Του Δημήτρη Κατσαγάνη


Ένα σημείο της χθεσινής δήλωσης των Jean Claude Juncker και Αλέξη Τσίπρα θα «κυνηγά» από εδώ και πέρα σε ο,τι αφορά τα κοινωνικά «μέτωπα» της διαπραγμάτευσης: το ότι το ασφαλιστικό πρέπει να είναι «δημοσιονομικά βιώσιμο».
Ο χαρακτηρισμός αυτός «χτύπησε» αμέσως στο… μάτι αρμόδιων υπηρεσιακών παραγόντων του υπ. Εργασίας οι οποίοι εκτιμούν πως για να «επιβιώσει» το ασφαλιστικό φέτος χρειάζονται επιπλέον 2,2 δισ. ευρώ ή περίπου το 10% του προϋπολογισμού των φορέων κοινωνικής ασφάλισης.

Αυτά τα κεφάλαια, φυσικά, δεν μπορούν να βρεθούν από τον περιορισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων στις πρώην ΔΕΚΟ και τις τράπεζες ή τις διοικητικές ενοποιήσεις των Ταμείων, μιας και αυτά είναι τα μόνο «περιοριστικά» μέτρα τα οποία συζητά, με βάση τουλάχιστον όσα διατείνονται τα στελέχη της, με τους «θεσμούς» και κατά τους τελευταίους δεν αρκούν για να γίνει «δημοσιονομικά βιώσιμο» το ασφαλιστικό. Τι σημαίνει αυτό; Πως οι παράμετροι που το καθορίζουν και προπαντός το ύψος της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης θα συμβαδίζει με τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους αλλά και την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, όπως επισημαίνεται ευθέως ήδη από την περασμένη έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας από την τότε «τρόικα», τον Ιούνιο του 2014.


Με άλλα λόγια το έλλειμμα τουλάχιστον 2,2 δισ. ευρώ το οποίο αναμένεται να έχουν οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με υπηρεσιακά στελέχη του υπ. Εργασίας, φέτος μάλλον δεν συμβαδίζει με κανένα πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο θα επιδίωκε η κυβέρνηση να πετύχει.


Με βάση τις νέες τάσεις εξελίξεις του ΑΕΠ της Ελλάδας, που απεκάλυψε προχθές στις εαρινές προβλέψεις της η Κομισιόν (σ.σ. ανάπτυξη 0,5% φέτος αντί 2,5%) το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξηθεί πιθανόν μέχρι το 2022 πέραν του 120%.


Το ΔΝΤ, εκτιμά πως για να γίνει βιώσιμο το χρέος, είτε πρέπει να «κουρευτεί», είτε να μειωθούν δραματικά οι δημόσιες δαπάνες και, κυρίως, εκείνες για το ασφαλιστικό γενικά και τις συντάξεις ειδικότερα, οι οποίες φαίνεται πως αυξάνονται και πάλι μετά από μία «ύφεση» το 2013-14. Αυτό φάνηκε στο α’ τρίμηνο του 2015,σκληραίνοντας τη στάση των δανειστών που δεν έχουν πάψει να ζητούν μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις με την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Ωστόσο, το υπ. Εργασίας έχει ήδη στείλει τροπολογία στη γενική γραμματεία της κυβέρνησης με την οποία προβλέπεται αναστολή διαρκείας στην εφαρμογή της  εν λόγω ρήτρας.


Την ίδια στιγμή, πέφτουν τα έσοδα από τους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές, κάνοντας μήνα το μήνα και πιο δύσκολη την έγκαιρη καταβολή των συντάξεων. 


Η ολιγόωρη άτυπη… «στάση πληρωμών» του ΙΚΑ στις 27 Απριλίου, όπου χιλιάδες συνταξιούχοι πήραν με 5 -6 ώρες καθυστέρηση της συντάξεις τους από τα ATMs αποτελεί σημείο των καιρών, παραδέχονται υπηρεσιακά στελέχη στο υπ. Εργασίας.


Μόνα «σωσίβια» αυτή τη στιγμή για την κυβέρνηση για να καλύψει άμεσα τις «τρύπες» του ασφαλιστικού είναι τα κεφάλαια που θα συγκεντρώσει φέτος το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (400 – 500 εκατ. ευρώ), τα έσοδα από τη νέα ρύθμιση (300 – 400 εκατ. ευρώ) αλλά και 24 νέους έμμεσους φόρους τους οποίους επεξεργάζεται για να αντλήσουν έως 1 δισ. ευρώ.  Η επιτυχία, όμως, αυτών των μέτρων εξαρτάται από την πορεία της ελληνικής οικονομίας στο β’ εξάμηνο του 2015.


Το συνολικό σχέδιο αύξησης των εσόδων του ασφαλιστικό αναμένεται να είναι έτοιμο τον Ιούνιο.


Εργασιακό


Αντίθετα η εργασιακή  «πτέρυγα» των κοινωνικών «μετώπων» της διαπραγμάτευσης ελληνικής κυβέρνησης – θεσμών φαίνεται πως περνά προς το παρόν σε δεύτερο πλάνο. Εξάλλου, το υπ. Εργασίας, μέχρι τώρα, απλά και μόνο έχει παρουσιάσει τις προτάσεις του στους κοινωνικούς εταίρους, τις έχει καταθέσει στην Οικονομική Κοινωνική Επιτροπή, αλλά όχι ακόμα στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
Υπενθυμίζεται, σε κάθε περίπτωση, πως με βάση το σχεδιασμό του υπ. Εργασίας ο κατώτατος μισθός θα πρέπει να αυξηθεί στα 650 ευρώ από τα 586 ευρώ που είναι σήμερα,  την 1η Οκτωβρίου του 2015, δηλαδή πολύ πέραν του χρόνου στο οποίο προσδιορίζεται ότι θα υπάρξει ίσως μία καταρχάς συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης – θεσμών (μέχρι τον Ιούνιο). Συνεπώς το μόνο που επείγει έως τότε για την κυβέρνηση είναι, πιθανόν, να δώσει άλλη μία τρίμηνη παράταση στη μετενέργεια της παλιότερης Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας η οποία λήγει στις 30 Ιουνίου και ίσχυε από την 31η Μαρτίου.