Β΄ Μέρος

Το «Μνημόνιο» ( μυστική συμφωνία) Βασιλιά –
Παπανδρέου-Κανελλόπουλου, για έξοδο της χώρας από την κρίση, ο Ανδρέας
χαρακτηρίζει διασπαστή τον πατέρα του και η Ελένη Βλάχου παραβιάζει το off  the recoord!

            Την
άνοιξη του 1998 ο αείμνηστος καθηγητής και ιστορικός-ερευνητής και αντιπρόεδρος
του «Ιδρύματος Γεωργίου Παπανδρέου» Παύλος Πετρίδης κατήγγειλε ότι εκλάπη ή
κατεστράφη μέρος  από το αρχείο του
Γεωργίου Παπανδρέου της κρισίμου περιόδου τέλη 1966 έως και το πραξικόπημα της
21ης Απριλίου 1967, αφήνοντας διάφορα υπονοούμενα. Πράγματι η περίοδος αυτή δεν
φωτίσθηκε όσο έπρεπε. Σήμερα θα επιχειρήσουμε μετά από επισταμένη έρευνα, να
ρίξουμε φως σε κάποια γεγονότα και πράξεις της εποχής…

Για μεγάλο
διάστημα, η χώρα μαστιζόταν από την πολιτική κρίση που ξέσπασε στις 15 Ιουλίου
1965 με τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου από τον
βασιλιά. ΄Ολοι ήθελαν την έξοδο από την κρίση, αλλά ο καθένας με τον δικό του
τρόπο.

 Έτσι φτάσαμε στις 30 Νοεμβρίου 1966, όπου η
Πάτρα γιόρταζε τον πολιούχο της Άγιο Ανδρέα, παρουσία του Βασιλιά, του
πρωθυπουργού  Στ. Στεφανόπουλου, και του
αρχηγού της ΕΡΕ Π. Κανελλόπουλου, οχι όμως και του αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου
Γεωργίου Παπανδρέου. Μετά την λιτάνευση της ιεράς εικόνος του Αγίου, έγιναν τα
εγκαίνια του νέου Πανεπιστημίου και αμέσως μετά οι επίσημοι μετέβησαν στο
δημαρχείο για να παρακαθίσουν στο γεύμα του δημάρχου.

Στο
τραπέζι ήταν όλοι πλην του βασιλιά και του Κανελλόπουλου που … ξεχάστηκαν  μόνοι 
στο γραφείο του δημάρχου και συζητούσαν… Στην αργοπορία κανείς δεν
έδωσε σημασία, αλλά στην πραγματικότητα στα 30 αυτά λεπτά σημειώθηκε μια
σημαντική εξέλιξη. Ο βασιλιάς ενημέρωσε τον Κανελλόπουλο, ότι ο Γεώργιος
Παπανδρέου βρισκόταν σε έμμεση επαφή μαζί του με σκοπό τον κατευνασμό των παθών
και την εκτόνωση της πολιτικής καταστάσεως και ότι ήθελε πριν προχωρήσει  στην εξέταση των συγκεκριμένων σημείων και
σκέψεων του Παπανδρέου, να έχει την σύμφωνο γνώμη του, την οποία ο αρχηγός της
Ε.Κ. έθετε ως προϋπόθεση.

            Μεσολαβητής
ήταν ο παλιός αντάρτης του Ζέρβα, τέως υπουργός Στυλιανός Χούτας, που μετέφερε
με απόλυτη εχεμύθεια τα σημειώματα από το Καστρί στο Τατόι και αντιστρόφως. Ο
Κανελλόπουλος ανταποκρίθηκε θετικά στη βασιλική πρόταση, πιστεύοντας οτι άξιζε
να επιχειρηθεί έπ΄ ωφελεία της Ελλάδος και της Δημοκρατίας. Βασιλιάς και
Παπανδρέου έθεταν ως όρο την απόλυτον μυστικότητα.

            Δέκα
μέρες μετά, Παπανδρέου και Κανελλόπουλος πραγματοποίησαν δυο συναντήσεις με τον
Κωνσταντίνο στο Τατόι. Στην δεύτερη παρίστατο ο σύμβουλος του Κωνσταντίνου
πρέσβης Δημήτριος Μπίτσιος, ο οποίος κράτησε πρακτικά και συνέταξε κατόπιν το Μνημόνιο της Συμφωνίας. Στις δύο
αυτές συναντήσεις συμφωνήθηκε  ο βασιλιάς
να αναθέσει σε προσωπικότητα την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως, η οποία θα
δήλωνε ενώπιον της Βουλής οτι θα οδηγήσει την χώρα σε ελεύθερες εκλογές το
αργότερο εως τα τέλη Μαίου 1967 αφού ψήφιζε την απλή αναλογική.

