Του καθηγητή Εφρέμ Ίμπαρ / BESA Center for Strategic Studies
ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η Τουρκία είναι επίσημα σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Αλλά υπό την
ηγεσία του Ερντογάν, η Τουρκία δεν συμπεριφέρθηκε ως σύμμαχος ή φίλος
των ΗΠΑ για χρόνια. Είναι ένα μυστήριο γιατί η κυβέρνηση Ομπάμα αρνείται
να αναγνωρίσει ότι η Τουρκία είναι ένας Δούρειος Ίππος μέσα στο ΝΑΤΟ
και ότι η Άγκυρα υπονομεύει τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή
και αλλού.

Η Τουρκία είναι Σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, και ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έχει αποκαλέσει τον σημερινό Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον καλύτερο φίλο του. Αλλά υπό την ηγεσία του Ερντογάν, η Τουρκία δεν συμπεριφέρεται ως σύμμαχος ή φίλος των ΗΠΑ. Αυτό δεν είναι μια νέα εξέλιξη.

Ο Ερντογάν και το ισλαμικό κόμμα του, το ΑΚΡ, κυβερνούν την Τουρκία από το 2002. Η Τουρκία του Ερντογάν σταδιακά αποστασιοποιήθηκε από τη Δύση, υιοθετώντας πολιτικές στο εσωτερικό και το εξωτερικό που τροφοδοτούνται από Οθωμανικές και ισλαμιστικές παρορμήσεις.

Η Τουρκία βρίσκεται στον δρόμο [οικοδόμησης] ενός αυταρχικού καθεστώτος για αρκετά χρόνια. Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν σταδιακά αυξηθεί. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν είχε ποτέ ένα πολιτικό σύστημα με τέτοιους ελέγχους και ισορροπίες, ικανά να περιορίσουν τις απόπειρες εδραίωσης της εξουσίας γύρω από ένα πολιτικό. Τα τελευταία χρόνια, ο Ερντογάν έχει αποδυναμώσει περαιτέρω τους λίγους συνταγματικούς περιορισμούς έναντι της «Πουτινοποίησης» (Putinization) του τουρκικού πολιτικού συστήματος.

Όσο περισσότερο κυβερνά ο Ερντογάν, τόσο πιο πεινασμένος για εξουσία φαίνεται. Η αυταρχική του προσωπικότητα γίνεται πιο ξεκάθαρη μέρα με την ημέρα. Ο Τύπος είναι μετά βίας ελεύθερος. Ο Ερντογάν συλλαμβάνει ακόμη και ισλαμιστές δημοσιογράφους που επικρίνουν τις πολιτικές του. Το κόμμα του έχει διεισδύσει στο δικαστικό σύστημα και την αστυνομία.

Οι πυλώνες εξουσίας, όπως η γραφειοκρατία, το τραπεζικό σύστημα, βιομηχανικές ενώσεις και τα συνδικάτα, έχουν ως επί το πλείστον συνεργαστεί με το ΑΚΡ. Τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν σε μεγάλο βαθμό απαξιωθεί. Ο στρατός, που κάποτε ήταν ενεργός στα πολιτικά πράγματα ως υπερασπιστής της κεμαλικής κοσμικής παράδοσης, έχει παραγκωνιστεί με επιτυχία.

Υπό την οπτική γωνία της Realpolitik, οι εγχώριες πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, όσο αξιοθρήνητες κι αν είναι, θα μπορούσαν να αγνοηθούν από τη δημοκρατική Δύση, όσο η Άγκυρα συνέχιζε να είναι ένας χρήσιμος σύμμαχος. Δυστυχώς, η Τουρκία δεν μπορεί πλέον να θεωρείται ως ένας αξιόπιστος σύμμαχος.

Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα αισχρής τουρκικής συμπεριφοράς είναι η υποστήριξη του ISIS και της Χαμάς. Η Τουρκία παίζει διπλό παιχνίδι στο θέμα του Ισλαμικού Κράτους. Προσποιείται ότι συνεργάζεται με την πολιτική των ΗΠΑ στην προσπάθεια να περιορίσει το ριζοσπαστικό Ισλάμ, αλλά στην πραγματικότητα η Τουρκία στηρίζει το ISIS. Επιτρέπει σε εθελοντές τη διέλευση από το τουρκικό έδαφος για να ενταχθούν στο ISIS στο Ιράκ. Το ISIS λαμβάνει λογιστική υποστήριξη μέσω Τουρκίας και στέλνει τραυματίες μαχητές του για θεραπεία εκεί.

Οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις αδράνησαν δίπλα στην πολιορκημένη πόλη του Κομπάνι, ακριβώς δίπλα από τα τουρκικά σύνορα, ενώ οι ισλαμιστές σκότωσαν Κούρδους μαχητές. Τέλος, η Τουρκία αρνείται στην αμερικανική Αεροπορία πρόσβαση στις τουρκικές βάσεις, αναγκάζοντας τις ΗΠΑ να χρησιμοποιούν πολύ απομακρυσμένες βάσεις όταν επιτίθεται σε στόχους του ISIS.

Η Τουρκία υποστηρίζει επίσης ανοιχτά μια άλλη ριζοσπαστική ισλαμιστική οργάνωση, τη Χαμάς. Παρά το γεγονός ότι ο Δυτικός κόσμος θεωρεί τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση, η Άγκυρα φιλοξενεί τακτικά αντιπροσώπους της Χαμάς που συναντούν τους πλέον υψηλά ιστάμενους Τούρκους αξιωματούχους. Η Χαμάς, ένα παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, έχει φανατικά αντιαμερικανική θέση.

Επιπρόσθετα, ο Σαλάχ Αλ Αρούρι, ένας υψηλόβαθμος πράκτορας της Χαμάς, δραστηριοποιείται με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Πρόσφατα, το τουρκικό σκέλος της Χαμάς είχε εμπλακεί σε μια σειρά από προσπάθειες για την πραγματοποίηση τρομοκρατικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ και στην ενορχήστρωση πραξικοπήματος κατά της σημερινής ηγεσίας της Παλαιστινιακής Αρχής.

Τέτοιες συμπεριφορές δεν θα πρέπει να εκπλήσσουν τους σχεδιαστές πολιτικής στην Ουάσιγκτον. Το 2003, η Άγκυρα αρνήθηκε το αίτημα της Ουάσιγκτον να ανοίξει το έδαφός της, έτσι ώστε ο στρατός των ΗΠΑ να μπορεί να επιτεθεί στις δυνάμεις του Σαντάμ Χουσεΐν από δύο ξεχωριστά μέτωπα.

Η κυβερνώμενη από το ΑΚΡ Άγκυρα, αψήφησε επίσης τις αμερικανικές προτιμήσεις σχετικά με τη Συρία, μια χώρα που συμμάχησε με το ριζοσπαστικό Ιράν και ευρισκόμενη στην αμερικανική λίστα των κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία. Τον Ιανουάριο του 2004, ο Μπασάρ Άσαντ έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Συρίας που επισκέφτηκε ποτέ την Τουρκία. Τον Απρίλιο του 2009, τα δύο κράτη διεξήγαγαν την πρώτη τους κοινή στρατιωτική άσκηση. Κανένα άλλο μέλος του ΝΑΤΟ δεν είχε τόσο στενές σχέσεις με το αυταρχικό καθεστώς στη Δαμασκό, που διατηρεί τόσο στενή συμμαχική σχέση με το Ιράν για αρκετές δεκαετίες.

Η Τουρκία παρέκκλινε περαιτέρω από τη Δυτική στάση το 2008 με τη φιλοξενία του Προέδρου του Σουδάν Ομάρ Χασάν αλ-Μπασίρ δύο φορές. Ο Μπασίρ, ο οποίος κατηγορούνταν με εγκλήματα πολέμου και τη γενοκτονία στο Νταρφούρ, προήδρευε ενός ισλαμικού καθεστώτος.

Η Τουρκία καλωσόρισε ακόμη και τον πρόεδρο της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Μαχμούντ Αχμαντινεζάντ, σε επίσκεψη τον Αύγουστο του 2008. Καμία δυτική χώρα δεν είχε απευθύνει τέτοια πρόσκληση προς τον Ιρανό ηγέτη. Επιπλέον, ο Ερντογάν συνεχάρη τον Αχμαντινεζάντ αμέσως μετά την επανεκλογή του τον Ιούνιο του 2009.

