Την εβδομάδα που πέρασε ο αναπληρωτής αρχηγός ΓΕΝ της Ρωσίας, ναύαρχος Ίγκορ Κασατόνοφ, ανακοίνωσε ότι η Ρωσία θα αποκτήσει αεροπλανοφόρο, η κατασκευή του οποίου, ωστόσο, θα ξεκινήσει μετά το 2025.
Αν συγκεντρωθούν όλες οι δηλώσεις των ρώσων ανώτερων αξιωματικών και αξιωματούχων που έχουν γίνει μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ σχετικά με τα σχέδια κατασκευής αεροπλανοφόρου στη Ρωσία, προκύπτει ένας μακρύς κατάλογος διαφόρων σχεδίων τα οποία τελικά δεν υλοποιήθηκαν. Μπορεί να αναμένει η Ρωσία την απόκτηση ενός σύγχρονου αεροπλανοφόρου;

Στη Ρωσία, ιστορικά, ο στόλος αποτελούσε ένα βοηθητικό μέσο για τον ισχυρότερο στον κόσμο στρατό ξηράς. Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, με την εμφάνιση των πυρηνικών υποβρυχίων, προστέθηκε για τις ναυτικές δυνάμεις και ο ρόλος της στρατηγικής αποτροπής. Με σκοπό την προστασία των περιοχών ανάπτυξης αυτών των στρατηγικών πυραυλοφόρων και τη δυνατότητα της πιο ενεργούς συμμετοχής στις πολυάριθμες συρράξεις σε χώρες του τρίτου κόσμου, η ΕΣΣΔ από τη δεκαετία του ΄60 ξεκίνησε σε πρώτη φάση την κατασκευή καταδρομικών-ελικοπτεροφόρων και από τη δεκαετία του ΄70, βαρέων αεροπλανοφόρων καταδρομικών.

Τα σοβιετικά αεροπλανοφόρα, σε αντίθεση με τα αμερικανικά, είχαν τη δυνατότητα αυτοπροστασίας μονάχα εν μέρει, καθώς δυνάμεις και μέσα για το σχηματισμό ομάδας μάχης αεροπλανοφόρου -ανάλογη με τις αμερικανικές- το σοβιετικό ΠΝ δεν διέθετε. Για την εγκατάσταση των όπλων, ήταν αναγκαίο να μειωθεί ο αριθμός των αεροσκαφών και να αποκλειστεί η ύπαρξη συστήματος καταπέλτη (ο ατμοκίνητος καταπέλτης είναι μια γιγάντια διάταξη με μεγάλο όγκο και βάρος), χωρίς τον οποίο ήταν αδύνατη η απογείωση απ’ το κατάστρωμα αεροπλάνων έγκαιρης προειδοποίησης και διοίκησης.

Σήμερα το αεροπλανοφόρο είναι απαραίτητο για τις ίδιες αποστολές με εκείνες επί ΕΣΣΔ και η κατασκευή του θα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τον εκσυγχρονισμό και την περαιτέρω ανάπτυξη της ναυτικής συνιστώσας των πυραυλικών δυνάμεων στρατηγικού ρόλου. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη ο εκσυγχρονισμός των 15 σοβιετικής κατασκευής Su-33 που σταθμεύον στο βαρύ αεροπλανοφόρο καταδρομικό «Ναύαρχος Κουζνετσόφ», ενώ αγοράζονται νέα MiG-29Κ. Σύντομα αναμένεται να εμφανιστεί η ναυτική έκδοση μαχητικού 5ης γενιάς.

Ενώ με τα αεροσκάφη τα πράγματα δεν πηγαίνουν άσχημα, από την άλλη, η κατασκευή «πλωτών αεροδρομίων» γι’ αυτά, αναβάλλεται διαρκώς από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το όλο θέμα έχει φτάσει προς το παρόν μόνο μέχρι το μοντέλο, το οποίο παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Κρατικό Επιστημονικό Κέντρο Κριλόφ (παραπομπή στο δημοσίευμα). Στο νέο πυρηνοκίνητο (αντίθετα με το «Ναύαρχος Κουζνετσόφ») αεροπλανοφόρο, το οποίο θα μεταφέρει περίπου 100 ιπτάμενα μέσα, σχεδιάζεται να εγκατασταθεί και καταπέλτης (δηλαδή θα υπάρχει η δυνατότητα απονήωσης των α/φων όχι μόνο με την ώση του κινητήρα τους και με τη βοήθεια της ναυπηγικής ανύψωσης του πρωραίου άκρου του καταστρώματος όπως στο «Ναύαρχος Κουζνετσόφ»).

