Νομοθέτης, σηνειωτέον, νομοθετοῦσε σέ ἕνα πολιτικό
περιβάλλον δικομματισμοῦ, κι αὐτό εἶναι φανερό, ὅταν θέσπιζε ἀρχικά σέ 40 καί
ὕστερα σέ 50  τόν ἀριθμό τῶν
βουλευτῶν πού λαμβάνει ἐπί πλέον τό πρῶτο κόμμα. 

Προσοχή δέ, διότι δέν πρόκειται γιά “μπόνους”! Τό Σύνταγμα δέν
προβλέπει κανένα “μπόνους” σέ κόμμα, καί ὁ νομοθέτης, σέ ἐκλογικά
θέματα, δέν δικαιοῦται νά μοιράζῃ … “μπόνους”! – λές καί οἱ ἕδρες
τῶν βουλευτῶν εἶναι μέρος ἑνός τηλεπαιχνιδιοῦ, ἤ δῶρο “στό πρῶτο αὐτοτελές
κόμμα”!

 Πρόκειται γιά ἐπί πλέον
βουλευτές, προκειμένου νά στηριχθῆ μία ἰσχυρή πλειοψηφία ἑνός κόμματος στήν
Βουλή, μία πλειοψηφία ὅσο γίνεται ἄνω τῶν 151 βουλευτῶν – και στήν ἀπόλυτη
ἀνάγκη, μέ ὁριακή ἔστω πλειοψηφία 151 βουλευτῶν.  

Ἐάν αὐτό δέν ἐπιτυγχάνεται οὔτε μέ τήν προσθήκη ἐπί πλέον 50 βουλευτῶν στό
πρῶτο κόμμα, τότε εἶναι αὐτονόητο, ὅτι ἡ τρίτη κατανομή συνεχίζεται κανονικά,
χωρίς τήν ἀπόδοση  αὐτῶν τῶν ἐπί
πλέον βουλευτῶν στό σχετικῶς πλειοψηφοῦν πρῶτο κόμμα. Τότε, ἐνισχυμένα πλέον
ὅλα τά κόμματα, μέ περισσότερους καί ἀντιπροσωπευτικότερους   (σέ ψήφους)  βουλευτές τους, καλοῦνται νά
ἀναζητήσουν μορφές συνεργασίας τους μέ βάση κοινά προγράμματα.

Γι’ αὐτό ἄλλωστε ὑπάρχει ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, γι’ αὐτό εἶναι καί
πρέπει νά εἶναι πρόσωπο εὑρύτερης ἀποδοχῆς, γι’αὐτό καί ἀμείβεται τόσο ἀδρά:
Γιά νά ἐξευρίσκῃ, ἀκόμη καί μέ κόπο καί δυσκολίες, τά πραγματικά θεμέλια
συνεργασίας μεταξύ τῶν κομμάτων, καί γιάνά συντονίζει ὑπεύθυνα τίς συνεργασίες
μεταξύ τῶν κομμάτων, ὅσο περισσότερο εἶναι ἀντικειμενικά δυνατόν, ὅταν δέν σχηματίζεται
ἀπόλυτη πλειοψοφία στήν Βουλή. Καί ὄχι, γιά νά ρωτάει τούς ἀρχηγούς τῶν
κομμάτων μετά ἀπό τίς  κάθε
ἐκλογές, ἤ ὅποτε κάποιοι θελήσουν νά παραιτηθοῦν για νά προκαλέσουν ἐκλογές, ἐάν
θέλουν νά συνεργασθοῦν ἤ ὄχι γιά τόν σχηματισμό Κυβερνήσεως.  

Μέσα στήν μιντιακή φρενίτιδα τῆς βραδιᾶς τῶν ἐκλογικῶν ἀπολεσμάτων, καί ἐνῶ
πολλοί θά πανηγυρίζουν ἀνοήτως ἕνα μπόνους στό πρῶτο κόμμα “τους”,
καλό θά ἦταν κάποιοι πιό ὑπεύθυνοι νά σκεφθοῦν πιό ὑπεύθυνα, καί νά μοιράσουν
τίς ἕδρες τῆς τρίτης κατανομῆς χωρίς ἀντιστυνταγματικά “μπόνους 50
ἑδρῶν” σέ κόμμα πού καί μέ αὐτές τίς ἕδρες δέν θά ἔχει τήν ἀπόλυτη
πλειοψηφία στήν Βουλή.  Ἄλλωστε,
πέρα ἀπό τίς πολιτικές σκοπιμότητες, ἐπειδή ἀκριβῶς ἀντικειμενικός σκοπός τοῦ
νομοθέτη ἦταν ἡ ἀπόλυτη πλειοψηφία στήν Βουλή ἑνός κόμματος, γι’αὐτό καί
δυσκόλευσε στα συνεργαζόμενα κόμματα, τήν προσθήκη αὐτῶν των 50 βουλευτῶν. 

