Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ

Τι έδειξαν τα αποτελέσματα.

– Αποτίμηση.-

Τι θα μπορούσε να διαπιστώσει ένας σχολιαστής από τα αποτελέσματα των χθεσινών εκλογών;

1.- Έχουμε εισέλθει σε μια νέα φάση του πολιτικού βίου. Το παλαιό κομματικό δίπολο δεν υφίσταται και δεν θα επανέλθει, όσο μπορούμε να διακρίνουμε στο βάθος του πολιτικού ορίζοντα. Συνεπώς, οι εκτιμήσεις δεν μπορεί να γίνουν με βάση το διπολικό παρελθόν αλλά μιας νέας κομματικής ισορροπίας που έχει διαμορφωθεί. Επισημαίνουμε το «κομματικής», διότι οι παραδοσιακοί πολιτικοί χώροι εξακολουθούν να υφίστανται και, βεβαίως, η δύναμή τους είναι σαφώς μεγαλύτερη των κομματικών ποσοστών.

2.- Ο ΣΥΡΙΖΑ αριθμητικά κέρδισε τις εκλογές, με ένα ποσοστό όμως, (3,5 περίπου, μονάδες), που πρέπει να προκαλεί προβληματισμό στην ηγεσία του. Όχι, τόσο ως ποσοστό αυτό καθαυτό, όσο ως διαπίστωση ότι οι μονάδες αυτές, είναι εύκολα «διαχειρίσιμες» από τον άλλο πολιτικό πόλο που σήμερα κυβερνά. Η αίσθηση ότι αυτό είναι το όριο που θα μπορούσε να φτάσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι έντονη. Πέραν των παλαιών μελών και στελεχών του ΠΑΣΟΚ που προσήλθαν στο ΣΥΡΙΖΑ και εκτίναξαν τα ποσοστά του, στις εκλογές αυτές πολλοί συντηρητικοί ψηφοφόροι επέλεξαν το ΣΥΡΙΖΑ στις κάλπες διότι είναι ενοχλημένοι από την κυβερνητική πολιτική. Είμουν αυτήκοος μάρτυρας της άποψής τους ότι «ποτέ δεν ψηφίσαμε αριστερά, θα ψηφίσουμε, τώρα, ΣΥΡΙΖΑ για να πέσει η κυβέρνηση και όταν γίνουν οι βουλευτικές εκλογές θα δούμε τι θα κάνουμε».

Η αίσθηση επίτευξης του ανώτατου ορίου σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τον Ιούνιο η χώρα εξέρχεται του μνημονίου, θα αναγκάσει το ΣΥΡΙΖΑ σε τρείς μεγάλες επαναθεωρήσεις:

-Κατ αρχάς, θα πρέπει να διαμορφώσει μια νέα πολιτική. Όταν η χώρα δεν θα βρίσκεται στο μνημόνιο, (και αυτό θα συμβεί τον Ιούνιο), δεν μπορεί κυρίαρχο σύνθημα της πολιτικής του να είναι ότι θα βγάλει τη χώρα από το μνημόνιο. Μπορεί να προβάλει την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, μπορεί οτιδήποτε άλλο, αλλά δεν μπορεί να επιμείνει στη γραμμή που είχε μέχρι σήμερα.

-Αυτό θα δημιουργήσει αναταράξεις στο εσωτερικό του. Ό,τι ήταν να συσπειρώσει ο ΣΥΡΙΖΑ από την αριστερά, την ιστορική ανανεωτική και τη σοσιαλδημοκρατική που εκφράστηκε από το ΠΑΣΟΚ, το συσπείρωσε. Τα πολιτικά του ανοίγματα θα πρέπει να γίνουν προς τα δεξιά του. Αυτό, θα του δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στο εσωτερικό του. Οι περίφημες αριστερές συνιστώσες του μπορεί να μην του παρείχαν μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων, του έδιναν, όμως, με τον πολιτικό ακτιβισμό που τις διακρίνει, μια κοινωνική δυναμική. Αυτή θα ατονήσει. Αρκετές, δε, από τις συνιστώσες αυτές, θα τον καταγγείλουν για «δεξιά στροφή» και θα αποχωρήσουν. Άλλωστε, δεν ενδιαφέρει στις τάσεις αυτές η άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας αλλά η επίλυση του πολιτικού υπαρξιακού τους ζητήματος με το ριζοσπαστικό δημόσιο λόγο και συμπεριφορά τους. Με λίγα λόγια, το «άνοιγμα» προς τα δεξιά, με αμφίβολα αποτελέσματα επιτυχίας, θα δημιουργήσει απώλειες από τα αριστερά.

