Οπότε δεν είναι ασυνήθιστο. Αλλά το έντονα ανησυχητικό χαρακτηριστικό της ρωσικής ενέργειας στην Κριμαία είναι ότι έχουν καταλάβει την Κριμαία, στην πραγματικότητα, με την αποστολή δυνάμεων εκεί, και οι δυνάμεις κατοχής συχνά ισχυρίζονται ότι προστατεύουν τους ανθρώπους ή το έδαφος στην περιοχή αυτή, αλλά δεν παύουν να είναι δυνάμεις κατοχής .

Με αυτό τον τρόπο μπορούν να ασκήσουν μεγάλη επιρροή στην έκβαση οποιουδήποτε δημοψηφίσματος που μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Κριμαία για να καθορίσει το μέλλον της. Συνεπώς,  αυτό είναι το ανησυχητικό στοιχείο – η παρουσία των δυνάμεων κατοχής και η βιασύνη για να διενεργηθεί δημοψήφισμα με ελάχιστη προοπτική ύπαρξης αποτελεσματικής διεθνούς παρακολούθησης του.

RFE / RL : Αν η Κριμαία ήταν σε θέση να διεξάγει εντελώς ελεύθερο και δίκαιο δημοψήφισμα, υπό διεθνή έλεγχο , θα μπορούσε αυτό να χρησιμεύσει ως νόμιμη βάση για την απόσχιση και την ένταξη της  στη Ρωσική Ομοσπονδία, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο;

Roberts : Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση το κατά πόσο θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο. Σίγουρα, θα ενίσχυε τη θέση της Ρωσίας. Όμως η απόφαση κατά πόσο αυτό θα γινόταν δεκτό  ως νομική βάση για την ενέργεια αυτή [της  απόσχισης], στην πραγματικότητα  θα ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Ο λόγος οφείλεται στο ότι είναι αλήθεια πως  υπάρχει αντίδραση στις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις  απέναντι σε παρεμβάσεις σε άλλα κράτη και στην αμφισβήτηση της εδαφικής τους ακεραιότητας. Και αυτό αποτελούσε μία από τις βάσεις της ασυνήθιστου βαθμού διεθνούς ειρήνης που είχαμε σε όλη την περίοδο από το 1945. Κράτη μέλη δεν έχουν ενθαρρυνθεί να ροκανίζουν μέρος από άλλα κράτη με τον τρόπο που βλέπουμε να συμβαίνει σήμερα..

Και ένα καλό παράδειγμα της περίπτωσης αυτής είναι όταν η Τουρκία παρενέβη στη βόρεια Κύπρος το 1974 – για παρόμοιους λόγους που επικαλούνται για την παρουσία τους οι ρωσικές δυνάμεις στην Κριμαία σήμερα, για να προστατεύσει το φοβισμένο τουρκικού πληθυσμό στο βόρειο τμήμα της Κύπρος. Ο κόσμος αντέδρασε πολύ έντονα κατά της εν λόγω ενέργειας και ένας μεγάλος αριθμός χωρών, στην πραγματικότητα  όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας , το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών , συμπεριλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ένωσης , ψήφισε να υποστηρίξουν την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρος ενάντια σε αυτή την παρέμβαση.  Και τώρα, που παρόμοιοι λόγοι αναφέρονται για την περίπτωση της Κριμαίας,  η ίδια  αντίδραση της διεθνούς κοινότητας, η νευρικότητα σχετικά με το ότι υπονομεύεται  η ακεραιότητα των κρατών με παρεμβάσεις,  είναι πολύ εμφανής. Δεν είναι καθόλου επιθυμητό να τίθεται με αυτόν τον τρόπο υπό αμφισβήτηση η θεμελιώδη βάση των κρατών.

RFE / RL : Μια άλλη σχετική ερώτηση, τι έχει  το διεθνές δίκαιο να πει για την πρακτική της διανομής διαβατηρίων σε πολίτες άλλων χωρών, όπως η Ρωσία έχει κάνει στη Γεωργία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία ;

Roberts : Δεν νομίζω ότι υπάρχει  απολύτως σαφής απάντηση του διεθνούς δικαίου στο ερώτημα αυτό . Νομίζω ότι η απάντηση είναι βέβαιο ότι θα εξαρτηθεί από τη στάση της χώρας της οποίας οι πολίτες υπόκεινται σε αυτές τις προσφορές [διαβατηρίων]. Ορισμένες χώρες μπορεί να τις  διακηρύξουν παράνομες βάσει της εθνικής τους νομοθεσίας ή ακόμα και του εθνικού τους συντάγματος.  Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος γενικός κανόνας και, φυσικά, δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο για άτομα να έχουν περισσότερα από ένα διαβατήρια. Πολλοί άνθρωποι σε πολλές χώρες το κάνουν  αυτό, και σε πλείστες περιπτώσεις δεν προκαλεί καμία βλάβη. Οι περιπτώσεις που προκαλείται  βλάβη είναι όταν αυτό γίνεται σε συνδυασμό με την εξασφάλιση διαφόρων ειδών ανταλλαγμάτων,  για πιέσεις και για απόσχιση συγκεκριμένου εδάφους σε άλλο κράτος