Όταν πρόκειται για την πυρηνική απειλή του Ιράν, η Άγκυρα, σε αντίθεση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, αρνήθηκε να υιοθετήσει τη στάση των ΗΠΑ για αυστηρότερες κυρώσεις, φοβούμενη εν μέρει τις οικονομικές συνέπειες αυτών των βημάτων. Τον Ιούνιο του 2010, η Τουρκία ψήφισε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κατά ενός ψηφίσματος υπό την αιγίδα των ΗΠΑ που στόχευε να επιβάλει ένα νέο γύρο κυρώσεων κατά του Ιράν.

Η Τουρκία έχει επίσης αψηφήσει τις συμβουλές της Ουάσιγκτον να μετριάσει τις αντί-ισραηλινές δηλώσεις της και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με ένα σημαντικό σύμμαχο των Αμερικανών. Όλες οι αμερικανικές προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, έχουν αποτύχει.

Υπάρχει επίσης σαφής απόκλιση μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας για σημαντικά παγκόσμια ζητήματα, όπως της Ρωσίας και της Κίνας. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ επιθυμούσαν να στείλουν πλοία στη Μαύρη Θάλασσα μέσω των Στενών του Βοσπόρου κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γεωργία τον Αύγουστο του 2008. Η Τουρκία αρνήθηκε κατηγορηματικά αρκετά τέτοια αιτήματα, με το πρόσχημα ότι τα πολεμικά πλοία ήταν πάρα πολύ μεγάλα.

Επιπλέον, η Τουρκία πρότεινε τη δημιουργία ενός πλαισίου περιφερειακής ασφάλειας που εμπλέκει την Τουρκία, τη Ρωσία, τη Γεωργία, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, παραλείποντας ρόλο για το ΝΑΤΟ. Πιο κατάφωρα, η Τουρκία δεν συμμετείχε στις δυτικές οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος της Ρωσίας κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης στην Ουκρανία.

Παραφωνία υπάρχει και σε σχέση με την Κίνα. Ενώ οι ΗΠΑ φοβούνται την άνοδο της Κίνας, η Τουρκία βλέπει τη χώρα αυτή ως ένα δυνητικό οικονομικό εταίρο και όχι ως ένα πρόβλημα. Διεξήγαγε στρατιωτικές ασκήσεις με την Κίνα. Η Άγκυρα εξέτασε ακόμη και την αγορά αντιαεροπορικών συστημάτων από το Πεκίνο, μια απίστευτα αυθάδης ενέργεια για μέλος του ΝΑΤΟ!

Δεν είναι σαφές γιατί η Ουάσιγκτον ανέχεται με τέτοια τουρκική συμπεριφορά. Η κυβέρνηση Ομπάμα φαίνεται να μην είναι σε θέση να λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Αρνείται να αναγνωρίσει ότι η Τουρκία είναι ένας Δούρειος Ίππος στο ΝΑΤΟ, και ότι η Άγκυρα υπονομεύει τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή και αλλού.
ΠΗΓΗ: http://www.defence-point.gr

Originally published under the title, “America’s Unacknowledged Problem.”

Turkish President Recep Tayyip Erdogan has gone increasingly rogue since the AKP’s rise to power.

Turkey is officially a NATO ally, and President Barrack Obama has
called the current President of Turkey, Recep Tayyip Erdogan, a friend.
But Erdogan-led Turkey does not behave as an ally or a friend of the US.
This is not a new development.
Erdogan and his Islamist party, the AKP, have ruled Turkey since
2002. Erdogan’s Turkey has gradually distanced itself from the West,
adopting domestic and foreign policies fueled by Ottoman and Islamist
impulses.
Turkey has been on the road to an authoritarian regime for several
years. Infringements on human rights have gradually increased. In truth,
Turkey has never had a political system with checks and balances able
to constrain attempts to consolidate power around one politician. In
recent years, Erdogan has weakened further the few constitutional
constraints against the ‘Putinization’ of the Turkish political system.