Τέλος, last but not least, ἕνα κόμμα μέ
ποσοστό σέ ψήφους τῆς τάξεως τοῦ 40%, στό 
ὁποῖο  προστίθενται 50
βουλευτές, καί ἀντί π.χ. 128 ἔχει 178 βουλευτές, δέν εἶναι τό ἴδιο μέ ἕνα κόμμα
μέ ψήφους τῆς τάξεως τοῦ 30% πού μέ τούς 50 βουλευτές ἐπί πλέον θά ἔχει ἀντί 94
βουλευτές 144. Διότι, ἄν κάτι ἔστω ἐκπροσωποῦν αὐτοί οἱ πρόσθετοι 50 βουλευτές
τοῦ κόμματος τοῦ 40% , οἱ ἐπιπρόσθετοι 50 βουλευτές τοῦ κόμματος τοῦ 30% τί
ἐκπροσωποῦν, πέραν τοῦ ἐαυτοῦ τους καί τῆς καλῆς τους “τύχης”; 

Ἐπιβάλλεται ἑπομένως, γιά νά μήν ἀποτελματώνεται ἡ πολιτική ζωή τῆς
πατρίδας μας, μέ 50 ἐπί πλέον βουλευτές-μπουλούκι  ὑπέρ κόμματος σχετικῶς πλειοψηφοῦντος στήν Βουλή, νά μήν
δοθοῦν οἱ ἐπίπλέον 50 ἕδρες σέ σχετικῶς πρῶτο κόμμα.

—-   ————– ———-

ΣΗΜΕΙΩΣΗ :  Στίς παραγράφους 2, 3α και 4 τοῦ ἄρθρου
99 τοῦ ὡς ἄνω π.δ. 26/2012 ὁρίζονται τά ἑξῆς:  “2. Για τον
καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός, το σύνολο των
ψήφων που συγκέντρωσε στην Επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 250. Το γινόμενο τους διαιρείται με το άθροισμα
των έγκυρων ψηφοδελτίων που συγκέντρωσαν στην Επικράτεια όσοι σχηματισμοί
συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών, σύμφωνα με τις διατάξεις της προηγούμενης
παραγράφου. Οι έδρες που δικαιούται κάθε σχηματισμός στην Επικράτεια είναι το
ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης. Αν το άθροισμα των ως άνω ακέραιων
μερών των πηλίκων υπολείπεται του αριθμού 250, τότε παραχωρείται, κατά
σειρά, ανά μία έδρα και ως τη συμπλήρωση αυτού του αριθμού στους σχηματισμούς,
των οποίων τα πηλίκα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα δεκαδικά υπόλοιπα.   3.α. Στο αυτοτελές κόμμα, που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων
ψηφοδελτίων στο  σύνολο της Επικράτειας,
παραχωρούνται, επιπλέον των εδρών που λαμβάνει, σύμφωνα με την  προηγούμενη παράγραφο, πενήντα (50)
ακόμη έδρες, οι οποίες προέρχονται από εκλογικές περιφέρειες στις οποίες έχουν
παραμείνει αδιάθετες έδρες μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προβλέπεται
από τις διατάξεις του άρθρου 100, παρ. 4,5,6,7 και 8. Η επιπλέον παραχώρηση
πενήντα (50) εδρών γίνεται, επίσης, σε συνασπισμό συνεργαζόμενων κομμάτων,
εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων, που τον απαρτίζουν, είναι
μεγαλύτερος από τη δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε το
μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων. Ο μέσος όρος προκύπτει από τη διαίρεση
του ποσοστού που έλαβε ο ανωτέρω συνασπισμός δια του αριθμού των κομμάτων που
τον αποτελούν.   β. Το Α`
Τμήμα του Αρείου Πάγου, σε συμβούλιο, κατά την ανακήρυξη των εκλογικών
συνδυασμών, αποφαίνεται, αμετακλήτως, για το χαρακτήρα κάθε κόμματος, ως
αυτοτελούς ή ως συνασπισμού συνεργαζόμενων κομμάτων. Η κρίση του διαμορφώνεται,
χωρίς δικονομικούς περιορισμούς, από τα υπάρχοντα στοιχεία, τα οποία μπορούν να
συμπληρωθούν με υπόμνημα των κομμάτων και των υποψηφίων.  4. Αν ένας εκλογικός σχηματισμός
δικαιούται, κατ` εξαίρεση, σύμφωνα με τις παρ. 2,3α και 4 του παρόντος άρθρου
και τις παρ. 1,2 και 3 του άρθρου 100, περισσότερες έδρες από όσες του
αναλογούν κατά την παρ. 2 του παρόντος άρθρου, ο συνολικός αριθμός τους
αναπροσαρμόζεται,  προκειμένου να
λάβει τελικά τις έδρες που προκύπτουν από την εφαρμογή του άρθρου 100.  Στην περίπτωση αυτή μειώνεται
αντίστοιχα ο αριθμός των εδρών που καταλαμβάνει ο πρώτος  κατά σειρά σε έγκυρα ψηφοδέλτια
εκλογικός σχηματισμός”.

