Μητροπούλου Ειρήνη 

Η ιστορική προσέγγιση απειλεί τα στρατηγικά του συμφέροντα

Νεοσυντηρητικοί Αμερικάνοι στο Κογκρέσο, γεράκια στο Ισραήλ, και κυρίως σουνίτες μουσουλμάνοι, με πρώτους την Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, βλέπουν τον χειρότερο εφιάλτη τους να γίνεται πραγματικότητα.

Η ιστορική προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν, με μια συμφωνία για τα πυρηνικά σχεδόν έτοιμη, απειλεί τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Φόβος και τρόμος τους είναι το ανερχόμενο «σιιτικό τόξο» Τεχεράνης, Βαγδάτης, Δαμασκού και Χεζμπολάχ στον Λίβανο.Το Ιράν αγωνίζεται για μεγαλύτερη επιρροή στην Μέση Ανατολή από την εποχή του Σάχη. Πιο πρόσφατα, φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια σφαίρα επιρροής που θα εκτείνεται από την Τεχεράνη προς τη Μεσόγειο Θάλασσα.

Η επιβίωση της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία, η επιτυχία της σιιτικής κυβέρνησης στο Ιράκ, μαζί με την ισχύ της φιλο-ιρανικής Χεζμπολάχ στον Λίβανο, είναι οι πυλώνες αυτής της προσπάθειας.

Με δεδομένη την αμερικανική απόφαση για την πάταξη των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (IS) στη Συρία και το Ιράκ – ακόμη και αν αυτό απαιτεί συνεργασία με το Ιράν – σημαίνει ότι νικητής στο Ιράκ θα είναι το Ιράν.

Σχετικά αμέτοχη αλλά κρίσιμη δύναμη είναι η Τουρκία. Εχει την μεγαλύτερη οικονομία στην περιοχή και τον μεγαλύτερο στρατό, αν και οι επιδόσεις του αμφισβητούνται.

Προς το παρόν, παρακολουθεί απλώς το χάος κατά μήκος των νότιων συνόρων της, και την σύγκρουση στην Ουκρανία στην άλλη όχθη της Μαύρης Θάλασσας. Για την Αγκυρα, όπως και για την Σαουδική Αραβία, το πιο ανησυχητικό από όλα είναι η προσέγγιση του μεγάλου συμμάχου τους, των ΗΠΑ, με τους μουλάδες στην Τεχεράνη.

Αλλά εν έτει 2015 οι ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να πετύχουν τους δικούς τους στόχους στη Μέση Ανατολή χωρίς κάποιον συμβιβασμό με το Ιράν.

Τα συμφέροντα της εθνικής ασφαλείας τους σε αυτή την ταραγμένη πλευρά του κόσμου περνάνε από την Τεχεράνη. Μια συμφωνία θα θέσει τέρμα στις επιδιώξεις του Ιράν για κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής.

Και θα σταματήσει την υποστήριξη της Τεχεράνης προς την αντι-αμερικανική τρομοκρατία. Θα κάμψει την αντίθεσή της σε μια μελλοντική διευθέτηση της αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης.

Αυτή τη στιγμή μερικά από τα χειρότερα αδιέξοδα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή μπορούν να ξεπεραστούν με τη συγκατάθεση του Ιράν. Στη Συρία και στο Ιράκ, βεβαίως, αλλά και στον Λίβανο, στην Παλαιστίνη, και στο Αφγανιστάν.

«Τα γεράκια έχασαν»

«Οι Κασάνδρες και τα γεράκια έχασαν στο θέμα του Ιράν», λέει ο Τρίτα Πάρσι, πρόεδρος του Εθνικού Ιρανο-Αμερικανικού Συμβουλίου (NIAC) και συγγραφέας του βιβλίου «Μια ζαριά – Η διπλωματία του Ομπάμα στο Ιράν» (Yale University Press, 2012).

«Οι εχθροί της προσέγγισης έλεγαν ότι το Ιράν δεν θα τηρήσει τις δεσμεύσεις του. Λάθος. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) έχει βεβαιώσει επανειλημμένα ότι τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και το Ιράν έχουν κρατήσει μέχρι στιγμής τον λόγο τους.

Τα γεράκια έλεγαν ότι οι Ιρανοί μιλάνε μόνο για να κερδίσουν χρόνο. Πάλι λάθος. Και οι δύο πλευρές συζήτησαν με ειλικρίνεια. Αν οι Ιρανοί ήθελαν να διαπραγματευτούν, απλώς για να ξεφύγουν από τη διεθνή πίεση, είχαν την καλύτερη ευκαιρία να το κάνουν, όταν 47 γερουσιαστές των ΗΠΑ δεσμεύθηκαν εγγράφως ότι θα ανατρέψουν την συμφωνία. Το Ιράν θα μπορούσε να φύγει από το τραπέζι. Αλλά δεν το έκανε», τονίζει ο Πάρσι.

«Οι επικριτές έλεγαν ότι η συμφωνία καθυστερεί πάρα πολύ. Και σε αυτό έκαναν λάθος. Συμφωνίες για τον περιορισμό των όπλων χρειάζονται κατά μέσο όρο 1.120 ημέρες – περί τα τρία χρόνια. Οι διαπραγματεύσεις για την συμφωνία-πλαίσιο με το Ιράν έχουν κρατήσει μόνο 1,5 χρόνια μέχρι σήμερα.

Τέλος, τα γεράκια έλεγαν ότι το Ιράν δεν θα μπορούσε να επιτύχει μια συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω την αντίθεσης του ανώτατου ηγέτη, και λόγω της κρατικής ιδεολογίας του. Και πάλι, έκαναν λάθος. Ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει κρατήσει ανοιχτή την πόρτα για τις συνομιλίες αν αυτές ωφελούν το εθνικό συμφέρον του Ιράν.

Ενώ οι σκληροπυρηνικοί στην Ουάσιγκτον προσπαθούν να σκοτώσουν τη συμφωνία, οι σκληροπυρηνικοί στο Ιράν την παρουσιάζουν ως μια νίκη για τον εαυτό τους και για την ιδεολογία τους», καταλήγει ο Πάρσι.

ΒΗΜΑ