-Και εδώ τίθεται επί τάπητος το τρίτο ζήτημα για το ΣΥΡΙΖΑ: το ζήτημα των συμμαχιών. Ακόμη και αν οι χθεσινές εκλογές ήταν βουλευτικές και ο ΣΥΡΙΖΑ έπαιρνε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, είναι πολύ αμφίβολο αν θα μπορούσε να τη σχηματίσει. Το πολιτικό φάσμα που διαμορφώθηκε δεν του παρέχει αυτή τη δυνατότητα στη βάση εφαρμογής της πολιτικής του. Μια νέα προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ προς τον υπό ανασυγκρότηση κεντροαριστερό χώρο, πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Άλλωστε, μετά το μνημόνιο, και ο χώρος αυτός θα θελήσει να επανεξετάσει την πολιτική του ως προς την κοινωνική της διάσταση. Η συζήτηση για την «επικαιροποίηση της προγραμματικής συμφωνίας» στην οποία αναφέρθηκε χθες ο κ. Βενιζέλος, δείχνει προς αυτήν την κατεύθυνση. Όσο τα ποσοστά του είναι μικρά και κατακερματισμένα, ο κεντροαριστερός χώρος θα «παίζει» το ρόλο του μπαλαντέρ. Αναλόγως της συγκυρίας και των πολιτικών που προτείνονται, θα σχηματίζει κυβερνήσεις πότε με αριστερότερες δυνάμεις (ΣΥΡΙΖΑ), πότε με δεξιότερες (Νέα Δημοκρατία), όπως σήμερα. Η περίπτωση να γίνει ένας αυτόνομος πόλος που διεκδικεί την πρώτη θέση, δεν είναι ορατή προς το παρόν.

Με λίγα λόγια, στο ΣΥΡΙΖΑ, θα εμφανισθεί,, μάλλον, μια εσωστρέφεια για τις απαντήσεις στα παραπάνω ζητήματα. Για να αποφύγει τις αρνητικές διαστάσεις αυτής της εσωστρέφειας, ο κ. Τσίπρας, επιχείρησε χθες να διατηρήσει το αίτημα για προσφυγή στις κάλπες το συντομότερο δυνατόν, αίτημα, φυσικά, που δεν υπάρχει κανένας λόγος να γίνει αποδεκτό από την κυβέρνηση, η οποία έχει και το αποκλειστικό προνόμιο για την προσφυγή αυτή.

3.- Η Νέα Δημοκρατία, έχασε, αριθμητικά, στις ευρωεκλογές, αν και η καταγραφή της σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο ήταν αξιοσημείωτη. Δεν θα υποστηρίζαμε, όμως, ότι η ποσοστιαία διαφορά (3,5%) από το ΣΥΡΙΖΑ, αποτελεί ήττα για μια κυβέρνηση που έλαβε τα δύο τελευταία χρόνια τα μέτρα που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση.

Με βάση την αρχή ότι έχουμε εισέλθει σε μια φάση της πολιτικής μας ζωής όπου ο δικομματισμός αποτελεί παρελθόν και με δεδομένες τις βαρύτατες συνέπειες που είχαν τα μέτρα στην επιβίωση των Ελλήνων, η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να άντεξε στις εκλογές.

