Ακόμη και την έννοια «τρομοκράτης – τρομοκρατία» την κατανοούν διαφορετικά. Ιδού ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, έτσι όπως το είχε περιγράψει ο ρώσος πολιτικός αναλυτής και διευθυντής του ανεξάρτητου επιστημονικού-ερευνητικού οργανισμού Carnegie της Μόσχας, Ντμίτρι Τρένιν: «Οι πολλές και μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις που σημειώθηκαν στη Ρωσία, κατά κανόνα δεν συμπεριλήφθηκαν στη λίστα με τις μεγαλύτερες τρομοκρατικές επιθέσεις. Στη λίστα, ως γνωστόν, υπάρχουν αυτή της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ, στο Λονδίνο στις 7 Ιουλίου 2005, στη Μαδρίτη στις 11 Μαρτίου 2004, καθώς και αυτές στη Βομβάη και το Μαλί. Αντίθετα, η Ρωσία περιλαμβάνεται σε άλλη κατηγορία. Όπως και στο Ισραήλ, δηλαδή, στις χώρες όπου η τρομοκρατία ερμηνεύεται σαν απάντηση στα μέτρα καταστολής της κυβέρνησης, και όχι ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ακόμη και σήμερα, οι βολικοί για τα συμφέροντα των ΗΠΑ τρομοκράτες αποκαλούνται «αγωνιστές της ελευθερίας» (για παράδειγμα, οι μαχητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού).

Ρώσοι και Ιρανοί έδωσαν πληροφορίες στις ΗΠΑ

Τα πράγματα δεν ήταν πάντοτε έτσι. Όταν σχεδιαζόταν η εκστρατεία στο Αφγανιστάν, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, όπως άλλωστε και οι ιρανικές, έδωσαν στις αντίστοιχες αμερικανικές, πληροφορίες για τις βάσεις των Ταλιμπάν. Επιπλέον, η Ρωσία παρέδωσε στους Αμερικανούς όλες τις επαφές της με τη Βόρεια Συμμαχία, τη συμμαχία δηλαδή των Τατζίκων και Ουζμπέκων πολεμάρχων, τους οποίους η Μόσχα βοηθούσε για πολύ καιρό να κρατήσουν το βόρειο τμήμα του Αφγανιστάν.

Επίσης, η Ρωσία έδωσε το πράσινο φως για τη δημιουργία αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στην Κεντρική Ασία και επέτρεψε τον εφοδιασμό των αμερικανικών στρατευμάτων μέσω του εδάφους της. Φυσικά, αυτό δεν ήταν μια κίνηση φιλανθρωπίας, καθώς η Μόσχα κατανοούσε ότι ο ριζοσπαστικός χαρακτήρας των Ταλιμπάν απειλούσε σοβαρά τα ρωσικά συμφέροντα στα κράτη της Κεντρικής Ασίας και ήταν διατεθειμένη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ.

Προφανώς, λοιπόν, η ίδια η ζωή, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, έδειξε ότι Μόσχα και Ουάσιγκτον έχουν κοινά συμφέροντα που μπορούν να τις ενώσουν. Ωστόσο, η περίοδος αυτή απεδείχθη σύντομη, καθώς η Μόσχα θεώρησε ότι οι ΗΠΑ αρνούνται να λάβουν υπόψη τα συμφέροντά της. Έτσι, η Ουάσιγκτον αντέδρασε έντονα, όταν η Μόσχα διαμαρτυρήθηκε την εισβολή στο Ιράκ. Οι ΗΠΑ, ακόμη, παραβίασαν το μοναδικό όρο που είχε θέσει η Ρωσία αναφορικά με τις αμερικανικές βάσεις στην Κεντρική Ασία. Δηλαδή, τον προσωρινό χαρακτήρα που θα έπρεπε να είχαν. Όταν, λοιπόν, η Μόσχα είδε ότι η αμερικανική βάση στο Κιργιστάν θα παραμείνει εκεί επί μακρόν, άρχισε να πιέζει την κυβέρνηση του κράτους να διώξει τους Αμερικάνους.

Η συνεργασία «πάγωσε»

Αυτή η απόφαση, καθώς και οι μεταγενέστερες διαμάχες (υπόθεση Σνόουντεν, η θέση της Ρωσίας σχετικά με τη Συρία και το Ιράν), ακύρωσαν την όποια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης υπήρχε. Ακόμη και μετά όμως, κάποια συνεργασία σε μεμονωμένους τομείς υφίστατο. Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, υπογράμμιζε ότι ΗΠΑ και Ρωσία «είχαν δημιουργήσει ένα αρκετά αποτελεσματικό σχήμα συνεργασίας των διαφόρων αρμοδίων Υπηρεσιών που εμπλέκονταν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». Η συνεργασία αυτή όμως, είχε τακτικό χαρακτήρα. Μετά, δε, τα γεγονότα στην Κριμαία και στη νοτιοανατολική Ουκρανία, οι ΗΠΑ παραιτήθηκαν, όχι μόνο ηθικά, αλλά και τυπικά από τη συνεργασία με τη Μόσχα στο θέμα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Η Ρωσία εξέλαβε την κίνηση αυτή απολύτως αρνητικά.

Εντούτοις, αυτό δεν σημαίνει ότι η Μόσχα δεν συμμετέχει στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας εξυπηρετώντας -εμμέσως πλήν σαφώς- τα αμερικανικά συμφέροντα. Για παράδειγμα, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Ρωσία εφοδίασε δίχως χρονοτριβή τον ιρακινό στρατό με όπλα για να αντιμετωπίσει αυτός τις επελαύνουσες προς τη Βαγδάτη ένοπλες ομάδες του «Ισλαμικού Κράτους» (ΙΚ). Ιδιαίτερη βοήθεια πρόσφεραν στην ιρακινή κυβέρνηση τα ρωσικά αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης.

Όχι κτυπήματα κατά της Δαμασκού

Η Μόσχα θα συνεχίσει να υποστηρίζει τον αγώνα κατά του ΙΚ. Ωστόσο, δεν σκοπεύει να μετάσχει σε -παράνομες κατά την άποψή της- επιχειρήσεις στη Συρία, χωρίς τη συγκατάθεση της συριακής κυβέρνησης. Η Ρωσία αξιώνει από τις ΗΠΑ τη μέγιστη διαφάνεια και τη συναίνεση της συριακής κυβέρνησης, καθώς και εγγυήσεις ότι η επιχείρηση αυτή δεν θα εξελιχθεί σε βομβαρδισμούς κατά των θέσεων του στρατού του Μπασάρ Άσαντ.

Η Ουάσιγκτον, κατά τα φαινόμενα, δεν είναι έτοιμη να παράσχει αυτές τις εγγυήσεις. «Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ μου ανέφερε -δήλωσε ο Λαβρόφ- ότι πολύ σύντομα θα προτείνει κάποια μορφή συνεργασίας ΗΠΑ, Ρωσίας και χωρών της περιοχής, ώστε να διασφαλιστεί μια ισορροπία συμφερόντων, και να εστιάσουν στην εξάλειψη της τρομοκρατικής απειλής». Ο ίδιος επαναβεβαίωσε στον αμερικανό ομόλογό του την ετοιμότητα της Ρωσίας γι’ αυτές τις επαφές, «αλλά πέρα από τα λόγια το θέμα αυτό δεν έχει προχωρήσει καθόλου».

Ο Γκεβόργκ Μιρζαγιάν αρθρογραφεί στο περιοδικό Expert και είναι επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου ΗΠΑ και Καναδά της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.