Στίς δέ παραγράφους
τοῦ ἄρθρου 100 του ὡς ἄνω π.δ. 26/2012 ὁρίζονται τά ἑξῆς: ” 4. Για την
κατανομή των εδρών σε κάθε εκλογική περιφέρεια ως εκλογικό μέτρο λαμβάνεται το
ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των εγκύρων
ψηφοδελτίων που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους
στην κατανομή της παρ. 1 του άρθρου 99, δια του αριθμού των εδρών της. Για τον
καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός σε κάθε εκλογική
περιφέρεια διαιρείται το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων, που έλαβε στην
περιφέρεια ο εν λόγω σχηματισμός, δια του εκλογικού μέτρου. Οι έδρες του στην
εκλογική περιφέρεια είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της παραπάνω διαίρεσης.
5. Εκλογικός σχηματισμός που έχει στους συνδυασμούς του λιγότερους υποψηφίους
από τις έδρες που δικαιούται, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, στην
εκλογική περιφέρεια καταλαμβάνει τόσες έδρες όσοι είναι οι υποψήφιοί του. Οι
έδρες που δεν του προσκυρώνονται γι` αυτόν το λόγο κατανέμονται σύμφωνα με τις
παραγράφους 6 και 7.  Η έδρα των
μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών καταλαμβάνεται από τον εκλογικό σχηματισμό
που συμμετέχει στην κατανομή των βουλευτικών εδρών σύμφωνα με την παρ. 1 του
άρθρου 99 και έχει λάβει τα περισσότερα έγκυρα ψηφοδέλτια στην εκλογική αυτή
περιφέρεια.   6. Για την
κατανομή τυχόν αδιάθετων εδρών υπολογίζεται η διαφορά των εδρών που έχουν
διατεθεί, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους του παρόντος άρθρου, από τις
έδρες που δικαιούται, σύμφωνα με τις παρ. 2, 3α και 4 του άρθρου 99. Στη
συνέχεια υπολογίζονται τα 
αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων των εκλογικών σχηματισμών σε κάθε εκλογική
περιφέρεια εκτός από τις μονοεδρικές. Το υπόλοιπο αυτό είναι η διαφορά του
γινομένου των εδρών που κατέλαβαν οι παραπάνω σχηματισμοί στην εκλογική
περιφέρεια επί το εκλογικό της μέτρο από το σύνολο των ψήφων που έλαβαν στην
ίδια εκλογική περιφέρεια.   7.
Τυχόν αδιάθετες έδρες διεδρικών και τριεδρικών εκλογικών περιφερειών
διατίθενται, κατά σειρά και ανά μία, στον εκλογικό σχηματισμό που εμφανίζει σε
καθεμία από αυτές τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα. Εάν σε κάποιο εκλογικό
σχηματισμό διατεθούν συνολικά περισσότερες έδρες από όσες δικαιούται, σύμφωνα
με τις παρ. 2,3α και 4 του άρθρου 99, οι πλεονάζουσες αφαιρούνται, ανά μια, από
τις τριεδρικές περιφέρειες και αν υπάρξει ανάγκη από τις διεδρικές, στις οποίες
εμφανίζει τα μικρότερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα.  8. Οι εκλογικές περιφέρειες που εξακολουθούν να έχουν
αδιάθετες έδρες διατάσσονται κατά φθίνουσα σειρά, με βάση τα αχρησιμοποίητα
υπόλοιπα του εκλογικού σχηματισμού με το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων
στην επικράτεια που δικαιούται έδρα σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 99. Στον
εκλογικό σχηματισμό που έχει το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στην
επικράτεια παραχωρείται ανά μία έδρα από καθεμία από αυτές τις εκλογικές
περιφέρειες και ως τη συμπλήρωση του αριθμού των εδρών που ο εκλογικός
σχηματισμός  δικαιούται, σύμφωνα με
τις παρ. 2, 3α και 4 του άρθρου 99. Αν πάλι παραμείνουν αδιάθετες έδρες, η
διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται διαδοχικά για όλους τους
εκλογικούς σχηματισμούς που συμμετέχουν σε αυτή, αρχίζοντας από όποιον
συγκέντρωσε το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων σε όλη την επικράτεια προς
αυτόν με τον αμέσως μεγαλύτερο”.