Βεβαίως, ο κ. Σαμαράς με την πολιτική του, έχει δυσαρεστήσει μεγάλο μέρος και της εκλογικής και της κοινωνικής βάσης της Νέας Δημοκρατίας και ένα σημαντικό μέρος πολιτικών στελεχών. Θα ήταν αφελές να πιστέψει κανείς, ότι δεν θα υπάρξουν συσπειρώσεις κατά της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας που θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν, σε εσωκομματικό επίπεδο, τη χθεσινή αριθμητική ήττα. Ήδη, και πριν τη χθεσινή ημέρα, οι πληροφορίες για επαφές σημαίνοντος κυβερνητικού στελέχους με παραδοσιακό πολιτικό αντίπαλο του κ. Σαμαρά, ήταν έντονες. Ο κ. Σαμαράς και η ομάδα των συμβούλων του, όμως, δεν είναι αφελείς και θα έχουν διαμορφώσει ήδη σενάρια για τη διαχείριση αυτής της δυσαρέσκειας και αυτών των κινήσεων. Η ανοιχτή πρόσκληση προς τα στελέχη της δεξιάς παράταξης που για διάφορους λόγους αποχώρησαν ή τέθηκαν εκτός κυβερνητικού ή κομματικού πλαισίου, είναι μια από τις κινήσεις του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας.

4.- Η «Χρυσή Αυγή» και τα ποσοστά που έλαβε, αποτελούν τη προσφιλή ενασχόληση των πολιτικών δυνάμεων που, επειδή δεν έχουν πειστικές εναλλακτικές προτάσεις, προσπαθούν να συσπειρώσουν ψηφοφόρους και οπαδούς με έναν λόγο άλλων εποχών. Η άνοδος της ακροδεξιάς και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη δεν έχει να κάνει με ιδεολογικά πιστεύω των ψηφοφόρων της αλλά, αποτελεί ακραία εκδήλωση πολιτών που δεν βρίσκουν καμιά απάντηση στα, υπαρξιακού χαρακτήρα, προβλήματα που τους βασανίζουν. Η ψήφος στην ακροδεξιά είναι μια ψήφος που προκαλεί και αναγκάζει το πολιτικό σύστημα να τη διερευνήσει. Και αυτή είναι η συνείδηση που έχουν οι ψηφοφόροι της. Όταν, όμως, η διερεύνηση αυτή χαρίζει τους πολίτες αυτούς στα ακροδεξιά μορφώματα, τότε, ουσιαστικά, τα βοηθάει. Όπως οι αναρχικοί και οι αντιεξουσιαστές έχουν την αντίληψη ότι σπάνε και καταστρέφουν για να τους προσέξει η εξουσία και η κοινωνία, έτσι και οι ψηφοφόροι της ακροδεξιάς πιστεύουν πως ψηφίζοντας στο χώρο αυτό, η συμπεριφορά τους θα τύχει προσοχής επι της ουσίας της. Συνεπώς, αν το φαινόμενο της «Χρυσής Αυγής», μας απασχολεί πραγματικά και όχι δημαγωγικά, πρέπει να το αναγνώσουμε διαφορετικά.

5.- Όσο και αν φαίνεται παράξενο, στους νικητές των χθεσινών εκλογών θα πρέπει να συμπεριληφθεί ο κ. Βενιζέλος και το ΠΑΣΟΚ.

Έχοντας συνείδηση πως το πάλαι ποτέ κραταιό κίνημα προκαλεί αρνητικούς συνειρμούς στους Έλληνες πολίτες, ο κ. Βενιζέλος, επεδίωξε να κατέλθει στην εκλογική μάχη με έναν συνδυασμό παραδοσιακού και καινούριου. Φρόντισε να δημιουργηθεί η «Ελιά» στην οποία περιέλαβε και το ΠΑΣΟΚ. Το αποτέλεσμα δείχνει ότι η επιλογή ήταν σωστή. Κράτησε τον σκληρό πυρήνα των «πασοκογενών» που, αριθμητικά, δεν είναι ευκαταφρόνητος, και διεύρυνε το ακροατήριό του προς τους ψηφοφόρους που τους ενοχλούσε το όνομα του κινήματος το οποίο κυριάρχησε στην πολιτική ζωή μεταπολιτευτικά.