            Στο
Μνημόνιο αναφερόταν  η συμφωνία πέντε
σημείων ό,τι είχε προτείνει ο Παπανδρέου (Κυπριακό, η ακολουθητέα γραμμή που θα
χάρασσε το Συμβούλιο Στέμματος, η επιλογή του πρωθυπουργού (Ιω. Παρασκευόπουλο)
των υπουργών  Αμύνης, Δημ. Τάξεως,
Εσωτερικών και Δικαιοσύνης και άρνηση μετεκλογικής συνεργασίας της Ε.Κ. με την
ΕΔΑ).

            «Σας εξορκίζω να μην γίνει κουβέντα» είπε ο Κανελλόπουλος στην Βλάχου και
τον σύζυγό της ναύαρχο Κώστα Λούνδρα που έδειχναν αιφνιδιασμένοι. Το  off 
the recoord  όμως  που τους ζήτησε, δεν τηρήθηκε. Γιατί το πρωί
η «Καθημερινή» έγραφε: « Ατμόσφαιρα ανησυχίας παρά την επιφανειακήν  στασιμότητα. Εις τας παραμονάς κρισίμων
εξελίξεων η ΕΡΕ, εις της οποίας τους κόλπους επικρατεί έντονος δυσφορία, θα
είναι ο κύριος μοχλός της κρίσεως».

«Κύριοι απεφάσισα το κόμμα να
άρει την εμπιστοσύνη του προς την κυβέρνηση Στεφανοπούλου. Ακούω σχόλια και
παρατηρήσεις σας».

 `Άπαντες έμειναν άναυδοι για την ξαφνική
απόφαση του αρχηγού. Όλοι μετά συμφώνησαν πλην του Ροδόπουλου και του Πιπινέλη
που εξέφρασαν απορίες…Ένα τέταρτο μετά, στις 7.30΄ ο Κανελλόπουλος βρισκόταν
στα Ανάκτορα. Και αμέσως μετά την σύντομη συνάντηση με τον Βασιλιά έσπευσε να
δει τον Στεφανόπουλο στις 8.

Στο
Πολιτικό Γραφείο ο Στεφανόπουλος δεν αιφνιδιάστηκε καθόλου. Κάποιος τον είχε
ειδοποιήσει και δέχτηκε τον αρχηγό της ΕΡΕ με ηρεμία αλλά και πικρία. Δυο ώρες
μετά, αφού μάζεψε τα πράγματά του υπέβαλε και την παραίτησή του. Το «σικέ»
παιχνίδι φαινόταν από την αντίδραση του Γεωργίου Παπανδρέου που σε σύντομη
ανακοίνωση χαμηλών τόνων, τόνιζε ότι «η γραμμή της Ενώσεως Κέντρου είναι
γνωστή. Εκλογαί…».

Αντίδραση
υπήρξε και μάλιστα σφοδρή από τον Ανδρέα Παπανδρέου που απείλησε με δηλώσεις
του να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης ενώ δεν δίστασε ο ίδιος και οι ακολουθούντες
αυτόν βουλευτές ( περίπου σαράντα ) να κατηγορήσουν τον Γεώργιο Παπανδρέου οτι παρασύρεται
από υπάρχουσα χούντα στους κόλπους του κόμματος και να αποκαλούν τα στελέχη
που τον ακολουθούν συνθηκολόγους και διασπαστές !

            Ο
Γεώργιος Παπανδρέου παρά ταύτα δεν αποκαλύπτει την Συμφωνία. (Γιατί  – όπως λένε εκ των υστέρων- αν το έκανε, τότε
θα ξεκαθάριζε το τοπίο πολύ γρήγορα. Ο Ανδρέας θα έπαιρνε τους δικούς του και
θά ίδρυε νέο κόμμα και δεν θα έσερνε την Ε.Κ. σε περιπέτειες).Συγκαλεί για τις
3 Ιανουαρίου 1967 την Κοινοβουλευτική Ομάδα για να διαπιστώσει τις διαρροές. Ο
Ανδρέας και οι προσκείμενοι σ΄ αυτόν βουλευτές, αρνήθηκαν και δεν προσήλθαν
στην συνεδρίαση και ο Γεώργιος Παπανδρέου έξαλλος καυτηρίασε με σκληρά λόγια τη
στάση τους. Απείλησε μάλιστα με διαγραφές εκείνους που θα καταψηφίσουν την
κυβέρνηση και τόνισε οτι «τραυματίζεται διττώς και ως αρχηγός κόμματος
και  ως πατήρ».

