Οι Refuseniks της Αρμενίας
Η ξαφνική απόφαση του Προέδρου της Αρμενίας, Serzh
Sargsyan, να ενταχθεί στην υπό ρωσική ηγεσία Τελωνειακή Ένωση στις 3
Σεπτεμβρίου εξέπληξε ακόμα και τους περισσότερους παρατηρητές της
Αρμενίας. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός του, Tigran Sargsyan (απλή συνωνυμία),
δήλωνε ότι «δεν είχε νόημα» για τις χώρες που δεν είναι όμορες, να
προσπαθήσουν να ενταχθούν σε μια τελωνειακή ένωση.
Πριν από την 3η Σεπτεμβρίου οι Αρμένιοι ηγέτες ήταν λάτρεις της φράσης ότι «η Ρωσία είναι η επιλογή μας για στρατιωτική ασφάλεια και η DCFTA [η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ] είναι η οικονομική μας επιλογή».
Μόνο εκ των υστέρων ισχυρίστηκαν ορισμένοι ότι είχαν μυρίσει στον αέρα μια αλλαγή όταν άρχισαν να εμφανίζονται αναφορές πως ο Πρόεδρος Sargsyan συναντήθηκε με τον Ara Abrahamyan, το Ρωσο-Αρμένιο ολιγάρχη, ο οποίος είναι επικεφαλής της Ένωσης των Αρμενίων της Ρωσίας, για ανεπίσημες και μυστικές συνομιλίες στην Κροατία κατά τα τέλη του Αυγούστου. Οι δύο τους, σύμφωνα με αναφορές, συζήτησαν σχετικά την Τελωνειακή Ένωση και τις οικονομικές απειλές της Ρωσίας.
Η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου, Vladimir Putin, στο Αζερμπαϊτζάν στα μέσα Αυγούστου, η πρώτη τα τελευταία επτά χρόνια, προκάλεσε, προφανώς, μια καταιγίδα στα μέσα ενημέρωσης.
Η απόφαση του Sargsyan μπορεί να εξηγηθεί από την άσκηση πιέσεων σε τρία μέτωπα. Η εκμετάλλευση του ζητήματος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι προφανής, και στην παρούσα φάση αναγορεύεται σε ακόμη πιο ευαίσθητο θέμα. Η Αρμενία διαπιστώνει αστάθεια, σχεδόν, παντού στη Μέση Ανατολή. Έχει δεχτεί, τουλάχιστον, 10.000 πρόσφυγες από τις ιστορικές κοινότητες των Αρμενίων στη Συρία. Επίσης, ανησυχεί πως το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να προσπαθήσει να εξαργυρώσει το οικονομικό πλεονέκτημά του κατά τη διάρκεια της τρίτης θητείας του Aliyev, από το 2013 έως το 2018, πριν παρέλθουν τα χρόνια της άφθονης ενέργειας.
Δεύτερον, η αρμενική οικονομία έχει πολλά κοινά τρωτά σημεία στα οποία, πρόσφατα, η Ρωσία ασκεί πιέσεις και στα έξι κράτη της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, αλλά τα μαλακά σημεία της Αρμενίας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα (η Λιθουανία, ο οικοδεσπότης της συνόδου κορυφής στο Βίλνιους, επίσης, έχει τρωτά σημεία, αλλά σε διαφορετικές κατηγορίες). Η Αρμενία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε απειλές κατά της εργασίας των μεταναστών. Υπάρχουν περίπου δύο εκατομμύρια Αρμένιοι στην Ρωσία. Όχι μόνο τα εμβάσματά τους αποτελούν σχεδόν το 20% του ΑΕΠ, αλλά και περισσότερο από το 80% των εμβασμάτων προέρχεται τώρα από τη Ρωσία. Η παρούσα πολιτική του Putin είναι ότι οι νέοι περιορισμοί για τους μετανάστες θα τεθούν σε ισχύ το 2015, αλλά δεν θα αφορούν στα μέλη της Τελωνειακής Ένωσης.
Ο μόνος τομέας όπου τα πράγματα είναι ασαφή είναι ο τομέας των προσωπικών συμφερόντων του Sargsyan. Φημολογείται πως ο Sargsyan και ο προκάτοχός του, ο Πρόεδρος Robert Kocharyan είναι οι δύο κύριες «πυραμίδες» που ασκούν επιρροή στην αρμενική οικονομία, και ότι και οι δύο, επίσης, διατηρούν στενούς δεσμούς με τους Ρωσο-αρμένιους ολιγάρχες όπως ο Abrahamyan, καθώς επίσης και με την ρωσική ολιγαρχία. Το αν διατυπώθηκαν, κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Putin, τέτοιου είδους ερωτήσεις, μόνο αυτοί μπορούν να το γνωρίζουν.
Από το ζήτημα της Αρμενίας προκύπτουν τρία ερωτήματα.
Δεύτερον, ποιά στάση πρέπει να κρατήσει η ΕΕ; Μήπως θα έπρεπε να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει ένα μινιμαλιστικό πρόγραμμα με την Αρμενία; Αν αυτό αληθεύει και αν το επίκεντρο αυτού του προγράμματος είναι η απελευθέρωση της χορήγησης βίζας, τί γίνεται αν απουσιάζουν κάποια στοιχεία; Πώς θα έπρεπε να αναδιανείμει την χρηματοδότηση η ΕΕ; Μήπως θα έπρεπε αντ’ αυτού η ΕΕ να υιοθετήσει μια στρατηγική «non-acquis» για την Αρμενία;
Τρίτον, θα υποκύψουν άλλες χώρες σε παρόμοιες πιέσεις; Πολλά σχόλια στο ουκρανικό Τύπο υποθέτουν ότι η Ουκρανία το έχει, ήδη, κάνει, ή ότι έπονται χειρότερα. Αλλά στην πραγματικότητα ουδεμία από τις άλλες χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης αντιμετωπίζει τις ίδιες πιέσεις και στον ίδιο βαθμό, όπως η Αρμενία. Μόνο μετά τη σύνοδο κορυφής θα είναι δυνατόν να εξακριβωθεί εάν η «Αρμενοποίηση» πρόκειται να γίνει μια σημαντική νέα λέξη ή όχι.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.ecfr.eu/blog/entry/armenias_refuseniks
Πηγή:www.capital.gr