Ανδρέας Πιμπίσιης
Xάρτης από την τουρκική ιστοσελίδα Γκαζέτεβαταν
Οι προσπάθειες της Τουρκίας να αποκομίσει οφέλη από τις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου επανέρχονται στο προσκήνιο, με την Άγκυρα να επιχειρεί να περάσει τη γνωστή της θέση ότι αποτελεί την προσφορότερη και οικονομικότερη επιλογή για τις χώρες της περιοχής για την εξαγωγή του φυσικού τους πλούτου. Η επανεμφάνιση της ιδέας ενός τουρκικού αγωγού δεν θεωρείται τυχαία.

Έρχεται σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία Τουρκία και Ισραήλ προσπαθούν να ξαναβρούν διαύλους επικοινωνίας, αλλά και εξ αφορμής της αναθέρμανσης των σχέσεων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη Δύση. Έρχεται παράλληλα σε μια φάση όπου προχωρούν οι μελέτες σε ό,τι αφορά τον αγωγό Ανατολικής Μεσογείου – Ευρώπης αλλά και οι συμφωνίες μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου. Ωστόσο, το τουρκικό εγχείρημα δεν φαίνεται να επιτυγχάνει καθώς το Ισραήλ διαμηνύει πως οι υφιστάμενες συνθήκες δεν επιτρέπουν σ’ αυτή τη φάση να μπει ένα θέμα στο τραπέζι.

Η τουρκική πλευρά προσπάθησε να προωθήσει το όλο θέμα κινούμενη προς δύο κατευθύνσεις: Πρώτον απευθείας από την Άγκυρα με δημοσιεύματα και δεύτερον από κάποιες εβραϊκές οργανώσεις στις ΗΠΑ (που δεν θεωρείται ότι ανήκουν στον σκληρό πυρήνα του εβραϊκού λόμπι) οι οποίες διαχρονικά υποστήριζαν τη συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ.
Είναι εμφανές ότι η Άγκυρα μετά τις πρώτες διερευνητικές επαφές που είχε γίνει με το Ισραήλ στη Ρώμη τον περασμένο Ιούνη επιχειρεί να ξαναφέρει στο τραπέζι το θέμα του αγωγού. Γι’ αυτό και τα σχετικά ερωτήματα που τέθηκαν προς την επιτετραμμένη του Ισραήλ στην τουρκική πρωτεύουσα δεν θεωρούνται τυχαία, με έντονη την προσπάθεια να εκμαιεύσουν μια δήλωση θα έδινε στήριξη στα τουρκικά σχέδια.
Η απάντηση που έδωσε η ισραηλινή επιτετραμμένη Αμιρά Ορόν ήταν αρκούντως κατατοπιστική σ’ ό,τι αφορά τη θέση της Ιερουσαλήμ στο συγκεκριμένο θέμα. Αφού σημείωσε ότι «υπάρχουν μερικές επιλογές για εξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου και η Τουρκία είναι σίγουρα μια από αυτές», καθώς εκ των πραγμάτων η Ιερουσαλήμ δεν έχει προαποκλείσει καμιά δυνητική αγορά, συνέχισε υπογραμμίζοντας τα εξής: «Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο τομέας της ενέργειας στηρίζεται σε στρατηγικές αποφάσεις». Περαιτέρω η κ. Ορόν ανέφερε πως πέραν του ότι χρειάζονται να γίνουν τεχνικές μελέτες, «οι δύο χώρες θα πρέπει πρώτα να επιλύσουν τα πολιτικά τους ζητήματα και εναρμονίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις» και τόνισε πως «μόνο τότε μπορεί να υλοποιηθεί» κάτι ανάλογο. Κατέληξε λέγοντας πως «είναι φυσικό ότι ένα τέτοιο γεγονός θα κάνει τις χώρες μας πλουσιότερες από απόψεως των μεταξύ τους σχέσεων, αλλά ακόμα δεν έχουμε φτάσει σ’ αυτό το σημείο».
Απ’ εκεί και πέρα η ισραηλινή επιτετραμμένη αναφερόμενη ευρύτερα στις σχέσεις των δύο χωρών υπογράμμισε πως χωρίς να υπάρξει κατάληξη στα θέματα που αφορούν τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Τουρκία δεν μπορεί να αναμένονται εξελίξεις. «Θα παρακολουθούμε την κατάσταση και θα προσπαθήσουμε να δούμε προς τα πού οδεύει η Τουρκία, ποια θα είναι η βούληση των ανθρώπων, ποια θα είναι η εξωτερική της πολιτική και πώς αυτά επηρεάζουν τις σχέσεις με το Ισραήλ», ανέφερε η Αμιρά Ορόν τονίζοντας πως «όλα αυτά θα ληφθούν υπόψη».
Πέραν όμως από την επίσημη θέση του ισραηλινού κράτους, όπου καθίσταται σαφές ότι χωρίς εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία και χωρίς να υπάρξουν στρατηγικές συμφωνίες δεν τίθεται θέμα αγωγού στο ορατό μέλλον, γίνεται και προσπάθεια από κάποιες εβραϊκές οργανώσεις στις ΗΠΑ όπως η ΑΡΝ (Americans for Peace Now) για να προβληθεί το θετικό της αναβάθμισης των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων. Υποστηρίζει πως «η Τουρκία αποτελεί τον καλύτερο δυνητικό πελάτη τόσο για το ισραηλινό όσο και για το κυπριακό φυσικό αέριο». Περαιτέρω υποστηρίζεται πως μπορεί μεν το Ισραήλ να είναι πολύ κοντά στην Κύπρο εντούτοις είναι πολύ πιθανόν το κλειδί για ενίσχυση των σχέσεών με την ΕΕ στον τομέα της ενέργειας να βρίσκεται στην Τουρκία. Την ίδια ώρα όμως και από πλευράς ΑΡΝ δεν αποκρύβεται το γεγονός ότι από ισραηλινής πλευράς υπάρχει ανησυχία για τις επιθετικές πολιτικές που ακολουθεί η Τουρκία. Πολιτικές που έχουν ως αποτέλεσμα να αναπτύσσονται στενές στρατηγικές σχέσεις με όλους τους γείτονες της Τουρκίας: Κύπρο, Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία.
Το θέλει αποκλειστικά…
Πολλές φορές αυτά που θέλουν να πουν οι Τούρκοι πολιτικοί δημοσίως τα διοχετεύουν μέσω δημοσιευμάτων, προκειμένου να αποφύγουν διπλωματικές ή άλλες περιπλοκές. Μέσα από τα δημοσιεύματα αυτά καταδεικνύονται οι πραγματικές τουρκικές προθέσεις σε ζητήματα που σχετίζονται με την Κύπρο και κυρίως το θέμα της ενέργειας.
Αυτό φαίνεται και μέσα από άρθρο που δημοσιεύθηκε στην τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ» όπου ευθέως καλείται το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) να εργαστεί για μια νέα στρατηγική σ’ ό,τι αφορά την Κύπρο. Μια στρατηγική θα «επιτρέψει τους αγωγούς φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο να περνούν μέσω της Τουρκίας» κάτι που θα καταστήσει τη χώρα αποτελεσματικό παίχτη στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Αναφορές όχι τυχαίες καθώς στόχος της Τουρκίας ήταν και παραμένει, χρησιμοποιώντας τους ενεργειακούς πόρους άλλων χωρών, να αποτελέσει τον βασικό μεταφορέα ενέργειας προς την Ευρώπη. Αλλά και μέσω αυτού του όπλου να μπορεί να ασκεί πιέσεις προς τις ευρωπαϊκές χώρες.