The longer Erdogan rules, the more power hungry he seems. His
authoritarian personality becomes clearer every day. The press is hardly
free. Erdogan arrests even Islamist journalists that are critical of
his policies. His party has infiltrated the judicial system and the
police. Foci of power, such as the bureaucracy, the banking system,
industrial associations and trade unions have been mostly coopted by the
AKP. Opposition political parties are largely discredited. The
military, once active in politics as the defender of the Kemalist
secular tradition, has been successfully sidelined.
From a realpolitik perspective, the domestic political developments,
deplorable as they may be in Turkey, could be ignored by the democratic
West as long as Ankara continues to be a useful ally. Unfortunately,
Turkey no longer qualifies as a trusted ally.
The most recent examples of nefarious Turkish behavior are its
support of ISIS and Hamas. Turkey is playing a double game on the issue
of the Islamic State. It pretends to cooperate with the US policy in the
attempt to contain radical Islam, but actually Turkey supports ISIS. It
allows volunteers passage through Turkish territory to join ISIS in
Iraq. ISIS receives logistical support via Turkey, and sends its wounded
militants for treatment there. Turkish military forces stood idly by
the besieged city of Kobani, just across the Turkish border, while the
Islamists killed Kurdish fighters. Finally, Turkey denies the American
air force access to Turkish bases; forcing the US to use far away bases
when attacking ISIS targets.
Turkey is also openly supporting another radical Islamist
organization – Hamas. Despite the fact that the West regards Hamas a
terrorist organization, Ankara regularly hosts Hamas representatives
that meet the highest Turkish dignitaries. Hamas, an offshoot of the
Muslim Brotherhood, has a rabid anti-American position. Moreover, Salah
al-Aruri, a senior Hamas operative, operates out of Istanbul. Recently,
the Turkish branch of Hamas was involved in a series of attempts to
carry out terrorist attacks against Israel, and in orchestrating a coup
against the current leadership of the Palestinian Authority.
Such behavior should not surprise policy makers in Washington. In
2003, Ankara denied the request from Washington to open its territory so
that the US military could attack Saddam Hussein’s forces from two
separate fronts.
AKP-ruled Ankara also defied American preferences on Syria, a country
allied with radical Iran and on the American list of states supporting
terrorism. In January 2004, Bashar Assad became the first Syrian
president ever to visit Turkey. In April 2009, the two states conducted
their first ever joint military exercise. No other NATO member had such
close relations with the authoritarian regime in Damascus, which has
been closely allied with Iran for several decades.
Turkey further deviated from the Western consensus in 2008 by hosting
Sudanese President Omar Hassan al-Bashir twice. Bashir, who was charged
with war crimes and genocide in Darfur, presided over an Islamist
regime.

Turkey even welcomed the president of the Islamic Republic of Iran,
Mahmoud Ahmadinejad, for a visit in August 2008. No Western country has
issued such an invitation to the Iranian leader. Additionally, Erdogan
congratulated Ahmadinejad immediately after his re-election in June
2009. When it comes to Iran’s nuclear threat, Ankara, unlike its NATO
allies, has refused to adopt the U.S. stance on harsher sanctions,
fearing in part the economic consequences of such steps. In June 2010,
Turkey voted at the UN Security Council against a US-sponsored
resolution meant to impose a new round of sanctions on Iran.
Turkey also has consistently defied advice from Washington to tone
down its anti-Israel statements and mend relations with an important
American ally. All American efforts in this direction have failed.
There is also a clear divergence between the US and Turkey on
important global issues such as Russia and China. For example, the US.
wanted to send ships into the Black Sea via the Bosphorus Straits during
the Georgia war in August 2008. Turkey flatly denied several such
requests on the pretext that the military vessels were too large.
Moreover, Turkey proposed the creation of a regional security framework
involving Turkey, Russia, Georgia, Armenia, and Azerbaijan, that left
out a NATO role. More blatantly, Turkey has failed to participate in the
Western economic sanctions imposed on Russia during the recent Ukraine
crisis.
Dissonance exists also with regards to China. While the US fears the
rise of China, Turkey sees this country as a potential economic partner
and not as a problem. It held military exercises with China. Ankara even
considered purchasing anti-aircraft systems from Beijing, an incredibly
brazen position for a NATO member!
It is not clear why Washington puts up with such Turkish behavior.
The Obama administration seems to be unable to call a spade a spade. It
refuses to acknowledge that Turkey is a Trojan horse in NATO, and that
Ankara undermines American interests in the Middle East and elsewhere.

Efraim Inbar, director
of the Begin-Sadat Center for Strategic Studies, is a professor of
political studies at Bar-Ilan University, and a Shillman/Ginsburg fellow
at the Middle East Forum.

Middle East Forum