Νικόλας Ζαννέττος
Ένα έντονο διπλωματικό και πολιτικό παιχνίδι, το οποίο επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό και την Κύπρο, βρίσκεται εν εξελίξει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με αφορμή την ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Το παιχνίδι αυτό αναμένεται να διαμορφώσει σε σημαντικό βαθμό τη στάση του Ισραήλ έναντι της Τουρκίας καθώς και τους τρόπους εξαγωγής του φυσικού αερίου από τα υφιστάμενα και μελλοντικά κοιτάσματα στην περιοχή.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, ήδη υπάρχουν σημάδια ότι ισχυροί παίκτες στον τομέα της ενέργειας προσπαθούν με κάθε τρόπο να «σπρώξουν», με την επιρροή τους, το Ισραήλ προς την πλευρά της Τουρκίας.

Στο τραπέζι η επιλογή αγωγού μέσω Τουρκίας

Πηγές εντός Ισραήλ, αναφέρουν ότι το Τελ Αβίβ σήμερα δεν αποκλείει από τις επιλογές του το ενδεχόμενο μεταφοράς του φυσικού αερίου από το οικόπεδο Λεβιάθαν μέσω αγωγού προς την Τουρκία. Κάτι τέτοιο φυσικά, θα έρθει σε αντίθεση με τις μέχρι σήμερα επίσημες δηλώσεις των Κυβερνήσεων του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου, οι οποίες ουσιαστικά μιλούσαν για μια συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών από την οποία απουσίαζε η οποιαδήποτε αναφορά στην Τουρκία.

Τα αλλάζουν οι εταιρείες

Τα δεδομένα φαίνεται όμως να αλλάζουν. Πρόσφατα ο Επικεφαλής της εταιρείας Delek, η οποία συμμετέχει στο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ, Gideon Tadmor,είχε δηλώσει σε ενεργειακή Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, ότι το ενδεχόμενο μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω αγωγού στην Τουρκία είναι μια επιλογή και μάλιστα είναι η φθηνότερη λύση για τη διοχέτευση του στις παγκόσμιες αγορές. Ακόμα και ο Charles Davidson, Πρόεδρος της Noble, είχε δηλώσει ότι η εταιρεία εξετάζει το ενδεχόμενο αγωγών στην Αίγυπτο ή την Ιορδανία μέσω του Ισραήλ. Φυσικά αυτό, σύμφωνα και με ειδικούς, περικλείει σοβαρότατους κινδύνους ανέφεραν ειδικοί στο SigmaLive, αφού στην εξίσωση μπαίνει και το θέμα της ασφάλειας. Όπως υποστηρίζουν, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ιορδανία είναι ευαίσθητες περιοχές και πλήγηκαν πολλές φορές στο παρελθόν από τρομοκρατικές ενέργειες.

Η «απογοήτευση» για το κοίτασμα Αφροδίτη

Από την άλλη τα αποθέματα του κοιτάσματος Αφροδίτη, τα οποία τελικά σύμφωνα με την επιβεβαιωτική γεώτρηση ανέρχονται γύρω στα 4 τρις κυβικά πόδια, έχουν φέρει κάποιο προβληματισμό, αφού ο στόχος του τερματικού υγροποίησης τουλάχιστον στο παρόν στάδιο έχει μπει στο ψυγείο. Αν και οι ειδικοί στην Κύπρο δηλώνουν ότι οι ποσότητες αυτές ενδεχομένως να αλλάξουν προς το καλύτερο με την δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση, κάτι που έγινε σε πολλές περιπτώσεις στα ισραηλινά οικόπεδα, οι εταιρείες έστω και επικοινωνιακά δηλώνουν τον προβληματισμό τους για την εξέλιξη αυτή. Το δεδομένο είναι ότι η Κύπρος έχει σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου, όμως η καθυστέρηση σε ό,τι αφορά τη νέα επιβεβαιωτική γεώτρηση που θα χρειαστεί, καθώς και τις διεργασίες στα άλλα οικόπεδα ενδεχομένως τελικά να στοιχίσουν στην υλοποίηση του τερματικού. Είναι για αυτό που η Λευκωσία προσπαθεί να πετύχει την επίσπευση των διαδικασιών.

