Πέρασε κιόλας μισός αιώνας από το Καλοκαίρι της Ελευθερίας (Freedom Summer), όπως ονομάστηκε η μεγάλη εκστρατεία που έλαβε χώρα τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1964 σε Πολιτείες των ΗΠΑ όπως ο Μισισιπής, με άμεσο στόχο τη μαζική εγγραφή αφροαμερικανών ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους των νοτίων Πολιτειών και απώτερο στόχο την κατάκτηση και εδραίωση πολιτικών δικαιωμάτων για τους μαύρους Αμερικανούς, εκατό χρόνια μετά την κατάργηση της δουλείας.Τέτοιες ημέρες λοιπόν πριν από ακριβώς 50 χρόνια έσπευσαν για τον σκοπό αυτόν στον Μισισιπή πάνω από 1.000 εθελοντές από οργανώσεις όπως η Συντονιστική Επιτροπή Φοιτητών κατά της Βίας σε μια εκστρατεία που είχε ως στόχο της τον Μισισιπή, όπου ο αφροαμερικανικός πληθυσμός ξεπερνούσε το 45% αλλά μόνο το 5% ψήφιζε.

Η καμπάνια των ως επί το πλείστον νεαρών ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα έγινε στόχος βίαιων αντιδράσεων κυρίως από ρατσιστικές ομάδες «λευκής υπεροχής» όπως η Κου Κλουξ Κλαν.  

Δύο λευκοί και ένας μαύρος

Ανάμεσα σε αυτούς που έσπευσαν να βοηθήσουν τους τοπικούς λευκούς πληθυσμούς ήταν ο 25χρονος Μάικλ Σβέρνερ και ο 21χρονος Αντριου Γκούντμαν, δύο λευκοί Νεοϋορκέζοι που τύγχαναν και φίλοι. Τη νύχτα της 20ής Ιουνίου 1964 έφθασαν αμφότεροι στην πόλη Μερίντιαν. Εκεί οι δύο λευκοί ακτιβιστές ενώθηκαν με έναν μαύρο, επίσης ακτιβιστή για τις πολιτικές ελευθερίες, τον Τζέιμς Τσένι. Τ

ο άλλο πρωί οι τρεις τους ξεκίνησαν για την πόλη Φιλαδέλφεια, στην επαρχία Νεσόμπα του Μισισιπή, όπου επρόκειτο να ερευνήσουν τον πρόσφατο εμπρησμό μιας εκκλησίας μαύρων, της Εκκλησίας Μεθοδιστών Μάουντ Ζάιον. Κάποια στιγμή τους σταμάτησαν μέλη της Κου Κλουξ Κλαν, συμπεριλαμβανομένου του βοηθού σερίφη της Νεσόμπα. Επρόκειτο, όπως αποδείχθηκε, για απόσπασμα θανάτου, για αδίστακτους δολοφόνους. Πυροβόλησαν πολλές φορές στο στήθος τους δύο νεαρούς λευκούς, τον Σβέρνερ και τον Γκούντμαν, ενώ ο μαύρος Τσένι λιντσαρίστηκε μέχρι θανάτου. Τα πτώματά τους «εξαφανίστηκαν».

Το FBI ξεκίνησε έρευνα για τον εντοπισμό των τριών νεαρών, τύπωσε μάλιστα και μοίρασε αφίσες με τα πρόσωπά τους. Η σορός του Γκούντμαν βρέθηκε στις 4 Αυγούστου.

Τελικά ο βοηθός σερίφη της επαρχίας Νεσόμπα και οι συνεργοί του από τη ρατσιστική οργάνωση – συνολικά 18 άτομα – καταδικάστηκαν το 1967 από ομοσπονδιακούς εισαγγελείς για καταπάτηση πολιτικών ελευθεριών αλλά ποτέ για φόνο καθώς οι (λευκοί) δικαστές θεώρησαν ότι οι κατηγορίες δεν ήταν επαρκείς για την καταδίκη τους. Το γνωστό ντουέτο της μουσικής Simon and Garfunkel αφιέρωσαν στον Γκούντμαν το τραγούδι «He Was My Brother» καθώς ο δολοφονηθείς ήταν προσωπικός φίλος και συμφοιτητής του Πολ Σάιμον από το Κουίνς Κόλετζ της Νέας Υόρκης.

Δικαίωση για τους νεκρούς αγωνιστές

Η εκστρατεία αυτή, βουτηγμένη στο αίμα των μαύρων αγωνιστών, είχε πολιτικό αποτέλεσμα. Το 1964 ψηφίστηκε στις ΗΠΑ ο νόμος για τα πολιτικά δικαιώματα (Civil Rights Act) που κατήργησε τον φυλετικό διαχωρισμό σε όλους τους δημόσιους χώρους και έδωσε ίσα εκλογικά δικαιώματα σε έγχρωμους και λευκούς πολίτες. Εναν χρόνο μετά, επί προεδρίας Λίντον Τζόνσον, ψηφίστηκε και ο νόμος Voting Rights Act, που άνοιξε τον δρόμο για την κατοχύρωση και την προστασία του δικαιώματος της ψήφου των μειονοτήτων. Ο νόμος καταργούσε τα διάφορα διοικητικά εμπόδια που έβαζαν διάφορες Πολιτείες του αμερικανικού Νότου προκειμένου να αποτρέψουν τη συμμετοχή των μαύρων στην εκλογική διαδικασία.  

Η υπόθεση, που αποτέλεσε τη βάση για την ταινία του 1988 «Ο Μισισιπής καίγεται» τουΑλαν Πάρκερ, ήρθε στην επικαιρότητα ξανά έπειτα από 41 ολόκληρα χρόνια, το 2005. Στις 14 Σεπτεμβρίου 2004 ο γενικός εισαγγελέας της Πολιτείας του Μισισιπή Τζιμ Χουντανακοίνωσε ότι συλλέγει στοιχεία για την κατηγορία φόνου ελπίζοντας τη μεταφορά της υπόθεσης σε ορκωτό δικαστήριο. Στις 7 Ιανουαρίου 2005 ο Εντγκαρ Ρέι Κίλενσυνελήφθη για τους φόνους των τριών νεαρών Αφροαμερικανών.

Στις 21 Ιουνίου 2005 δικαστήριο στον Μισισιπή έκρινε τον 89χρονο Κίλεν ένοχο για την οργάνωση της δολοφονίας και τον καταδίκασε σε κάθειρξη 60 ετών, όμως ο βαπτιστής ιερέας και πρώην μέλος της Κου Κλουξ Κλαν αφέθηκε ελεύθερος δύο μήνες μετά καταβάλλοντας χρηματική εγγύηση καθώς αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας: χρειαζόταν αναπηρική καρέκλα και διαρκή παροχή οξυγόνου.

Η χήρα του αγωνιστή Σβέρνερ Ρίτα Μπέντερ κατήγγειλε ότι η απελευθέρωση του Κίλεν«καταδεικνύει έλλειψη κατανόησης της σοβαρότητας των εγκλημάτων ρατσιστικής βίας».

BHMA