Τα γεγονότα στην Ουκρανία και η αντιπαράθεση με τη Δύση επέσπευσαν τα σχέδια της ρωσικής ηγεσίας για το πέρασμα στην κατασκευή βαρέων πολεμικών πλοίων. Κατά την αναφερόμενη στην αρχή του άρθρου ανακοίνωση, ο Ι. Κασατόνοβ σημείωσε ότι την εμπειρία κατασκευής και χρήσης σύγχρονων μεγάλων πλοίων η Ρωσία θα την αποκτήσει στα πλαίσια της υλοποίησης του προγράμματος του αντιτορπιλικού για την ωκεάνια ζώνη, «Λίντερ», το οποίο θα αποτελέσει τη «θεωρητική βάση και θεμελιώδη αρχή για την κατασκευή του αεροπλανοφόρου». Το κρατικό εξοπλιστικό πρόγραμμα ως το 2020 δεν περιλαμβάνει την κατασκευή αεροπλανοφόρου. Όμως η βιομηχανία προετοιμάζεται για μια τέτοια παραγγελία και αυτό δεν προκύπτει μόνο από το γεγονός της παρουσίασης του μοντέλου. Στα μέσα Φεβρουαρίου ο διοικητής ναυτικής αεροπορίας της Ρωσίας, υποπτέραρχος Ίγκορ Κόζιν, δήλωσε ότι τεχνικά όλα είναι έτοιμα και το αεροπλανοφόρο μπορεί κατασκευαστεί μέσα σε 8-10 χρόνια.

Ανοικτό εξακολουθεί να παραμένει το ζήτημα, που θα κατασκευαστεί το κύριο σώμα του νέου αεροπλανοφόρου. Καθότι, τα ναυπηγεία Νικολάγεφ όπου παραδοσιακά κατασκευάζονταν τα βαριά αεροπλανοφόρα καταδρομικά, βρίσκονται τώρα στο έδαφος της Ουκρανίας. Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι η κατασκευή του νέου πλοίου αυτής της κατηγορίας μπορεί να ξεκινήσει μόνο μετά την ολοκλήρωση της εν εξελίξει σήμερα ανακατασκευής της δεξαμενής του εργοστασίου Sevmash, στο οποίο συν τοις άλλοις έχει σχηματιστεί ολόκληρη «ουρά» από σκάφη που θα περάσουν εκσυγχρονισμό. Ύστερα από την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία, υποψηφιότητα για την κατασκευή του αεροπλανοφόρου μπορεί να θέσει και το εργοστάσιο του Κερτς Zaliv, το οποίο διαθέτει τη μεγαλύτερη αποβάθρα στην πρώην ΕΣΣΔ. Στη δυνατότητα αυτή αναφέρθηκε συγκεκριμένα ο πρωθυπουργός της Κριμαίας, Σεργκέι Αξιόνοφ.

Μέσα στα επόμενα έτη τα καθήκοντα του ρωσικού στόλου θα επικεντρωθούν στην προστασία των ακτών και στην ανασύσταση της σχεδόν απολεσθείσας τη δεκαετία του ΄90 ναυτικής αεροπορίας. Τα αεροπλανοφόρα θα αποτελέσουν το επόμενο στάδιο ανάπτυξης. Τη φορά αυτή, ο αναφερόμενος χρόνος κατασκευής τους μοιάζει αρκετά ρεαλιστικός, ενώ και η προσθήκη ως τότε μιας ολόκληρης σειράς από φρεγάτες και αντιτορπιλικά θα επιτρέψει να δημιουργηθεί η επιθυμητή ναυτική ασπίδα της χώρας.