Όμως, οι ειδικοί αναφέρουν ότι ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα, εάν κινηθούμε σωστά προς την κατεύθυνση του Ισραήλ και διασφαλίσουμε την συμμετοχή τους στο τερματικό, τότε η βιωσιμότητα του μπορεί να στηριχθεί σε πρώτο στάδιο στο ισραηλινό φυσικό αέριο.

Οι Τούρκοι προσφέρουν «γην και ύδωρ»

Η Τουρκία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, και μάλιστα σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας Natural Gas Europe, προσφέρει χρηματοδότηση ύψους 2,5 δις δολαρίων για την δημιουργία ενός αγωγού που θα συνδέει τα κοιτάσματα του Ισραήλ με την Τουρκία. Οι Τούρκοι μάλιστα διασφαλίζουν μακροπρόθεσμο συμβόλαιο για εισαγωγή φυσικού αερίου και πώληση του στην τουρκική αγορά, όπως και εξαγωγή του υπολοίπου στην παγκόσμια αγορά. Άνθρωποι που ασχολούνται με θέματα γεωστρατηγικής, τονίζουν ότι πέραν της οικονομικής, όμως, διάστασης του θέματος, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να εξετάσουν τις γεωστρατηγικές παραμέτρους. 

Η εμπλοκή της αμερικανικής διπλωματίας

Στο σημείο αυτό εμπλέκεται και η αμερικανική διπλωματία. Ο γνωστός πρώην Αμερικανός διπλωμάτης, Matthew James Bryza, έχει διοριστεί ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της τουρκικής εταιρείας Turcas Holding. Ο πρώην διπλωμάτης έχει αναλάβει ρόλο γεφυροποιού μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, ώστε να λυθούν οι διπλωματικές διαφορές μεταξύ των δύο χωρών. Προς αυτή την κατεύθυνση σπρώχνει τα πράγματα και ο τουρκικός όμιλος εταιρειών Zorlu. Από το παιχνίδι δεν απουσιάζουν ούτε οι Αζέροι.

Το εγχείρημα αυτό, δηλαδή η ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, με στόχο την ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών, ήδη απασχολεί και κύκλους του State Department, αναφέρει η ιστοσελίδα Natural Gas Europe επικαλούμενη έγκυρες πηγές. Οι ίδιοι κύκλοι ασκούν πιέσεις στο Τελ Αβίβ, όμως επίσημα η Κυβέρνηση Νετανιάχου, για γεωπολιτικούς λόγους απορρίπτει το ενδεχόμενο, αφού δεν θεωρεί την Τουρκία ως αξιόπιστο σύμμαχο. Στη μέση βρίσκεται βεβαίως και το κυπριακό. 

Η Κύπρος πάντως, οφείλει να εντοπίσει τις διεργασίες αυτές και να εμπλακεί ενεργά σε αυτές εκτιμούν ειδικοί, οι οποίοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

«Η Τουρκία δεν βρίσκεται διπλωματικά στα καλύτερα της αυτή τη στιγμή, αφού η Κυβέρνηση Ερτογάν έχει πετύχει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που επιδίωκε. Έχει κακές σχέσεις με τους γείτονες της και δεν μπορεί κανείς να την εμπιστευτεί. Η επιλογή της Κύπρου με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορεί να είναι άλλη από την άριστη και ουσιαστική συνεργασία με το Ισραήλ σε όλους τους τομείς», δήλωσε διπλωματική πηγή στο SigmaLive, προσθέτοντας παράλληλα όμως, ότι εάν υπάρξει εφησυχασμός, οι συνέπειες για το μέλλον θα είναι καταστροφικές. Κάτι ανάλογο είπε ισχύει και για το Ισραήλ, με την Κύπρο να αποτελεί την μοναδική διέξοδο του από τους προβληματικούς γείτονες του. Από αυτή την εξίσωση όμως, υπολείπεται το ζήτημα ασφάλειας του τερματικού, κάτι το οποίο θα πρέπει να απασχολήσει και τις δύο πλευρές. 

[email protected]