RFE / RL : Στην περίπτωση της Κριμαίας, το γεγονός ότι αυτή  απολαμβάνει αυτόνομο καθεστώς εντός της Ουκρανίας, έχει αυτό καμία σχέση με την απόφαση της κυβέρνησης της Κριμαίας  να ενταχθεί στη Ρωσία και να διενεργήσει δημοψήφισμα σχετικά με τη δυνατότητα της ένταξης της  στη Ρωσίας ;

Roberts : Έχει κάποια σχέση. Υπάρχει, προφανώς, ένα τεράστιο ζήτημα σχετικά με τη νομιμότητα της απόφασης που ελήφθη από ένα συγκεκριμένο τμήμα της χώρας , όπου οι ομοσπονδιακές αρχές της χώρας αυτής – σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση στο Κίεβο – δεν έχουν ρωτηθεί  και δεν έχουν συμφωνήσει με την απόσχιση ή ακόμη δεν έχει ζητηθεί η άποψη τους ή έχουν συμφωνήσει για την κατάλληλη διαδικασία για την αντιμετώπιση του θέματος..

Και αυτό οδηγεί στην τεράστια δυσκολία που υπάρχει ένεκα της απόλυτης άρνησης της Ρωσίας να αναγνωρίσει την νέα διάδοχο κυβέρνηση στην Ουκρανία, στο Κίεβο, ακόμη και αν ο εκλεκτός τους  [ο ανατραπείς ] Πρόεδρος [ Βίκτορ ] Γιανουκόβιτς, έφυγε από την Ουκρανία αφήνοντας ένα κενό που έπρεπε να καλυφθεί.

Έτσι, νομίζω ότι είναι η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τη νομική κατάσταση που προκαλεί δυσκολία.  Και σίγουρα θα υποστήριζα σθεναρά όπως όλοι οι διεθνείς πρωταγωνιστές  καθίσουν στο τραπέζι με τη Ρωσία και να εξετάσουν κάποια μέσα συζήτησης του μέλλοντος  της Ουκρανίας, η οποία απομακρύνει τους ανθρώπους από αυτή την κατάσταση της απόρριψης άλλων αρχών ως παράνομες . Υπάρχει ανάγκη για μια πρακτική συζήτηση όλου του φάσματος  των ζητημάτων με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη σήμερα η Κριμαία .

RFE / RL : Υπάρχουν άλλα ζητήματα που είναι σημαντικά όσον αφορά το θέμα προσάρτηση από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου εκεί;

Roberts : Νομίζω ότι το άλλο θέμα είναι η σημασία της διεθνούς παρουσίας στην Κριμαία και ο  τρόπος  με τον οποίο έχουν απειληθεί ξένοι όπως ο απεσταλμένος του ΟΗΕ [ Ρόμπερτ Σέρι ], γεγονός που καθιστά δύσκολο να έχει κανείς εμπιστοσύνη στον  ελεύθερο  χαρακτήρα της επερχόμενης  ψηφοφορίας.

RFE / RL : Βάσει του διεθνούς δικαίου, ποια είναι η κατάσταση, αν υπάρχει, για το «κυρίαρχο δικαίωμα του λαού στην αυτοδιάθεση » και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να ασκηθεί εκεί  “σωστά” ;

Roberts : Η αρχή των « ίσων δικαιωμάτων και της αυτοδιάθεσης των λαών » διακηρύσσεται στο Άρθρο 1 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και σε πολλά άλλα διεθνή μέσα. Από το 1945 υπήρξε διαμάχη σχετικά με το τι ακριβώς σημαίνει αυτή η αρχή και πώς μπορεί να εφαρμοστεί σε καταστάσεις πραγματικής ζωής .

Η σχετική διατύπωση του Χάρτη ήταν σκόπιμα ασαφής . Απέφυγε τη χρήση μιας πιο ακριβής ορολογίας όπως η  « εθνική αυτοδιάθεση », η οποία ουσιαστικά σημαίνει ότι κάθε έθνος έχει το δικαίωμα να σχηματίσει το δικό του κράτος.  Αναμφίβολα, η αρχή της « αυτοδιάθεσης των λαών » έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της ευρωπαϊκής αποαποικιοποίησης , στην ενοποίηση της Γερμανίας και σε πολλές άλλες σημαντικές εξελίξεις από το 1945 .

Ωστόσο, αφήνει αναπάντητα πολλά ερωτήματα. Μεταξύ αυτών , το πιο ενοχλητικό είναι το εξής: Ποιοι λαοί δικαιούνται το εν λόγω δικαίωμα, και ποιοι όχι; Το ζήτημα αυτό έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ενοχλητικό σε πολλά μέρη του κόσμου και βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης του Κοσσυφοπέδιο, της Σρι Λάνκα, της Γεωργίας και της Τουρκίας. Όσον αφορά την Κριμαία, τίθεται το ερώτημα κατά πόσον η κατάλληλη οντότητα για να αποφασίσει για το θέμα της αυτοδιάθεσης είναι η Ουκρανία στο σύνολό της ή απλά η Κριμαία, ή ακόμη αν και οι Τάταροι της Κριμαίας έχουν δικαίωμα στην αυτοδιάθεση .