Ο κ. Βενιζέλος, θα επιδιώξει τη μετονομασία του Κινήματος που ηγείται αλλά προσεκτικά και συντεταγμένα. Δεν θα ζητήσει κατάργηση του ΠΑΣΟΚ αλλά, θα το μετουσιώσει εντάσσοντάς το στην «Ελιά». Το αποτέλεσμα των εκλογών (8,1%), θα τον βοηθήσει. Μπορεί να το επικαλεστεί στα στελέχη και τους οπαδούς του Κινήματος για να δικαιολογήσει αυτήν την ενσωμάτωση. Το ΠΑΣΟΚ μόνο του, αποκλείεται να έφθανε στο ποσοστό αυτό.

Στο ιδρυτικό συνέδριο του Οκτωβρίου θα παρακολουθήσουμε αυτή την μετάλλαξη. (Χρησιμοποιώ συνειδητά τον όρο μετάλλαξη). Μέχρι τότε, ένα διάλογος για τη φυσιογνωμία του πολιτικού φορέα που θέλει να εκφράσει ως βασικός πόλος την κεντροδεξιά παράταξη, θα βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Και επειδή, οι περισσότερες από τις δυνάμεις που επιθυμούν να ανασυγκροτήσουν πολιτικά την παράταξη αυτή έχουν αμβλυμμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά, ίσως, θα πρέπει και οι δυνάμεις με κυρίαρχο τον κοινωνικό και εθνικό προσανατολισμό, να συμμετάσχουν σ αυτήν την ανασυγκρότηση. Είναι προτιμότερο η προσπάθεια για τη διαμόρφωση και εφαρμογή μιας κοινωνικής πολιτικής να γίνεται στο εσωτερικό ενός πολιτικού φορέα που μπορεί να διεκδικήσει την εξουσία, έστω και ως εταίρος, παρά από μειοψηφική θέση που μπορεί να μην εγγυάται ούτε καν την κοινοβουλευτική παρουσία.

6.- Τέλος, το «Ποτάμι», αν και δεν πήρε τα ποσοστά που, ίσως, ανέμεναν οι ιδρυτές του και να έχασε την αρχική δυναμική του, πράγμα απολύτως φυσιολογικό, κατέγραψε μια αξιοσημείωτη εκλογική δύναμη, η οποία, ως προς τη διαχείρισή της, αποτελεί ζήτημα για την ηγεσία του.

Οι ψηφοφόροι του σχηματισμού αυτού επιθυμούν έναν σύγχρονο, εκτός των αντιλήψεων των παραδοσιακών κομμάτων, ευρωπαϊκό, φιλελεύθερο πολιτικό λόγο, που σημαίνει μια ανεξαρτησία στην πολιτική παρουσία. Από την άλλη, οι πιέσεις που θα δεχθεί ο φορέας αυτός να συμμετάσχει στις οργανωτικές διεργασίες της κεντροαριστεράς, θα είναι έντονες.

Είτε το θέλουμε είτε όχι, υπάρχουν κέντρα που σκέφτονται και διαμορφώνουν το ευρύτερο πολιτικό σκηνικό. Και φαίνεται πως η επιρροή τους και οι δυνατότητες που έχουν δεν είναι χωρίς σημασία. Οι συμμαχίες και των κέντρων αυτών επαναπροσδιορίζονται από σήμερα. Οι διεργασίες σε όλα κόμματα θα είναι αναπόφευκτες, ενόψει και των εθνικών εκλογών.

7.- Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητη η παρουσία και το εκλογικό ποσοστό που συγκέντρωσε το κόμμα (DEB, Κόμμα Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας) στη Θράκη.

