REUTERS/ PAUL CARREL
Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός «κλασικού κουρέματος» των δανείων που έχει χορηγήσει η Ευρώπη προς την Ελλάδα, ωστόσο αν υπάρχει η πολιτική βούληση η ευρωπαϊκή νομοθεσία αφήνει αρκετό περιθώριο ώστε να εφαρμοστούν άλλες μορφές αναδιάρθρωσης χρέους. Η κ. Μέρκελ έχει παγιδευτεί μεταξύ της εντονότατης αντίστασης που εκδηλώνεται στο εσωτερικό κατά μιας ήπιας αντιμετώπισης της Αθήνας και της αυξανόμενης διεθνούς πίεσης να παρασχεθεί αναδιάρθρωση χρέους εφόσον παρουσιάσει πειστικές μεταρρυθμιστικές προτάσεις στο πλαίσιο της συμφωνίας για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη.
Η διεθνής πίεση όλο και αυξάνεται, με τη Γαλλία, τον στενότερο σύμμαχο της Γερμανίας, να είναι αποφασισμένη να κάνει ό,τι μπορεί ώστε να αποτρέψει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τις ΗΠΑ να πιέζουν ώστε η αναδιάρθρωση χρέους να περιληφθεί στη συμφωνία. Η κ. Μέρκελ έχει δηλώσει ότι θα ήταν παράνομο ένα «κούρεμα» ή διαγραφή χρέους. Ωστόσο ειδικοί στο συνταγματικό δίκαιο θεωρούν ότι μπορεί να βρεθεί τρόπος ώστε να υπάρξει απομείωση του ελληνικού χρέους ή αναδιάρθρωσή του, η οποία θα είχε το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή τη μείωση του δημοσίου χρέους. Οι νομικοί περιορισμοί προκύπτουν από τη λεγόμενη «ρήτρα μη οικονομικής διάσωσης» που υπάρχει στη Συνθήκη της Λισσαβώνας και σύμφωνα με την οποία: «Η Ενωση δεν θα είναι υπόλογη για ή δεν θα αναλάβει δεσμεύσεις κεντρικών κυβερνήσεων». Δηλαδή είναι παράνομο ένα κράτος-μέλος να αναλάβει τα χρέη ενός άλλου.

Ωστόσο η Ελλάδα χρωστάει ποσά σε αρκετούς πιστωτές, καθένας εκ των οποίων έχει διαφορετική νομική υπόσταση. Το «κούρεμα» ακόμη και η αναδιάρθρωση των περίπου 18 δισ. ευρώ που οφείλει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είναι εφικτό, διότι θα παραβίαζε την απαγόρευση χρηματοδότησης των κρατών από την κεντρική τράπεζα.

Δεν υπάρχουν νομικά εμπόδια ώστε να μειωθεί τμήμα του ελληνικού χρέους προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).

Ωστόσο, σύμφωνα με τους νομικούς, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), ο οποίος έχει δανείσει στην Αθήνα 141,8 δισ. ευρώ, αποτελεί διαφορετική περίπτωση. «Δεν υπάρχουν νομικά εμπόδια ώστε να μειωθεί τμήμα του ελληνικού χρέους προς τον ESM», εξηγεί ο κ. Κάι Σαφελχούμπερ της νομικής εταιρείας Allen & Overy στη Φρανκφούρτη, διαχωρίζοντας τον ESM από την «Ενωση» που αναφέρεται στη Συνθήκη. « (Στην περίπτωση του ESM) δεν είναι η Ενωση αυτή που αναλαμβάνει τα χρέη, αλλά ο ESM ο οποίος είναι διακριτός διεθνής οργανισμός… διαφορετικός από την Ενωση».

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία παρέχει επαρκές περιθώριο στους Ευρωπαίους ηγέτες ώστε να συμφωνήσουν σε κάποιου είδους αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους εφόσον το θέλουν. Το ζήτημα είναι πόσης έκτασης θα μπορούσε να είναι η αναδιάρθρωση στο πλαίσιο πιθανής συμφωνίας με την Ελλάδα. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε την Πέμπτη ότι ορθώς υποστηρίζει το ΔΝΤ πως δεν είναι βιώσιμο το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς την αναδιάρθρωσή του, ωστόσο προσέθεσε ότι «το περιθώριο που διαθέτουμε… είναι πολύ μικρό». Η γερμανική κυβέρνηση τηρεί σκληρή διαπραγματευτική στάση, γνωρίζοντας πολύ καλά την εσωτερική αντίσταση στο ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Ωστόσο αφήνει ανοιχτή την πόρτα, έστω και ελάχιστα. Πράγμα που σημαίνει ότι το Βερολίνο περιορίζει το εύρος δυνητικής αναδιάρθρωσης, διότι οποιαδήποτε συμφωνία πήγαινε αρκετά μακριά θα ήταν δύσκολο να παρουσιαστεί στο εσωτερικό της Γερμανίας από τους Μέρκελ και Σόιμπλε, ενώ θα προκαλούσε και νομικά προβλήματα. Κλειδί θα μπορούσε να αποδειχθεί η ήπια αναδιάρθρωση του χρέους μέσω της αποπληρωμής των δανείων σε μεγαλύτερη περίοδο χρόνου, χωρίς όμως να μειωθεί η ονομαστική αξία του χρέους.
Kαθημερινή