Οι βουλευτές
της ομάδος  Α. Παπανδρέου  ήταν : 
Ιω. Αλευράς, Ε. Ανθόπουλος, Ιω. Αθητάκης, Τάκης Αντωνιάδης, Ν.
Αυγερινός, Ι. Βαλυράκης, Βασ. Ιντζές, Θεόδ. Καμπερίδης , Ηλίας Κατριβάνος, Παν.
Κατσικόπουλος,  Σπ. Κατσώτας, Δημ.
Καρδάρας, Τάλμποτ Κεφαληνός,  Δ. Κρόκος,
Ιω. Κυριαφίνης, Κων. Κονιωτάκης, Λ. Λαγάκος, Γεώρ. Λαζαρίδης, Α. Λυμπέρης, Στ.
Μπίρης, Α. Μπουρνιάς, Λάκης Νικολαϊδης, Τηλ. Πλεύρης Φ. Παναγιωτόπουλος, Ιω.
Παπαγεωργίου, Γεώρ. Παπαδημητρίου ( Γάκιας), Δημ. Παπαδόπουλος, Φίλ
Παπαδόπουλος, Α. Παπαϊωάννου, Δ. Παπαϊωάννου, Ιω. Παπασπύρου, Κ. Περραιβός,
Αντ.Πετραλιάς, Κων. Σιγανίδης Κ.Πετρόπουλος, Ιω. Σακελλαρίου Γεωρ. Σερπάνος,
Μιχ. Στεφανίδης, Γεωρ. Τζώρτζης, Γιάννης Χαραλαμπόπουλος και Κων. Παπασπύρου.

Άλλα
επίσης στελέχη κατηγορούσαν ευθέως τον Α. Παπανδρέου οτι «υποσκάπτει το
κύρος του αρχηγού» και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Νίκος Μπακόπουλος,
οργισμένος υπενθυμίζει στον Α. Παπανδρέου, οτι «το κόμμα έχει αρχηγό και δεν
είναι μπουλούκ ασκέρ». Και στα ακραία επαναστατικά κηρύγματα του Ανδρέα
Παπανδρέου ο αρχηγός της Ε. Κ. κάθε τόσο προσπαθεί  να ξεκαθαρίσει τη θέση του κόμματός του από
τις περίεργες θέσεις του υιού του : «Η Ενωσις Κέντρου  είναι παγίως υπέρ της ομαλούς λειτουργίας του
Πολιτεύματος».

Το «Μνημόνιο»
στη συνέχεια δεν ετηρήθη. Η ΕΡΕ με τον Κανελλόπουλο σχημάτισε κυβέρνηση για να
οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές και η υπόθεση του μνημονίου έφτασε στα δικαστήρια
με κατηγορούμενο τον εκδότη της Ελευθερίας Πάνο Κόκα που την αποκάλυψε και όλοι
την αρνιόταν. Κατά τραγική ειρωνεία, η δίκη διεκόπη τη νύχτα του πραξικοπήματος
και δεν επανελήφθη ποτέ…

            Όταν
ο Γεώργιος Παπανδρέου, λίγο αργότερα συνελήφθη την νύχτα της 21ης Απριλίου 1967
και οδηγήθηκε στο Γουδί, ακούσθηκε να λέει παρουσία του στρατηγού Παυσανία
Κατσώτα, του Δημήτρη Πουρνάρα και του Κων. Μητσοτάκη  για τις ευθύνες του γιου του για το
πραξικόπημα αλλά και για τη συμφωνία του με τον βασιλιά : «Εγώ είχα
συμφωνήσει με τον βασιλέα και ο Ανδρέας δεν ετήρησε την συμφωνία. Ο βασιλεύς
μου εζήτησε να τον διαγράψω και θα τον διέγραφα. Δεν με συγκράτησε το τραγικό
στοιχείο που θα υπήρχε, στο ότι ο πατέρας θα διέγραφε τον υιό. Με συγκράτησε το
κωμικό, ότι θα μιλούσα εγώ στο ένα μπαλκόνι και από το άλλο θα μιλούσε ο
Ανδρέας εναντίον μου…».