Το ανησυχητικό είναι ότι το κόμμα που ιδρύθηκε, τη επινεύσει, του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή, επηρέασε ένα σημαντικό, όχι, όμως, πολύ μεγάλο μέρος της μειονότητας. Που σημαίνει ότι το τουρκικό προξενείο με τους μηχανισμούς που διαθέτει έχει, μεν, επιρροή στη μειονότητα, η οποία, όμως, είναι διαχειρίσημη.

Το ενθαρρυντικό είναι πως τα ποσοστά του και στην Ξάνθη, και στην Κομοτηνή, είναι κάτω από το 50%. Είναι ένα επιχείρημα για τις γενικότερες διαθέσεις της μειονότητας.

Είναι απολύτως επιβεβλημένο το πρόβλημα με τη μειονότητα να αντιμετωπιστεί επειγόντως. Το πώς, είναι ένα μεγάλο ζήτημα.

Η σκληρή προσέγγισή του, προτρέπει κατάργηση του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή, το οποίο, χωρίς καμιά απολύτως αμφιβολία, επιβάλλει, με το αζημίωτο, την πολιτική του στα ηγετικά στελέχη αλλά και σε πολλά απλά μέλη της μειονότητας.

Η αμοιβαία κίνηση στην οποία θα προβεί η Τουρκία (εξαιρούμε την πολιτική ένταση) θα είναι η κατάργηση του Ελληνικού προξενείου στην Κωνσταντινούπολη, του οποίου η παρουσία είναι μόνο συμβολική. Η Ελλάδα, δεν φημίζεται για τη δυνατότητά της να εφαρμόσει, αποτελεσματικά, σκληρή πολιτική.

Η πιο ευέλικτη προσέγγιση, υποδεικνύει, την κίνηση στο απολύτως ευρωπαϊκό περιβάλλον. Παρά την κρίση της, η Ευρώπη έχει ακόμη πολλά θελκτικά στοιχεία για να προκαλέσει το ενδιαφέρον της μειονότητας. Μπορεί, δε, σε ορισμένα σημεία, να καλύψει πλευρές της ελληνικής πολιτικής που έχουν σχέση με καθημερινές δραστηριότητες και συμπεριφορές, μέχρι, ακόμη και λειτουργία θεσμών.

Η μειονότητα δεν είναι «ένα τουρκικό πράγμα», όπως εν γνώσει του ψευδούς της, δήλωσε υποψήφιος ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Η μειονότητα διακρίνεται σε Τουρκογενείς, Πομάκους και Ρομά, με διαφορές στις αφετηρίες, ανάγκες και σημεία αναφοράς της.

Τα μέλη της μειονότητας θα πρέπει να αντιμετωπιστούν, αυτό που πράγματι είναι: ως Έλληνες πολίτες με ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις, όπως όλοι οι Έλληνες. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευσή τους και στην οικονομική επιβίωσή τους.

Μόνο όταν, και αν, νοιώσουν ότι δεν αποτελούν ξένο θύλακα σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, θα υπάρχει η δυνατότητα να απομακρυνθούν οικεία βουλήση από την επιρροή των ανθρώπων του τουρκικού προξενείου.

Αλλά, όλα αυτά απαιτούν, κατ αρχάς, το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας. Δεύτερον εμπνευσμένους ανθρώπους και τρίτον μέσα για να γίνει γνωστή η πολιτική της Ελλάδας. Την αναπαραγωγή του πολιτισμού, των παραδόσεων και της ενημέρωσης της μειονότητας, αντί να την αφήσει η ελληνική πολιτεία σε γειτονικές χώρες, θα πρέπει να την αναλάβει η ίδια.

Τα προβλήματα, γενικώς, είναι δύσκολα και εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Ορισμένα, όμως, ζητήματα, πρέπει να έχουν καθολική συναίνεση στην αντιμετώπισή τους. Το μειονοτικό είναι ένα από αυτά. Για να μην ξυπνήσουμε κάποιο πρωϊνό με εκπλήξεις, όπως έκαναν οι συνομιλητές σε κάποια panels χθες το βράδυ.

Ανιχνεύσεις